Μαρία Δούση Με μια νέα γλωσσολογική παρέμβαση στα κοινωνικά δίκτυα, ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης αναλύει το φαινόμενο της «διαφάνειας των λέξεων», υποστηρίζοντας ότι η Ελληνική γλώσσα προσφέρει μεγαλύτερη κατανόηση και εσωτερική πληροφορία μέσα από τη δομή των λέξεων σε σύγκριση με άλλες γλώσσες, όπως η Αγγλική.
Στην ανάρτησή του, ο γνωστός γλωσσολόγος σημειώνει ότι η ελληνική χαρακτηρίζεται από αυξημένη διαφάνεια για δύο βασικούς λόγους: την πολυσύλλαβη μορφή των λέξεων και τη διατήρηση της ιστορικής ορθογραφίας. Όπως επισημαίνει, αυτά τα δύο στοιχεία επιτρέπουν στον ομιλητή να αντιληφθεί ευκολότερα τη σημασία, τη δομή και πολλές φορές την ιστορία μιας λέξης.
Ο κ. Μπαμπινιώτης παραθέτει παραδείγματα που δείχνουν πώς ο Έλληνας ομιλητής μπορεί να αντιληφθεί το νόημα λέξεων όπως «ευτυχία», «ατυχία», «δημοκρατία» ή «ομολογία», απλώς εξετάζοντας τα συνθετικά τους. Την ίδια στιγμή, παραθέτει ενδεικτικό κατάλογο αγγλικών μονοσύλλαβων λέξεων, τονίζοντας ότι, σε γλώσσες αυτού του τύπου, η κατανόηση της προέλευσης και της σημασίας απαιτεί πολύ μεγαλύτερη ερμηνευτική γνώση.
Ο καθηγητής εξηγεί ακόμη ότι η ελληνική γλώσσα «κουβαλά» πληροφορίες μέσα στη μορφολογική της δομή: τα ουσιαστικά, τα ρήματα και τα παράγωγα φανερώνουν συγγένεια μέσα από συλλαβές, ρίζες και καταλήξεις, κάτι που διευκολύνει την αναγνώριση και την απομνημόνευση λέξεων.
Σύμφωνα με τον κ. Μπαμπινιώτη, η «διαφάνεια των λέξεων» λειτουργεί ως μηχανισμός που βοηθά τον χρήστη να ανακαλύπτει νοήματα, να κατανοεί νέους όρους και να δημιουργεί νέες λέξεις με συνέπεια και λογική συνέχεια. Πρόκειται για χαρακτηριστικό που – όπως αναφέρει – ενισχύει τη δυναμική του ελληνικού λεξιλογίου και την εκφραστική δύναμη της γλώσσας.
19. Η διαφάνεια των λέξεων
Μπορούμε να βλέπουμε μέσα από τις λέξεις; Έχουν οι λέξεις διαφάνεια; Ναι, μεγαλύτερη ή μικρότερη ανάλογα με τη γλώσσα. Μεγάλη διαφάνεια λ.χ. έχουν οι λέξεις της Ελληνικής για δυο κυρίως λόγους: α) επειδή έχουν μεγαλύτερη δομική έκταση (πολυσύλλαβες). β) επειδή στην γραφή τους ακολουθείται η ιστορική ορθογραφία, η οποία διατηρεί την αρχική μορφή της λέξης συνδεδεμένη και με την σημασία της. Έτσι, ο χρήστης αντλεί ευκολότερα περισσότερες πληροφορίες για την σημασία, την δομή, συχνά και για την ιστορία της λέξης.
Ο ομιλητής της Ελληνικής εύκολα θα καταλάβει βλέποντας μέσα από την λέξη ευ-τυχ-ία, από την διαφάνεια της, ότι η σημασία της σχετίζεται με το ευ και το τύχη, άρα είναι η «καλή τύχη», ενώ το δυσ-τυχία ή το α-τυχία είναι το αντίθετο. Θα καταλάβει το δημο-κρατία ως «κράτος εξουσίας του δήμου», του λαού αντί του πολι-τική έχει σχέση με τους πολίτες. Θα καταλάβει το ομο-λογώ ως το επι-μένω, το απο-τρέπω, τα είσ-οδος, έξ-οδος, διά-οδος, προ-όδος, τα προ-βάλλω, προ-βολή, προ-βολέα ακόμη και προ-βλήμα.
Αντιθέτως, ο μέσος ομιλητής της Αγγλικής λ.χ. θα δυσκολευθεί πολύ να καταλάβει τις πάμπολλες μονοσύλλαβες αγγλικές λέξεις π.χ. go, come, give, take, read, write, like, hate, see, hear, smell, touch, good, bad, run, nice, smile, want, stand, few, much, less, big, little, night, dark, light, dead.
Γλώσσες όπως η Ελληνική, στις οποίες η κεντρική πληροφορία φέρεται από την ίδια την περισυλλαβίζουσα σειρά άλλων γραμματικών και σημασιολογικών πληροφοριών (έξ ου και οι περισσότερες συλλαβές), έχουν μεγαλύτερη διαφάνεια.
περί-ληψ-η, περί-ληψ-η, συμ-περί-ληψ-η, συμ-περι-ληπ-τ-ικ-ός
γεν-ος – γον-ος – γον-ίδι-ο – γον-ιδι-ακ-ός – γον-ιδι-ακ-ότητ-α
Άρα, η διαφάνεια των λέξεων είναι ένας ευκολυνόμενος δρόμος που διευκολύνει, όπου υπάρχει, την ικανότητα ανακάλυψης, αποτύπωσης και ανάκλησης της σημασίας των λέξεων σε συνδυασμό και με την παραγωγή άλλων που επεκτείνουν τα όρια της διαφάνειάς τους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
