Alfavita Newsroom Πριν από το 73 π.Χ. και τη μέρα που ο Σπάρτακος θα βάδιζε εναντίον της Ρώμης με τον πιο απροσδόκητο στρατό της εποχής, στην αρχαία Ελλάδα θα σημειώνονταν δύο μεγάλες εξεγέρσεις δούλων. Ήταν τόσο μεμονωμένα όμως αυτά τα περιστατικά μέσα σε αυτήν την πολυετή ιστορία της σκλαβιάς, που θα ήταν σχεδόν ύβρις να χρησιμοποιούσε κανείς τη λέξη «προάγγελος» για να τα χαρακτηρίσει και να τα συνδέσει με όσα θα ακολουθούσαν το 73-71 π.Χ. Εντούτοις έχουν το δικό τους ενδιαφέρον, τη δική τους ιστορική σημασία.
Στο ένα ήταν πρωταγωνιστές οι είλωτες, στο άλλο οι πιο βασανισμένοι σκλάβοι της εποχής, εκείνοι πού εργάζονταν στα μεταλλεία του Λαυρίου. Οι πρώτοι τα κατάφεραν, οι δεύτεροι όχι.
Οι είλωτες στα όπλα
Το 464 π.Χ οι Σπαρτιάτες έσφαξαν κάμποσους είλωτες που είχαν καταφύγει ως ικέτες στο ναό του Ποσειδώνα στο ακρωτήριο του Ταινάρου. Ο σεισμός που συμπτωματικά ακολούθησε και κυριολεκτικά ισοπέδωσε την πόλη τους, θεωρήθηκε ως τιμωρία από τον Ποσειδώνα, καθώς -για κακή τους τύχη- ήταν και ο θεός των σεισμών.
Οι είλωτες (Μεσσήνιοι στη συντριπτική τους πλειοψηφία) είδαν ότι τα σημάδια είναι καλά, ότι οι θεοί τούς ευνοούν και έκαναν αυτό που ονειρεύεται κάθε σκλάβος: πήραν στο κυνήγι τους αφέντες τους, σε ένα επεισόδιο που αργότερα έμεινε γνωστό ως «3ος Μεσσηνιακός Πόλεμος».
Μαζί, λοιπόν, με μερικές πόλεις περίοικων, οι είλωτες όρμησαν «αἰφνίδιως στὴν σεισμόπληκτη Σπάρτη, ἡ ὁποῖα ἒκειτο σὲ ἐρείπια». Ο βασιλιάς Αρχίδαμος όμως, επενέβη γρήγορα, κάλεσε τους άντρες στα όπλα και τους παρέταξε σε μάχη. Με πολύ κόπο κατάφερε να τους αποκρούσει, με τους σκλάβους να αναγκάζονται να αναδιπλωθούν στο όρος της Ιθώμης.
Το πόσο δύσκολο ήταν να καταστείλουν την εξέγερσή τους φαίνεται και απ’ το γεγονός ότι σε μία απ’ τις μάχες που ακολούθησαν σκοτώθηκε ο Αρίμνηστος, ο Σπαρτιάτης που στη μάχη των Πλαταιών είχε σκοτώσει τον ίδιο τον στρατηγό των Περσών -και γαμπρό του Ξέρξη-, τον Μαρδόνιο. Ο Αρίμνηστος έπεσε νεκρός μαζί με άλλους 300 Σπαρτιάτες κοντά στην αρχαία πόλη της Μεσσηνίας, Στενύκλαρο.
Για να τα βγάλουν πέρα οι Σπαρτιάτες αναγκάστηκαν να κάνουν έκκληση στους Πλαταιείς, τους Αιγινήτες, τους Μαντίνειους και πάνω από όλα στους Αθηναίους, που ήταν έμπειροι στην πολιορκία τειχών.
