Κοινωνία 25.11.2017 - 10:44

Όψεις της «λαϊκής μεταφυσικής» και του αποκρυφισμού

Πρόσφατα διαβάσαμε ότι ο εκπρόσωπος του σκοταδισμού και της μισαλλοδοξίας μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος πρόκειται να αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας του ΑΠΘ

Το γεγονός των ανορθολογικών, μεταφυσικών και αποκρυφιστικών προσεγγίσεων της ζωής που χαρακτηρίζουν τις καθυστερημένες οικονομικά και κοινωνικά χώρες αναβιώνουν και στις αναπτυγμένες αστικές κοινωνίες. Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ ξεχωρίζουν για το γεγονός ότι στο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού τους επικρατούν τέτοιες προσεγγίσεις οι οποίες δεν περιορίζονται στις «λαϊκές μάζες» αλλά ανατροφοδοτούνται από τις υποταγμένες στο κεφάλαιο φυσικές επιστήμες. Οι αιτίες θα πρέπει να αναζητηθούν στις αντινομίες των αστικών κοινωνιών που ενισχύουν την αίσθηση του μοιραίου, εξιδανικεύουν το ατομικό συμφέρον, την αυθεντία και την κοινωνική παθητικότητα καθώς και στα εκπαιδευτικά συστήματά τους που παραλύουν τη θέληση, ανατροφοδοτούν την εξάρτηση και καλλιεργούν συμπεριφορές υποταγής και διπροσωπίας.

Ερευνητικά δεδομένα

Ο γλωσσολόγος Νoam Chomsky στο βιβλίο «Πως λειτουργεί ο κόσμος» [Κέδρος, Αθήνα, 2011] αναφέρει: «Οι μετρήσεις για τις ΗΠΑ αντιστοιχούσαν σε προβιομηχανικές κοινωνίες (…) Η κοινωνία μας είναι άκρως φονταμενταλιστική. Μοιάζει με τον Ιράν ως προς τη φανατική θρησκευτική αφομοίωση. Παραδείγματος χάρη, νομίζω ότι το 75% του αμερικάνικου πληθυσμού πιστεύει κυριολεκτικά στο διάολο. Πριν από μερικά χρόνια έγινε μια δημοσκόπηση με θέμα την εξέλιξη. Ζητήθηκε η γνώμη των ανθρώπων σχετικά με πολλές και διάφορες θεωρίες για το πώς ο κόσμος των έμβιων όντων κατέληξε στη σημερινή του μορφή. Το ποσοστό των ανθρώπων που πίστευε στην δαρβινική θεωρία της εξέλιξης ήταν λιγότερο από 10%. Ο μισός πληθυσμός πίστευε στο εκκλησιαστικό δόγμα της δημιουργίας από τον Θεό. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους πίστευαν ότι ο κόσμος δημιουργήθηκε πριν από 2.000 χρόνια».

Στις 24/5/2014 οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης μαζί με ένα κεντρικό βιβλιοπωλείο της Αθήνας, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου «Το Φάντασμα της Όπερας» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο, 2014) του καθηγητή φυσικής Στέφανου Τραχανά, οργάνωσαν εκδήλωση με θέμα «Η Επιστήμη στον Πολιτισμό μας». Ο Τραχανάς παρουσιάστηκε ιδιαίτερα ανήσυχος για το γεγονός ότι «σε μια εποχή υποτιθέμενου θριάμβου της επιστήμης, τόσο πολλοί άνθρωποι βγαίνοντας από το εκπαιδευτικό σύστημα, παραδίδονται χωρίς αντίσταση στις πιο ακραίες μορφές ανορθολογισμού και παραεπιστήμης» καθώς και για το γεγονός ότι φορείς μυστικισμού και ανορθολογισμού είναι πανεπιστημιακοί αξιωματούχοι και φυσικοί. Υπογράμμισε την ευρύτατη διάδοση μυστικιστικών αντιλήψεων στον κλάδο των φυσικών και των επιστημόνων στην Ελλάδα. Προκειμένου να αιτιολογίσει το γεγονός ότι «ο ανορθολογισμός και οι παραεπιστήμες αλωνίζουν» αναφέρθηκε σε ορισμένα στοιχεία και δεδομένα για τις ΗΠΑ και την Ελλάδα τα οποία καταδεικνύουν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού είναι εθισμένο στον ανορθολογισμό (εξαιρουμένων της Τουρκίας, του Αφγανιστάν κ.λπ.).

