Ενδείξεις ότι οι Νεάντερταλ μετακινούνταν ανάμεσα σε νησιά της Μεσογείου

Οι Νεάντερταλ (Homo neanderthalensis) ήταν ξάδελφοι του σύγχρονου ανθρώπου που πρόλαβαν να κατακτήσουν μεγάλο μέρος της Ευρώπης πριν εξαφανιστούν πριν από περίπου 30.000 χρόνια. Είναι γνωστό ότι ζούσαν στην ηπειρωτική Ελλάδα, όπως για παράδειγμα στο Γύθειο, όχι όμως και σε απομακρυσμένα νησιά.

Μέχρι πριν από 20 χρόνια, αρχαιολόγοι και ανθρωπολόγοι εκτιμούσαν ότι τα νησιά του Αιγαίου αποικίστηκαν για πρώτη φορά πριν από περίπου 9.000 χρόνια από κτηνοτρόφους και γεωργούς Homo sapiens.

Τα τελευταία χρόνια, όμως, συσσωρεύονται ενδείξεις ότι οι πρώτοι άνθρωποι έφτασαν στα ελληνικά νησιά πολύ νωρίτερα. Για παράδειγμα, ελληνική γεωλογική μελέτη που δημοσιεύτηκε φέτος το Μάρτιο στο Journal of Archaeological Science έδειχνε ότι οι ίσως Νεάντερταλ μετακινούνταν ανάμεσα σε νησιά της Μεσογείου -είτε με πλοία είτε κολυμπώντας- πριν από 100.000 χρόνια.

Τα ευρήματα στα ελληνικά νησιά είναι δύσκολο να χρονολογηθούν, φαίνεται όμως ότι είναι τόσο αρχαία ώστε είναι απίθανο να προέρχονται από τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από 200 με 100 χιλιάδες χρόνια και εισήλθε στην Ευρώπη πριν από περίπου 35.000 χρόνια.

Η θεωρία ότι οι Νεάντερταλ -ή κάποιος άλλος πρώιμος συγγενής του ανθρώπου- ήταν θαλασσοπόροι ενισχύεται τώρα από μελέτη του Άλαν Σίμονς του Πανεπιστημίου της Νεβάδα στο Λας Βέγκας.

Η μελέτη αναφέρεται σε εργαλεία από οψιδιανό λίθο που προερχόταν από τη Μήλο αλλά βρέθηκαν στο σπήλαιο Φράγθχι στην Πελοπόννησο και χρονολογήθηκαν στα 11.000 χρόνια.

Στην περίπτωση της Κύπρου, «βρέθηκαν ενδείξεις ότι οι κυνηγοί ενδέχεται να οδήγησαν στην εξαφάνιση των πυγμαίων ιπποποτάμων πριν από περίπου 12.000 χρόνια» αναφέρει ο Δρ Σίμονς. Αυτό, επισημαίνει, δείχνει ότι οι πρώτοι άποικοι του νησιού ήταν κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και όχι γεωργοί και κτηνοτρόφοι όπως θέλει η κρατούσα θεωρία.

Ακόμα αρχαιότερα, ηλικίας περίπου 110.000 ετών, είναι τα λίθινα εργαλεία σε νησιά του νότιου Ιονίου, ενώ στην Κρήτη έχουν βρεθεί εργαλεία από χαλαζία έως και 170.000 ετών. Δεδομένου ότι η Κρήτη απέχει περίπου 160 χιλιόμετρα από την ηπειρωτική Ελλάδα, το ταξίδι πρέπει να ήταν πραγματικός άθλος.

Ο Δρ Σίμονς παραδέχεται ότι η χρονολόγηση των ευρημάτων μπορεί να θεωρηθεί αμφισβητήσιμη. Τα ευρήματα είναι τόσο παλιά ώστε ξεπερνούν τις δυνατότητες χρονολόγησης με τη μέθοδο του άνθρακα-14, και η ηλικία τους συμπεραίνεται από τα στρώματα ανάμεσα στα οποία βρέθηκαν.

Ο ερευνητής πιστεύει πάντως ότι τα νησιά κατακτήθηκαν από θαλασσοπόρους Νεάντερταλ, ή ακόμα και από τους Homo erectus, ακόμα αρχαιότερους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου.

Όπως λέει ο ίδιος, «αν τα αρχαία ευρήματα στη Μεσόγειο μπορέσουν να επιβεβαιωθούν, θα είναι πια σαφές ότι οι Homo erectus, οι Νεάντερταλ, ή και οι δύο, είχαν τις ικανότητες και τη νοημοσύνη να κατασκευάζουν βάρκες».

IN.GR