Νίκος Τσούλιας Αν η βαρύτητα ή το βαρυτικό πεδίο συνέχει τον μακρόκοσμο και έχουν αποφασιστικό ρόλο για την εξέλιξη του Σύμπαντος, είναι η αγάπη και η αλληλεγγύη που συνέχουν τις κοινωνίες και δίνουν το απόλυτο ουμανιστικό περιεχόμενο στην ιστορία της ανθρωπότητας και στη ζωή κάθε ανθρώπου. Η αγάπη είναι και το περιεχόμενο και το νόημα της ζωής.
Ο κόσμος της αγάπης έχει βιολογική μακρινή αφετηρία. Η τόση θαυμαστή φροντίδα πολλών ζώων για τα μικρά τους είναι εν σπέρματι η εξελικτική γραμμή και θα εμφανιστεί στους μακρινούς προγόνους του ανθρώπου και στη συνέχεια στον ίδιο τον άνθρωπο. Το ίδιο το φαινόμενο της ζωής – πέραν της γενετικής κληρονομιάς που είναι αποθηκευμένη στο DNA – ανέπτυξε και σε μακροσκοπικό επίπεδο, στο επίπεδο των οργανισμών, μια ισχυρή τάση θετικού συναισθήματος, γιατί πολύ απλά δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί η ίδια η ζωή.
Αλλά η αγάπη δεν κληρονομείται. Υπάρχει δυνάμει. Μεταδίδεται από γενιά σε γενιά μέσα από τη σχέση γονέων και παιδιών, αλλά όλα αυτά δεν αρκούν! Δεν κατακτιέται άπαξ από κάποια αιτία.
Η αγάπη καλλιεργείται διαρκώς και επιμελώς. Απαιτεί αέναη ανανέωση και εξελισσόμενο περιεχόμενο. Αλλιώς δεν υπάρχει.
Κι όμως ή τη θεωρούμε δεδομένη, αλλά είναι μια σκιά της ή τη λογίζουμε ως κατά περίπτωση εκδήλωση και έκφραση. Ωστόσο, η σχέση μας με την αγάπη είναι σύνθετη και δύσκολη. Υπάρχει και μια βασική προϋπόθεση, που ή την ξεχνάμε ή δεν μας απασχολεί καν. Αν δεν έχουμε βαθιά ανθρωπιστική κουλτούρα, αν δεν σεβόμαστε κάθε άνθρωπο ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ιδιαιτερότητα, δεν μπορούμε να αγαπήσουμε. Απλά νοιαζόμαστε για το στενό οικογενειακό πυρήνα μας ή νομίζουμε ότι αγαπάμε.
“Μην κοροϊδεύεις ποτέ τον εαυτό σου για το ό,τι αγαπάς κάποιον. Απλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι αρκετά τυχεροί για να το έχουν ποτέ. Δεν το είχες ποτέ πριν και τώρα το έχεις. Αυτό που έχεις με τη Μαρία, είτε διαρκέσει μόνο μέχρι σήμερα και ένα μέρος του αύριο, είτε διαρκέσει για μια μακρά ζωή, είναι το πιο σημαντικό πράγμα που μπορεί να συμβεί σε έναν άνθρωπο. Θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι που θα λένε ότι δεν υπάρχει επειδή δεν μπορούν να το έχουν. Αλλά σου λέω ότι είναι αλήθεια και ότι το έχεις και ότι είσαι τυχερός ακόμα κι αν πεθάνεις αύριο”. (Hemingway, For Whom the Bell Tolls).
Ας το εξετάσουμε μέσα από ακραία παραδείγματα, για να το χρωματίσω, αλλά όχι γιατί όλες οι σχετικές εκδοχές μη σεβασμού του κάθε ανθρώπου δεν είναι σε αυτή τη συζήτηση. Ο ναζί αξιωματικός ή στρατιώτης που συμμετείχε στο Ολοκαύτωμα ή σε δολοφονίες αμάχων κλπ μπορούσε να νιώθει αγάπη για τα παιδιά του και για τη γυναίκα του; Όσοι παίρνουν τις πολιτικές και στρατιωτικές αποφάσεις ή δολοφονούν παιδιά στη Γάζα σήμερα – προκαλώντας ή συμμετέχοντας στη γενοκτονία των Παλαιστινίων – μπορούν να νιώσουν αγάπη.
Η αγάπη δεν είναι μόνη της ούτε ως λέξη ούτε ως έννοια. Σχηματίζει έναν ολόκληρο αστερισμό, που τροφοδοτείται απ’ αυτή αλλά και την τροφοδοτεί και την προάγει. Ατέλειωτες είναι οι συναφείς έννοιες και οι γλωσσικές εκφράσεις, που περιστρέφονται γύρω απ’ αυτή. Ο συναισθηματικός και ο ψυχικός κόσμος μας, που μας ομορφαίνει τη ζωή, που μας εξευγενίζει, την αγάπη έχει ως πυρήνα του. Ποιος δεν νιώθει μαυρίλα στην ψυχή του όταν μισεί; Ποιος δεν βρίσκεται σε κατάσταση ερωτικής μέθης, όταν γεμίζει η καρδιά του από το φως της αγάπης;
Ποιος μπορεί να ζήσει χωρίς αγάπη; “Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από αγάπη. Ένας άνθρωπος δίχως αγάπη, πεθαίνει. Τα σωθικά του ζαρώνουν δίχως αγάπη, και νιώθει το στήθος του σαν ένα ξερό κλαδί. Νιώθει μοναξιά…” (Τζων Στάινμπεκ, Το φεγγάρι κατέβηκε χαμηλά). Και ποιος μπορεί να γευθεί τη ζωή του και να νιώσει την ομορφιά, αν δεν αγαπά;
Και πέραν του ατομικού, η αγάπη είναι παρούσα και σε κάθε συλλογικό πεδίο. Οι προοδευτικές πολιτικές, ιδεολογίες και κοινωνίες έχουν αναγάγει μια μορφή αγάπης, την αλληλεγγύη, ως ορόσημό τους για ένα ειρηνικό μέλλον, για τον εξανθρωπισμό του ανθρώπου, για κοινότητες αδελφοσύνης.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 4/8
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
