Μαρία Δούση Με ρίζες που χάνονται βαθιά στον χρόνο, η λέξη «τελμώνας» ή «τελμών» προέρχεται από την αρχαία ελληνική γλώσσα και αποτελεί μια χαρακτηριστική περίπτωση όπου η φύση της γλώσσας συνδέεται στενά με τη φύση του τόπου — και κατ’ επέκταση, της ανθρώπινης κατάστασης.
Από το τέλμα στο αδιέξοδο
Ετυμολογικά, ο όρος παράγεται από το ουσιαστικό τέλμα (γενική: τέλματος), το οποίο αρχικά περιέγραφε ένα φυσικό φαινόμενο: στάσιμο νερό, βαλτώδες τοπίο, λίμνη χωρίς ροή. Έναν τόπο ακίνητο, που χαρακτηρίζεται από απουσία κίνησης και ροής.
Ωστόσο, πολύ γρήγορα η γλώσσα μεταποίησε το φυσικό σε ψυχολογικό και κοινωνικό: η λέξη τέλμα, και κατ’ επέκταση τελμώνας, άρχισε να χρησιμοποιείται μεταφορικά για να αποδώσει την έννοια του αδιεξόδου. Μια κατάστασης παθητικότητας, στασιμότητας, ή ακόμα και ακινησίας. Ένα ψυχολογικό ή κοινωνικό "βάλτωμα", όπου όλα μοιάζουν να έχουν παγώσει.
Σύμβολο ακινησίας και υπαρξιακής παγίδευσης
Ο τελμώνας δεν είναι απλώς ένας φυσικός τόπος. Είναι κυρίως μια εσωτερική τοποθεσία. Ένα συμβολικό τοπίο όπου ο άνθρωπος βρίσκεται παγιδευμένος, είτε λόγω συνθηκών είτε λόγω αναποφασιστικότητας. Σε φιλοσοφικά και ποιητικά κείμενα, η λέξη χρησιμοποιείται συχνά για να αποδώσει την αίσθηση της ακινησίας: εκεί που οι αποφάσεις καθυστερούν, οι σκέψεις λιμνάζουν και η δράση αναβάλλεται επ’ αόριστον.
Ένας όρος με διαχρονική σημασία
Η λέξη τελμώνας, λοιπόν, κουβαλά πολλαπλές σημασίες. Από μια ρεαλιστική αναφορά σε γεωγραφικά τοπία με λιμνάζοντα ύδατα, έως μια μεταφορική περιγραφή κοινωνικών ή ψυχολογικών καταστάσεων, διατηρεί ακόμα και σήμερα τη δύναμή της να αποδίδει την ιδέα της ακινησίας. Είναι ένας υπενθυμιστικός όρος για εκείνους τους "τόπους" — μέσα μας ή γύρω μας — όπου τίποτα δεν κινείται και τίποτα δεν αλλάζει.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