Τέσσερις χιλιάδες Αθηναίοι οπλίτες κατέβηκαν για να πολιορκήσουν την Ιθώμη κάτω από τις διαταγές του Κίμωνα. Τώρα, δεν ξέρουμε γιατί, αλλά οι Λακεδαιμόνιοι φοβήθηκαν ότι οι Αθηναίοι μπορεί να τους πρόδιδαν και να συμμαχούσαν τελικά με τους είλωτες. Έτσι τους έδιωξαν. Αυτό το γεγονός εξόργισε τους Αθηναίους, οι οποίοι με τη σειρά τους εξοστράκισαν απ’ την πόλη τον Κίμωνα, θεωρώντας τον υπεύθυνο γι’ αυτήν την προσβολή.
Οι επιχειρήσεις παρατάθηκαν στη συνέχεια για καιρό – 10 χρόνια κατά τον Θουκυδίδη, δηλαδή ως το 455-454 π.Χ ή για μόνο 4-5 χρόνια κατά άλλους. Δεν είναι ξεκάθαρο. Αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι οι Λακεδαιμόνιοι κάποια στιγμή έμαθαν για έναν δελφικό χρησμό που τους πρόσταζε να μη βλάψουν τους εξεγερμένους και να τους αφήσουν ελεύθερους.
Συνθηκολόγησαν μαζί τους, και τους επέτρεψαν να φύγουν μαζί με τις οικογένειές τους από την Πελοπόννησο, με μοναδικό όρο να μην επιστρέψουν ποτέ. Οι είλωτες, που πια τα είχαν καταφέρει και είχαν κερδίσει την ελευθερία τους, έγιναν δεκτοί από τους Αθηναίους και εγκαταστάθηκαν στη Ναύπακτο, πόλη την οποία είχαν καταλάβει οι Αθηναίοι παλιότερα.
Οι μεταλλωρύχοι καταλαμβάνουν το Σούνιο
Για την εξέγερση των δούλων που εργάζονταν στα μεταλλεία του Λαυρίου δεν υπάρχουν πολλά διαθέσιμα στοιχεία. Γνωρίζουμε ότι εκδηλώθηκε ταυτόχρονα με τη δεύτερη εξέγερση των δούλων στη Σικελία (104-100 π.Χ.) και ότι επρόκειτο για μία πράξη χωρίς συνέχεια. Το μόνο σωζόμενο απόσπασμα βρίσκεται στους Δειπνοσοφιστές του Αθήναιου και σύμφωνα με αυτό πολλοί από τους μυριάδες Αττικούς δούλους εργάζονταν στα μεταλλεία αλυσοδεμένοι.
Ο Ποσειδώνιος ο Φιλόσοφος λέει πως εξεγέρθηκαν, σκότωσαν τους φύλακες που είχαν τοποθετηθεί στα μεταλλεία, κατέλαβαν την ακρόπολη του Σουνίου και λεηλάτησαν για καιρό την Αττική. Αυτό συνέβη, διευκρινίζει, τη στιγμή όπου, στη Σικελία πάλι, έγινε η δεύτερη εξέγερση των δούλων. Έγιναν κι άλλες προκαλώντας τον θάνατο περισσότερο του ενός εκατομμυρίου δούλων.
Το ένα εκατομμύριο νεκροί, προφανώς και αμφισβητείται, ωστόσο δεν αναφέρεται αποκλειστικά στους δούλους του Λαυρίου, αλλά συνολικά στις εξεγέρσεις που συνέβησαν εκείνο το διάστημα, κυρίως εκτός της ηπειρωτικής Ελλάδας. Πιστεύεται ότι εξεγερθέντες ήταν χιλιάδες και ότι με τον καιρό κατόρθωσαν να τους συλλάβουν και να τους σφαγιάσουν σχεδόν όλους.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παραλήρημα Λατινοπούλου: Σκουπίδια οι Εκπαιδευτικοί - Να απολυθούν - Ζήτω ο Μεταξάς (Βίντεο)
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 29/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
