Λεωνίδας Βουρλιώτης Σε μια εποχή όπου η σχολική καθημερινότητα συχνά μετριέται με δείκτες επίδοσης και εξετάσεις, μια ομάδα μαθητών της Γ’ Γυμνασίου από την Αγία Άννα Εύβοιας μάς υπενθυμίζει ότι η εκπαίδευση δεν είναι μόνο γνώση, αλλά και πράξη ανθρωπιάς. Οι μαθητές, πριν από καιρό, με την υποστήριξη των εκπαιδευτικών τους, επισκέφθηκαν τα Παιδικά Χωριά SOS, προσφέροντας σχολικά είδη και παιχνίδια σε παιδιά που ζουν στο όριο της φτώχειας.
Η κίνηση αυτή αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η περιοχή τους υπήρξε μία από τις πλέον πληγείσες από τις πυρκαγιές του 2021, όταν περισσότερα από 522.000 στρέμματα δασικών και αγροτικών εκτάσεων καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι ίδιοι οι μαθητές βίωσαν την απώλεια, τον φόβο και την ανάγκη για αλληλοϋποστήριξη. Σήμερα, γίνονται οι ίδιοι φορείς ελπίδας, προσφέροντας σε άλλους αυτό που κάποτε στερήθηκαν.
Η Ενσυναίσθηση ως Πυλώνας της Εκπαίδευσης
Ο συγγραφέας Mohsin Hamid, στο πολυβραβευμένο του έργο Exit West, αναδεικνύει την αξία της ενσυναίσθησης ως δύναμης κοινωνικής σύνδεσης μέσα σε έναν κόσμο που συχνά προωθεί τον ατομικισμό και την αποξένωση. Όπως γράφει, «η ενσυναίσθηση έχει σχέση με το να βρίσκεις κομμάτια των άλλων μέσα σου».
Η φράση αυτή θα μπορούσε να αποτελεί τον άξονα ενός σύγχρονου παιδαγωγικού μοντέλου. Οι σύγχρονες έρευνες στην παιδαγωγική και τη νευροεπιστήμη της μάθησης (π.χ. CASEL, OECD 2023) δείχνουν ότι η συναισθηματική κατανόηση και η κοινωνική νοημοσύνη επηρεάζουν βαθιά τη γνωστική ανάπτυξη και τη σχολική επίδοση. Ένα παιδί που αισθάνεται ότι ανήκει, ότι γίνεται αντιληπτό και αποδεκτό, μαθαίνει καλύτερα και ζει με περισσότερη αυτοπεποίθηση.
Η απουσία των κοινωνικών μαθημάτων και οι συνέπειές της
Παρά την αναγνώριση της σημασίας της συναισθηματικής εκπαίδευσης διεθνώς, το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχει απομακρύνει κρίσιμα μαθήματα όπως η Κοινωνιολογία από το Λύκειο από το 2021. Αυτή η επιλογή στερεί από τους μαθητές τη δυνατότητα να κατανοήσουν τις κοινωνικές δομές, την ανισότητα και τις έννοιες της συλλογικής ευθύνης και συμμετοχής.
Η ενσυναίσθηση, όμως, δεν μπορεί να διδάσκεται μόνο με λέξεις· καλλιεργείται με πράξεις — όπως ακριβώς έκαναν οι μαθητές της Εύβοιας. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές που ενθάρρυναν αυτή την πρωτοβουλία, έδωσαν στα παιδιά το πιο πολύτιμο μάθημα: να μετατρέπουν τη δυσκολία σε δύναμη και την εμπειρία σε προσφορά.
Τα Παιδικά Χωριά SOS και η έννοια της “ενεργού αλληλεγγύης”
Η δράση των μαθητών εντάσσεται στο πρόγραμμα των Παιδικών Χωριών SOS με τίτλο «Μαζί γεμίζουμε μια σχολική τσάντα», το οποίο στηρίζει παιδιά οικογενειών χωρίς εισόδημα και παιδιά που ζουν εκτός οικογένειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία του οργανισμού:
1.470 παιδιά παραμένουν σε ιδρύματα στην Ελλάδα,
Το 82% είναι άνω των 6 ετών,
Οι αναδοχές και υιοθεσίες για παιδιά άνω των 8 ετών παραμένουν σχεδόν μηδενικές.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η πράξη των μαθητών αποκτά συμβολική και πρακτική αξία: αποδεικνύει πως η κοινωνική ευαισθησία δεν είναι προνόμιο των ενηλίκων, αλλά ικανότητα που καλλιεργείται στο σχολείο.
Εκπαίδευση για το μέλλον: από την πληροφορία στην κατανόηση
Η ιστορία από την Εύβοια δεν είναι απλώς μια συγκινητική είδηση· είναι ένα μοντέλο βιωματικής μάθησης. Όπως επισημαίνει ο παιδαγωγός Χρήστος Δεμέτης, «τα συναισθήματα του παιδιού που εισέρχεται στην τάξη επηρεάζουν τον τρόπο που μαθαίνει». Αν το σχολείο δεν αναγνωρίζει αυτή τη διάσταση, τότε περιορίζεται στο ρόλο ενός εξεταστικού μηχανισμού.
Η ενσυναίσθηση, αντίθετα, συνδέει τη γνώση με τον άνθρωπο. Μετατρέπει την τάξη σε κοινότητα και τη διδασκαλία σε πράξη κοινωνικής δικαιοσύνης.
Όπως θα έλεγε και ο Mohsin Hamid, ίσως το ζητούμενο δεν είναι να διδάξουμε τα παιδιά να αλλάξουν τον κόσμο, αλλά να τα βοηθήσουμε να μην πάψουν ποτέ να νοιάζονται γι’ αυτόν.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 11/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
