Alfavita Newsroom Την επιβολή προστίμου δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 €) και την προσωρινή ανάκληση για τρεις μήνες, από 1-2-2024 μέχρι 30-4-2024, στον Μηχανολόγο Μηχανικό αποφάσισε η Περιφερειακή Ενότητα Σερρών, για το δυστύχημα που σημειώθηκε στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών τον Δεκέμβριο του 2022 και που είχε ως αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ένας μαθητής.
Το πρόστιμο επιβλήθηκε για παροχή υπηρεσιών κακής ποιότητας, εξαιτίας των οποίων προκλήθηκε δυστύχημα, με την απόφαση να επισημαίνει πως ο μηχανολόγος μηχανικός ως πρόσωπο που είχε το δικαίωμα σε εγκαταστάσεις καύσης- λέβητες, είχε την υποχρέωση, μετά τις εργασίες τροποποίησης που πραγματοποίησε στο λεβητοστάσιο του σχολείου, να θέσει σε λειτουργία ή επαναλειτουργία τον λέβητα, μόνον όταν είχε προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και είχε διαπιστώσει ότι συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις, ασφαλούς λειτουργίας αυτού ή να προβεί στην πλήρη Ηλεκτρική και Μηχανολογική απομόνωσή του, ώστε να μην μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία πριν την ολοκλήρωση των εργασιών.
Σύμφωνα με το infonews24.gr, στην ίδια απόφαση αναφέρεται πως ο μηχανολόγος μηχανικός δεν προέβη στις παραπάνω ενέργειες και δεν εξασφάλισε την ασφαλή λειτουργία του λέβητα πετρελαίου που βρισκόταν στο λεβητοστάσιο, στο πίσω μέρος του αύλειου στεγασμένου χώρου στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών, όταν αυτός τέθηκε σε λειτουργία προκλήθηκε η έκρηξη του, με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό ενός ανήλικου μαθητή και τον τραυματισμό δύο άλλων μαθητών που προαυλίζονταν πλησίον αυτού.
Εντωμεταξύ, σημαντικά ήταν τα ευρήματα της αυτοψίας που διενέργησε τον Μάρτιο η αρμόδια υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών, παρουσία του Διευθυντή του σχολείου.
Κατά την αυτοψία, στο χώρο του λεβητοστάσιου- όπως αναφέρεται στην απόφαση- διαπιστώθηκαν τα εξής:
1. Ο λέβητας βρέθηκε παραμορφωμένος εσωτερικά, λόγω της έκρηξης και είχε μετακινηθεί από την θέση του. Η πόρτα του λέβητα στην οποία πάνω κουμπώνει ο καυστήρας είχε αποκολληθεί και βρισκόταν παραμορφωμένη στο χώρο του λεβητοστάσιου.
2. Αριστερά στην είσοδο του λεβητοστάσιου βρέθηκε με κατεβασμένες όλες τις ασφάλειες ο ηλεκτρικός πίνακας ελέγχου του καυστήρα και του κυκλοφορητή της προϋφιστάμενης εγκατάστασης του λέβητα.
3. Στο πάνω μέρος του λέβητα, στον σωλήνα εξόδου του ζεστού νερού, βρέθηκαν:
- Τοποθετημένο όργανο μέτρησης πίεσης (μανόμετρο) και
- Ταπωμένο σημείο.
4. Στον ίδιο σωλήνα αμέσως μετά σε απόσταση μόλις λίγων εκατοστών, είχε παρεμβληθεί χειροκίνητη βάνα η οποία βρέθηκε κλειστή (στην θέση της ονομαζόμενης ηλεκτροβάνα ΒV3 σύμφωνα με τη μελέτη).
5. Αντίστοιχα στο σωλήνα επιστροφής του νερού είχε παρεμβληθεί χειροκίνητη βάνα η οποία και αυτή βρέθηκε κλειστή ( Στην θέση της ονομαζόμενης ηλεκτροβάνα BV4 σύμφωνα με τη μελέτη).