Τα δημοκοπικά ευρήματα για τις ΗΠΑ τα οποία αναφέρονται και στη σελ. 110 του παραπάνω βιβλίου, είναι ανατριχιαστικά. Μεγάλα ποσοστά ανθρώπων πιστεύουν στα πιο αλλόκοτα πράγματα: προσωπική παραψυχική εμπειρία 71%, πίστη στα φαντάσματα 34%, τα φαντάσματα είναι ψυχές των ανθρώπων 56%, στοιχειωμένα σπίτια 37%, τηλεπάθεια 31%, επίδραση των άστρων στην ζωή μας 32%, εξωαισθητηριακή αντίληψη 41%, επικοινωνία με τους νεκρούς 35%, θέαση εξωγήινων 22%, το ποσοστό εκτοξεύεται στα ύψη μετά τη προβολή δημοφιλών ταινιών με αυτό το θέμα.

Αναφορικά με «τα καθ’ ημάς» ο Τραχανάς αναφέρθηκε σε τέσσερα δεδομένα (ορισμένα αναφέρονται στο 5ο κεφάλαιο του παραπάνω βιβλίου): 1) Στην «απίστευτη τηλεθέαση που έχουν ή είχαν (πριν την κρίση) οι τηλεοπτικές εκπομπές μυστηρίου και τρέλας: παραφυσικά φαινόμενα, όπως π.χ. τηλεκίνηση, τηλεπάθεια, πυροβασία, οι μαγικές ιδιότητες της πυραμίδας του Χέοπος, κ.λπ. κ.λπ, θεωρίες συνομωσίας, π.χ. ο Αϊνστάιν που έκλεψε την θεωρία της σχετικότητας από τον Καραθεοδωρή, οι Έλληνες που τα είχαν ανακαλύψει περίπου όλα αλλά μια σκοτεινή παγκόσμια συνομωσία μας τα κρύβει κ.λπ.». 2) Στην «απίστευτη κυκλοφορία βιβλίων με θέματα όπως τα παραπάνω» τα οποία πωλούνται με το κιλό από τηλεοράσεως. 3) Σε μια διεθνή δημοσκόπηση που έγινε από φυσικό με αφορμή “το έτος Δαρβίνου” (2009) η οποία δείχνει ότι είμαστε πίσω (μεταξύ του Δυτικού κόσμου) ως προς το ποσοστό (-35%) άρνησης της εξελικτικής καταγωγής μας. Ο Δαρβίνος φαίνεται να μην έχει αισθητά περισσότερους φίλους στην Ελλάδα απ’ ό,τι στις Η.Π.Α. 4) Στις «παράλογες αντιδράσεις που σημειώθηκαν στην χώρα μας κατά το πυρηνικό ατύχημα του Τσέρνομπιλ» κλπ.

Ο Τραχανάς διατύπωσε την άποψη ότι είναι «λανθασμένο να πιστεύουμε ότι τα παραπάνω στοιχεία βρίσκονται στο μορφωτικά κατώτερο κοινωνικό στρώμα» και ως παράδειγμα ανέφερε το γεγονός ότι πρωτοβάθμιος πανεπιστημιακός καθηγητής σε τηλεοπτική εκπομπή του Χαρδαβέλλα αναφέρθηκε στις δήθεν μαγικές ιδιότητας της πυραμίδας του Χέοπος επικαλούμενος μάλιστα και δικά του ερευνητικά αποτελέσματα.

