Μαρία Δούση Η 6η Ιανουαρίου αποτελεί μία από τις σημαντικότερες ημέρες του εκκλησιαστικού έτους για την Ορθόδοξη Εκκλησία. Την ημέρα αυτή γιορτάζονται τα Άγια Θεοφάνια, μια μεγάλη δεσποτική εορτή με βαθύ θεολογικό και λαϊκό συμβολισμό, που σηματοδοτεί και την ολοκλήρωση του Δωδεκαημέρου των Χριστουγέννων.
Τα Θεοφάνια και η Βάπτιση του Χριστού
Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, τα Θεοφάνια τιμούν τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού στον ποταμό Ιορδάνη από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Εκείνη τη στιγμή, αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά με σαφήνεια η Αγία Τριάδα:
ο Υιός βαπτίζεται,
το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται «εν είδει περιστεράς»,
και ακούγεται η φωνή του Θεού Πατέρα.
Γι’ αυτό και η γιορτή ονομάζεται Θεοφάνια, δηλαδή φανέρωση του Θεού.
Ο Μεγάλος Αγιασμός των Υδάτων
Κεντρικό στοιχείο της ημέρας είναι ο Μεγάλος Αγιασμός, που τελείται το πρωί στους ναούς και στη συνέχεια σε θάλασσες, ποτάμια, λίμνες και λιμάνια. Ο ιερέας ρίχνει τον Σταυρό στα νερά, και νέοι –κυρίως– βουτούν για να τον ανασύρουν, σε ένα έθιμο που συμβολίζει την κάθαρση, την ανανέωση και την ευλογία της φύσης και της ζωής.
Ο αγιασμός θεωρείται ιδιαίτερα ισχυρός και πολλοί πιστοί κρατούν αγιασμό στο σπίτι τους για όλο τον χρόνο.
Τα κάλαντα των Φώτων
Την παραμονή ή και ανήμερα της 6ης Ιανουαρίου, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας ακούγονται τα κάλαντα των Φώτων, με γνωστότερο τον στίχο:
«Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός…».
Τα κάλαντα αυτά μιλούν για τη Βάπτιση του Χριστού και τον αγιασμό του κόσμου, και αποτελούν συνέχεια της εορταστικής ατμόσφαιρας του Δωδεκαημέρου.
Το τέλος των καλικάντζαρων
Στη λαϊκή παράδοση, τα Θεοφάνια σηματοδοτούν και το οριστικό τέλος της παρουσίας των καλικάντζαρων. Σύμφωνα με τα δημοτικά πιστεύω, τα σκανταλιάρικα αυτά πλάσματα εμφανίζονταν από τα Χριστούγεννα έως τα Φώτα, πειράζοντας τους ανθρώπους.
Με τον αγιασμό των υδάτων και τη φανέρωση του Θεού, οι καλικάντζαροι τρομάζουν και «χάνονται», επιστρέφοντας στα έγκατα της γης. Γι’ αυτό και σε πολλές περιοχές λέγεται χαρακτηριστικά:
«Με τα Φώτα φεύγουν οι καλικάντζαροι».
Μια γιορτή φωτός και αναγέννησης
Τα Θεοφάνια δεν είναι μόνο μια μεγάλη θρησκευτική εορτή, αλλά και μια ημέρα βαθιάς συμβολικής σημασίας. Φέρνουν το φως, τον αγιασμό, την κάθαρση και το τέλος του σκοταδιού – τόσο στη θεολογική όσο και στη λαϊκή συνείδηση.
Έτσι, η 6η Ιανουαρίου κλείνει εορταστικά τον κύκλο των Χριστουγέννων και ανοίγει μια νέα περίοδο με ευλογία, φως και ελπίδα για τη χρονιά που ξεκινά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