6. Στο σώμα του λέβητα δεν υπήρχαν διατάξεις ασφαλείας (θερμοστάτες-βαλβίδα εκτόνωσης) που να εξασφαλίζουν την ασφαλή λειτουργία του, όταν η προσφάτως τοποθετημένη βάνα εξόδου θα ήταν κλειστή. Οι διατάξεις ασφαλείας του συστήματος και συγκεκριμένα:
- Ο θερμοστάτης που μετράει τη θερμοκρασία του νερού και δίνει εντολή λειτουργίας ή μη, στον κυκλοφορητή της εγκατάστασης ήταν τοποθετημένος μετά την βάνα εξόδου του λέβητα και μετά τον συλλέκτη διανομής άρα εκτός λειτουργίας όταν η βάνα ήταν κλειστή.
- Ένας 2ος θερμοστάτης ήταν τοποθετημένος πάλι μετά τη βάνα εξόδου του λέβητα άρα πάλι εκτός λειτουργίας όταν η βάνα ήταν κλειστή.
7. Στον 1ο όροφο του σχολείου στον διάδρομο ήταν τοποθετημένος ο θερμοστάτης χώρου που όταν η θερμοκρασία στο εσωτερικό χώρο του σχολείου έπεφτε, έδινε εντολή λειτουργίας στον καυστήρα του λέβητα πετρελαίου.
Κατά την αυτοψία- σύμφωνα με την απόφαση- δεν βρέθηκαν τοποθετημένες:
- Οι ηλεκτροβάνες BV1, BV2, BV3 και ΒV4 όπως προβλέπονται στη μελέτη 59/2018 του έργου. Στην θέση τους βρέθηκαν φλατζωτές χειροκίνητες βάνες, χωρίς στο σώμα τους να έχει τοποθετηθεί ηλεκτροκινητήρας ή άλλη διάταξη περεταίρω ελέγχου πέρα του χειροκίνητου.
- Δεν βρέθηκαν τοποθετημένες οι διατάξεις αυτοματισμού λειτουργίας των διόδων βαννών BV1 … BV4, ούτε ο πίνακας αυτοματισμού και ασφαλούς εναλλαγής λειτουργίας των δύο συστημάτων θέρμανσης μεταξύ λέβητα πετρελαίου και συστήματος γεωθερμίας.
- Δεν βρέθηκαν διατάξεις αυτοματισμού ή όργανα ελέγχου που θα μπορούσαν με την τοποθέτηση των χειροκίνητων βανών σε κλειστή θέση, παράλληλα να αποκλείουν την λειτουργία του καυστήρα με την διακοπή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας ή την διακοπή παροχής καυσίμου.
Με βάση τα παραπάνω, με την τοποθέτηση των χειροκίνητων βανών σε κλειστή θέση, απομονώθηκε ο λέβητας, με αποτέλεσμα το νερό που ζεσταινόταν στο εσωτερικό του, να μην εισέρχεται στο δίκτυο διανομής και καθώς δεν υπήρχαν οι διατάξεις ασφαλείας για την εκτόνωσης του νερού ή για την διακοπή λειτουργίας του καυστήρα, είχαμε την αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό του λέβητα και την τελική έκρηξη του.
Σε κάθε περίπτωση παρά την ημιτελή κατάσταση της όλης εγκατάστασης σε σχέση με τα προβλεπόμενα στην μελέτη και παρά το γεγονός ότι γίνονταν δοκιμές στην εγκατάσταση, όφειλαν να υπάρχουν οι απαραίτητες διατάξεις που θα εξασφάλιζαν την ασφαλή λειτουργία του λέβητα πετρελαίου, εάν για οποιοδήποτε λόγο αυτός θα λειτουργούσε ή την πλήρη Ηλεκτρική και Μηχανολογική απομόνωσή του ώστε να μην μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία πριν την ολοκλήρωση των εργασιών».
