Λεωνίδας Βουρλιώτης Οι εκπαιδευτικοί παρατηρούν μια ανησυχητική τάση: τα παιδιά δυσκολεύονται ολοένα και περισσότερο να συγκεντρωθούν. Η ικανότητα προσοχής τους μειώνεται δραματικά, όχι μόνο για τα παιδιά με ΔΕΠΥ, αλλά για το σύνολο των μαθητών. Η τάση αυτή δεν περιορίζεται στην Ελλάδα ούτε στα παιδιά· αφορά όλη την κοινωνία και όλους τους ηλικιακούς πληθυσμούς.
Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό Δημήτρη Τσιριγώτη, μια έρευνα του 2015 στον Καναδά (2.100 συμμετέχοντες) έδειξε ότι η μέση διάρκεια συγκέντρωσης μειώθηκε από τα 12 στα 8 δευτερόλεπτα σε λιγότερο από δύο δεκαετίες — χαμηλότερη ακόμα και από αυτή ενός χρυσόψαρου. Η Microsoft σημείωσε ότι η ικανότητα multitasking αυξάνεται, αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι αυτό δεν ισχύει πέρα από τη χρήση υπολογιστών και smartphones. Στους νέους 15–25 ετών, το 77% παραδέχεται ότι η πρώτη τους σκέψη όταν δεν έχουν κάτι να κάνουν είναι να ασχοληθούν με το κινητό τους.
Αυτό δημιουργεί δύο παράλληλους κόσμους για τα παιδιά:
Στον ψηφιακό κόσμο, εκτίθενται συνεχώς σε εικόνες, βίντεο και πληροφορίες, μεταπηδώντας από το ένα περιεχόμενο στο άλλο χωρίς στοχασμό.
Στον σχολικό κόσμο, καλούνται να παραμείνουν συγκεντρωμένα για ώρα σε μία μόνο δραστηριότητα — μια μετάβαση δύσκολη και συχνά αδύνατη μετά από ώρες συνεχούς ψηφιακής διάσπασης.
Η επίπτωση δεν είναι μόνο πνευματική. Παρατηρείται αύξηση της «δυσπραξίας» — αδεξιότητα στις κινητικές δεξιότητες, όπως το να κρατάνε σωστά το στυλό ή να χρησιμοποιούν μαχαιροπήρουνα. Το γράψιμο χειρός χειροτερεύει, ενώ η ταχύτητα πληκτρολόγησης σε κινητά και υπολογιστές είναι πολύ υψηλή. Οι δύο κόσμοι των παιδιών — ψηφιακός και σχολικός — έρχονται σε σύγκρουση, με το χέρι να «μαθαίνει» να πληκτρολογεί και όχι να γράφει.
Όπως αναφέρει ο εκπαιδευτικός Δημήτρης Τσιριγώτης, να ακόμα κρίσιμο ζήτημα είναι η έλλειψη ανάγνωσης για ευχαρίστηση. Οι μαθητές σπάνια διαβάζουν βιβλία ή κείμενα πέρα από τα σχολικά μαθήματα. Όταν διαβάζουν, συχνά «σκανάρουν» το κείμενο για λέξεις-κλειδιά, χωρίς να κατανοούν ουσιαστικά το περιεχόμενο. Η UNESCO τονίζει ότι η ανάγνωση για ευχαρίστηση είναι ο πιο αξιόπιστος δείκτης για επιτυχημένη σχολική και μελλοντική πορεία.
Παράλληλα, οι μαθητές δυσκολεύονται να εκφραστούν με πλούσιο λεξιλόγιο και δομή λόγου. Παρατηρείται μια μορφή «περιγραφικής δυσλεξίας»: μπορούν να επαναλάβουν πληροφορίες, αλλά αδυνατούν να τις παρουσιάσουν με δικά τους λόγια.
Δεν είναι ζήτημα καταδίκης των νέων τεχνολογιών. Το πρόβλημα βρίσκεται στον τρόπο που χρησιμοποιούνται: η τεχνολογία μπορεί να ενεργοποιήσει το μυαλό ή να το καθυστερήσει. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να θέτουν όρια και να καλλιεργούν δεξιότητες όπως συγκέντρωση, ανάγνωση, γραφή και κριτική σκέψη. Ο πολιτισμός και η λογοτεχνία δεν μπορούν να παραμεληθούν υπέρ της οθόνης.
Η λύση είναι η ισορροπία: τεχνολογία με μέτρο, ανάγνωση για ευχαρίστηση, κινητικότητα και δημιουργική δραστηριότητα. Τα παιδιά χρειάζονται ανθρώπινη επαφή, επικοινωνία και αληθινή παιδεία για να μη χαθούν στον ψηφιακό κόσμο που μεγαλώνει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι μπορούν να τον αφομοιώσουν.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