Στην ίδια εκδήλωση ο βιολόγος καθηγητής Σπύρος Σφενδουράκης, υποστήριξε ότι «στην κοινωνία μας κυριαρχούν ανορθολογικές αντιλήψεις για την εξελικτική θεωρία και την εξέλιξη του ανθρώπου». Πάρα πολλές ανορθολογικές αντιλήψεις κυριαρχούν σε ζητήματα που αφορούν στον δυισμό σώματος και νου, απόψεις περί ψυχής και πνεύματος κ.λπ. Απόψεις περί εναλλακτικών θεραπειών, ομοιοπαθητική, ενεργειακά κέντρα κ.λπ. τα οποία προκύπτουν μέσα από μια ανορθολογική προσέγγιση στο τρόπο σκέψης. Παρουσίασε ένα σχεδιάγραμμα με βάση μια παλαιότερη μελέτη (μέσα δεκαετίας 1990) σύμφωνα με το οποίο οι πολίτες στην Ελλάδα αναφορικά με την πίστη τους στη θεωρία της εξέλιξης στο πλαίσιο της Ευρώπης βρίσκονται στις τελευταίες θέσεις, λίγο πάνω από τους πολίτες της ΗΠΑ και αρκετά παραπάνω από τους πολίτες της Τουρκίας. Υποστήριξε ότι η επιστήμη και η θρησκεία δεν συνιστούν μη επικαλυπτόμενα «βασίλεια» αλλά επικαλυπτόμενα και αντιμαχόμενα «βασίλεια». Αν απορρίψει κάποιος την εξελικτική θεωρία με τι μπορεί να την αντικαταστήσει αναρωτήθηκε και έκλεισε την ομιλία του λέγοντας ότι οι επιστημονικές θεωρίες θα πρέπει να είναι συναλματικές με όλες τις επιστήμες κάτι που δεν συμβαίνει με τη θεωρία της δημιουργίας του κόσμου από ένα Θεό.

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν μεταγενέστερες έρευνες. Σύμφωνα με την πανελλαδική έρευνα της Κάπα Researt για το κυριακάτικο ΒΗΜΑ που πραγματοποιήθηκε από 26/3 έως 2/4/2015 σε ένα πανελλαδικό δείγμα 1410 ατόμων προέκυψαν τα εξής ευρήματα: πίστη στο Θεό 74,2%, δεν πιστεύει 17,4%, δε γνωρίζει ή δεν απαντά 7,4%. Πιστεύει στο μάτι/ξεμάτιασμα 62%, στην ύπαρξη ψυχών και πνευμάτων 57,3%, στο πεπρωμένο/μοίρα 51,4%, σε ανώτερες υπερφυσικές δυνάμεις 44,1%, στην ύπαρξη του Σατανά 43,8%, στα θαύματα 41,4%, στην ύπαρξη εξωγήινων 37,8%, στην ύπαρξη μεταθανάτιας ζωής 37,4%, στη Δεύτερη Παρουσία και στην τελική κρίση ζωντανών 37,4%, στην ύπαρξη Παραδείσου και Κόλασης 30,2%. Το 27,3% πιστεύει στις Μεγάλες Προφητείες, το 26,7% στην ύπαρξη προηγούμενων ζωών, το 17,4% στη μαύρη μαγεία, το 13,3% στην ύπαρξη φαντασμάτων, το 9,7% στην αστρολογία και τα ζώδια και ένα 5,6% στις μαντικές ικανότητες/μέντιουμ. Επιπλέον το 81,4% δήλωσαν χριστιανοί ορθόδοξοι ανεξάρτητα από το αν είναι θρησκευόμενοι, το 14,7% άθεοι, το 2,9% κάποιο άλλο θρήσκευμα και το 1,0% ότι δε γνώριζε ή δεν απάντησε.

Σύμφωνα με την έρευνα της εταιρία «ΔιαΝΕΟσις» που πραγματοποίησε στο διάστημα 24/11 έως 7/12/2016 για λογαριασμό της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης & Αγοράς του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου του Πανεπιστημίου Μακεδονίας προκύπτουν τα εξής: πίστη στο Θεό 79%, δεν πιστεύει 19,3%, δεν ξέρει ή δεν απαντά 1,7%.

