Νίκος Μακρής Ο πρώην —και νυν κατά περίπτωση πολιτικά ενεργός— Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε από τον Λευκό Οίκο, σε κοινή εμφάνιση με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου, ένα λεπτομερώς διατυπωμένο σχέδιο 20 σημείων που, όπως υποστήριξε, «θα τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα» — αλλά υπό όρους που, στην πράξη, θέτουν τους Παλαιστίνιους στο περιθώριο της απόφασης για το μέλλον της περιοχής.
Τι προβλέπει — τα κεντρικά σημεία της πρότασης
Το κείμενο, εκτενές και σε πολλά σημεία ασαφές στην εφαρμοστική του διάσταση, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων: άμεση επιστροφή ομήρων (εντός 48–72 ωρών από την αποδοχή), απελευθέρωση κρατουμένων από πλευράς Ισραήλ, σταδιακή απόσυρση ισραηλινών δυνάμεων με φάσεις, δημιουργία ειδικής οικονομικής ζώνης και «αποριζοσπαστικοποίηση» της Γάζας, ανάπτυξη διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης και τη συγκρότηση μεταβατικού τεχνοκρατικού παλαιστινιακού συμβουλίου υπό διεθνή εποπτεία.
Επιπλέον, το σχέδιο προβλέπει ότι μέλη της Χαμάς που θα καταθέσουν όπλα θα λάβουν αμνηστία, ενώ όσοι επιθυμούν να φύγουν από τη Γάζα θα έχουν ασφαλή διέλευση προς τρίτες χώρες. Σημειώνεται επίσης η πρόβλεψη για έναν «Πίνακα Ειρήνης» (peace board) με διεθνείς ηγέτες —με τον Τραμπ να αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο— και την παρουσία, σύμφωνα με αναφορές, του Τόνι Μπλερ σε αυτό το όργανο.
Το δίλημμα: αποδοχή ή «συνέχεια του πολέμου»
Κατά την παρουσίαση, ο Τραμπ εμφανίστηκε βέβαιος για «θετική απάντηση» της Χαμάς· ταυτόχρονα όμως προειδοποίησε ότι, σε περίπτωση άρνησης, το Ισραήλ «θα έχει πλήρη στήριξη» για να συνεχίσει τις στρατιωτικές του ενέργειες εναντίον της οργάνωσης. Ο Νετανιάχου —παρουσιαζόμενος στο πλευρό του— υποστήριξε την πρόταση και επανέλαβε ότι η Χαμάς δεν θα έχει ρόλο στη διοίκηση της Γάζας αν δεν αποδεχθεί «ριζικά» τις απαιτήσεις.
Αυτή η ρητορική μετατρέπει το εγχείρημα σε de-facto ultimatum: αποδοχή της συμφωνίας υπό ξένους όρους ή συνέχιση της ισραηλινής στρατιωτικής πίεσης με την άμεση πολιτική κάλυψη των ΗΠΑ.
Ποια είναι τα πολιτικά και νομικά ζητήματα που εγείρονται
Αποφασίζουν τρίτοι για το μέλλον ενός λαού χωρίς τη συγκατάθεσή του. Η ιδέα μεταβατικού «αποπολιτικοποιημένου» τεχνοκρατικού συμβουλίου και διεθνούς εποπτείας εγείρει ερωτήματα εθνικής κυριαρχίας και αυτοδιάθεσης.
Ασαφείς μηχανισμοί εφαρμογής. Ποιος θα ελέγχει τη «απορριζοσπαστικοποίηση», ποιο ακριβώς θα είναι το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης και πώς θα εξασφαλιστεί η επιβολή όρων χωρίς μεγάλες παράπλευρες απώλειες; Τα μέσα και οι εγγυήσεις παραμένουν αόριστα.
Διεθνής νομιμότητα και αντιδράσεις. Πώς θα αρθρωθεί ένα σχέδιο που αναθέτει ρόλο-κλειδί σε ηγέτες (και πρώην πρωθυπουργούς) χωρίς ευρεία διεθνή και περιφερειακή συναίνεση; Κράτη της περιοχής και διεθνείς θεσμοί θα κληθούν να τοποθετηθούν.
Αντιδράσεις και ρεαλισμός εφαρμογής
Τα διεθνή ΜΜΕ και αναλυτές καταγράφουν επιφυλάξεις: πολλοί επισημαίνουν ότι η συμφωνία στηρίζεται περισσότερο σε πολιτική βούληση παρά σε ρεαλιστικούς μηχανισμούς εφαρμογής· επιπλέον, η αποδοχή της από την ίδια τη Χαμάς παραμένει άγνωστη και καθοριστική. Παράλληλα, ορισμένες αραβικές και μουσουλμανικές χώρες έχουν δηλώσει διάθεση να συνεισφέρουν, αλλά η πραγματική εμπλοκή τους στο πλαίσιο αυτό πρέπει να αποσαφηνιστεί.
Πρακτικά — τι αλλάζει στην πραγματικότητα;
Στο έγγραφο περιλαμβάνονται υποσχέσεις για σαφείς human-security παρεμβάσεις (αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας, ανοικοδόμηση, ειδική οικονομική ζώνη). Ωστόσο, η άμεση διαφορά θα κριθεί από: (α) αν και πώς θα απελευθερωθούν οι όμηροι και οι κρατούμενοι, (β) πώς θα οριστεί και θα λειτουργήσει η Δύναμη Σταθεροποίησης, και (γ) πόσο «προσωρινή» θα είναι η μεταβατική διοίκηση — γεγονός που στην πράξη μπορεί να διαρκέσει χρόνια.
Τι σημαίνει για τους Παλαιστίνιους — και για τη διεθνή τάξη
Η παρουσίαση ενός σχεδίου «από πάνω προς τα κάτω», το οποίο απαιτεί ουσιαστικά την παράδοση της πολιτικής αυτονομίας της Γάζας με όρους που θέτουν τρίτοι, εντείνει την εντύπωση ότι οι Παλαιστίνιοι παραμένουν θεατές των αποφάσεων που καθορίζουν τη μοίρα τους. Απέναντι στην ανάγκη για άμεση ανακούφιση και προστασία αμάχων, τίθεται το μεγάλο πολιτικό ερώτημα: μπορεί μια βιώσιμη λύση να επιβληθεί χωρίς έγκριση των πολιτικών δυνάμεων και της κοινωνίας των Παλαιστινίων;
Το σχέδιο Τραμπ/Νετανιάχου περιλαμβάνει στοιχειώδεις προϋποθέσεις για τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης και υποσχέσεις ανοικοδόμησης. Ταυτόχρονα όμως μετατρέπει την ειρήνη σε δίλημμα: αποδοχή όρων που περιορίζουν την παλαιστινιακή αυτονομία ή συνέχιση των πολεμικών επιχειρήσεων με διεθνή κάλυψη. Η κρίσιμη μεταβλητή παραμένει η στάση της Χαμάς — και, ευρύτερα, η αποδοχή ή η απόρριψη του εγχειρήματος από την παλαιστινιακή κοινωνία και τους περιφερειακούς παράγοντες. Μέχρι τότε, οι αποφάσεις «ερήμην» των Παλαιστινίων θα παραμείνουν αντικείμενο έντονης διεθνούς κριτικής και αμφισβήτησης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