Η δημοσκόπηση του Pew Research Center τα ευρήματα της οποίας δημοσιεύτηκαν στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (4/2/2017), έδειξε ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων θεωρεί άρρηκτα δεμένη την ορθοδοξία με την εθνική ταυτότητα. Ανάμεσα στις 13 χώρες που περιέλαβε η έρευνα η Ελλάδα κατέλαβε (+20% από την δεύτερη) την πρώτη θέση: 54% των Ελλήνων συνδέει την ελληνικότητα με την ορθοδοξία. Δεύτερη κατατάχθηκε η Πολωνία με 34%, τρίτη οι ΗΠΑ με 32% και ακολούθησαν η Ιταλία με 30%, η Ουγγαρία με 29%, το Ην. Βασίλειο με 18%, ο Καναδάς με 15%, η Αυστραλία με 13%, η Γερμανία με 11%, η Γαλλία με 10%, η Ισπανία με 9%, η Ολλανδία με 8% και τελευταία η Σουηδία με 7%.

Από την πυρά στον Άμβωνα

Τα θέματα σχέσεων των επιστημών, κυρίως των φυσικών επιστημών, με τα δόγματα της κυρίαρχης στην Ευρώπη χριστιανικής θρησκείας καθώς και τις αιτίες της ανόδου του ανορθολογισμού και του μυστικιστικού έχει προσεγγίσει και αναλύσει από μαρξιστική σκοπιά ο καθηγητής φιλοσοφίας Ευτύχης Μπιτσάκης με σπουδές στην χημεία και την φυσική στο βιβλίο του «Από την πυρά στον Άμβωνα» (Τόπος, Αθήνα, 2009) όπου σημειώνει χαρακτηριστικά: «Τα κύμα του μυστικισμού και των ψευδοεπιστημών μπορεί να βρίσκεται σε ιδιαίτερη έξαρση στην Αμερική. Αλλά και η Ευρώπη δεν υστερεί σε μυστικισμό, παραψυχολογία και άλλα κινήματα (…) Και βέβαια η χώρα μας δεν υστερεί σε μέντιουμ, μάγισσες, εξορκιστές, υπνωτιστές, αστρολόγους, χαρτομάντεις, ψυχολόγους, Κέντρα Παραψυχολογίας, Κέντρα Αυτογνωσίας, Κέντρα Αποφατικής Σοφίας, Γνωστικά Κέντρα, Νέους θεολόγους της Δεξιάς και της «Αριστεράς». Αιρέσεις χιλιαστών, παλαιοημερολογιτών, Γκουρού, οπαδούς του Δωδεκάθεου, αρχαιόπληκτους, Κρίσνα, Μασονίες κ.λπ, κ.λπ. Και τα πρωτεία τα διεκδικεί η πρωτεύουσα, η πόλη της Αθηνάς, της θεάς της Σοφίας με τα 5.000.000 θύματα του ελληνικού καπιταλισμού. Το αδιέξοδο των κεφαλαιοκρατικών κοινωνιών εκδηλώνεται με τις δεκάδες τα εκατομμύρια των ανέργων, με τη φθορά της φύσης, του αστικού περιβάλλοντος και των ανθρώπων. Στον χώρο της ιδεολογίας, η κρίση εκδηλώνεται κυρίως με τη μορφή του ανορθολογισμού και του συνακόλουθου αντι-υλισμού. Ειδικά, σε σχέση με τις φυσικές επιστήμες, τα τελευταία χρόνια αναζωογονήθηκαν οι προσπάθειες για συμφιλίωση των επιστημών με τη θρησκεία και τον μυστικισμό, και για αναίρεση του υλισμού με “επιστημονικά” επιχειρήματα». Πρόσφατα διαβάσαμε ότι ο εκπρόσωπος του σκοταδισμού και της μισαλλοδοξίας μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Άνθιμος πρόκειται να αναγορευτεί επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτέλειου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) σε τελετή που θα λάβει χώρα τη Δευτέρα 27/11 στην αίθουσα τελετών του Πανεπιστημίου.

Ο αγώνας για μια κοινωνία πέρα από το κεφάλαιο.

Οι μεταφυσικές και οι αποκρυφιστικές προσεγγίσεις, οι δεισιδαιμονίες, η παραψυχολογία, η αστρολογία κλπ, που συνδυάζουν τον παραληρηματικά με τον παρηγορητικά λόγια δεν έπεσαν από ψηλά, ως άγνωστοι μετεωρίτες, πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων αλλά είναι γήινες, αρχέγονες ανθρώπινες επινοήσεις που μεταμορφωμένες βρίσκονται στο σκληρό πυρήνα της κυρίαρχης αστικής κουλτούρας και μπορούν να ενεργούν εντός του φάσματος μιας ορθολογικότητας που εξυμνεί το ατομικό έναντι του συλλογικού συμφέροντος. Ο ολοκληρωτικός φιλελευθερισμός (νεοφιλελευθερισμός) τροφοδοτεί το ναρκισσισμό και το κυνήγι των μαγισσών. Στις μέρες μας ο θεάνθρωπος, σωτήρας, θαυματοποιός και προφήτης (Χριστός, Αλλάχ, Βούδας κλπ) γίνεται πιο σημαντικός από τον Θεό, οι άγιοι πιο σημαντικοί από τον θεάνθρωπο, οι ιερείς πιο σημαντικοί από τους αγίους και οι επιστήμονες, οι νέοι θεολόγοι, οι «θεραπευτές» και οι προφήτες γίνονται πιο σημαντικοί από τους ιερείς. Η αστική ιδεολογική πυραμίδα του κεφαλαίου ενδυναμώνει τη βάση της. Πολλοί άνθρωποι ζώντας μέσα στον «άκαρδο κόσμο» μας αναζητούν παρηγοριά σε κάθε είδος υποκατάστατων και υποσχέσεων ευτυχίας που το σύστημα προσφέρει αφειδώς. Την ώρα που το αίτημα διαχωρισμού εκκλησίας και ελληνικού κράτους παρουσιάζεται από τους συντηρητικούς κύκλους ως καταστροφή του έθνους, ο πατριάρχης της μεταφυσικής Πλάτωνας γίνεται μόδα για την συστημική διανόηση της Δεξιάς και της «Αριστεράς» και ο «φιλοσοφικός λαϊκισμός», δίνοντας νόημα σε έναν απατηλό φως, στρέφει το «βλέμμα» από τον στοχασμό και τα κοινωνικά προβλήματα στη συλλογή πληροφοριών ενός υπερφυσικού βασιλείου απατηλής ευτυχίας συναθροισμένων πνευμάτων, ψυχών, αγγέλων, σκιών, φαντασμάτων και ότι άλλο μπορεί να φανταστεί κάποιος.

Αυτό που συνειδητά λανθάνει από τους λάτρεις του πνεύματος ενός κόσμου χωρίς πνεύμα και συνεπώς οπαδούς της καταφυγής στο πρωτογονικό «ιερό» και στο «μανικό έρωτα» της «ανεστραμμένης πραγματικότητας» του κόσμου δεν είναι η διαιώνιση της υλικής και της πνευματικής μιζέριας της υπάρχουσας «κοιλάδας των δακρύων» αλλά ο αγώνας του κόσμου της εργασίας και του ανθρώπινου μόχθου για την εγκαθίδρυση ενός κόσμου χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση, για τη θεμελίωση δηλαδή μιας ελεύθερης ανθρώπινης κοινωνίας πέρα από το κεφάλαιο, χωρίς τη στρέβλωση του χρήματος ή της κρατικής εξουσίας.

Πέτρος Λυμπερόπουλος

[email protected]