Η απόφαση
«Ο ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ
Έχοντας υπόψη :
1. Τους Ν. 3200/1955, Ν.1360/1983, Ν. 2218/94, Ν. 2240/1994 και το Π.Δ. 30/96
2. Το Ν.3852/2010 (ΦΕΚ 87Α/07-06-10) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης – Πρόγραμμα Καλλικράτης».
3. Το Π.Δ. 133/2010 (ΦΕΚ 226Α/27-12-10) «Οργανισμός της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας» όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα.
4. Την με αρ. Γ.Π.Κ.Μ./οικ. 61/13-1-2022 (ΦΕΚ 27/ΥΟΔΔ/20.01.2022) Απόφαση του Περιφερειάρχη Κ. Μακεδονίας «Ορισμός Αντιπεριφερειαρχών και ανάθεση τομέων ευθύνης στους Αντιπεριφερειάρχες Κεντρικής Μακεδονίας.».
5. Τη με αριθμό 104057(143)/10.02.2022(ΦΕΚ 702/Β΄/16-02-2022) Απόφαση Αντιπεριφερειάρχη Π.Ε.Σερρών, περί παροχής εξουσιοδότησης υπογραφής εγγράφων, αποφάσεων και άλλων πράξεων «ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ», σε Προϊσταμένους των Υπηρεσιών της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
6. Το Ν. 6422/1934 «Περί ασκήσεως του επαγγέλματος του Μηχανολόγου, του Ηλεκτρολόγου και του Μηχανολόγου-Ηλεκτρολόγου Μηχανικού, ως και του Ναυπηγού» (Α΄ 412) όπως ισχύει.
7. Το N.3982/2011 (ΦΕΚ 143Α/17-06-2011) «Απλοποίηση της αδειοδότησης τεχνικών επαγγελματικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων και επιχειρηματικών πάρκων και άλλες διατάξεις», όπως αυτός συμπληρώθηκε και τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, και ιδιαίτερα
8. το Άρθρο 11 «Έλεγχος ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών», του Ν.3982/2011, όπου ορίζεται ότι «Για την προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών και γενικότερα των αποδεκτών των υπηρεσιών που παρέχονται από τους ασκούντες επαγγελματική δραστηριότητα του άρθρου 3, οι πάροχοι των αντίστοιχων υπηρεσιών ελέγχονται για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι ανωτέρω έλεγχοι διενεργούνται είτε αυτεπάγγελτα είτε κατά την εξέταση καταγγελιών από αποδέκτες υπηρεσιών είτε ύστερα από ατύχημα» και
9. Το Άρθρο 12 «Κυρώσεις», του Ν.3982/2011, όπου αναφέρεται στην «παρ. 1. Η άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας, που εμπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 3, κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 1, και η παροχή υπηρεσιών κακής ποιότητας, όπως αυτό αποδεικνύεται μετά από έλεγχο, που διενεργείται σύμφωνα με το άρθρο 11, επισύρει διοικητικές κυρώσεις και ειδικότερα προσωρινή ή οριστική ανάκληση της άδειας ή και επιβολή προστίμου ύψους από 1.000 ευρώ έως και 10.000 ευρώ. Τα κριτήρια και η διαδικασία επιβολής των εν λόγω κυρώσεων θα καθοριστούν με την υπουργική απόφαση που εκδίδεται δυνάμει της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου.
2. Στις επιχειρήσεις, που απασχολούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας, πρόσωπα, που δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις του παρόντος ή εκδίδουν ανακριβείς βεβαιώσεις προϋπηρεσίας, επιβάλλονται διοικητικές κυρώσεις, όπως η προσωρινή ή η οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους ή και επιβολή προστίμου ύψους από 5.000 ευρώ έως και 50.000 ευρώ. Τα κριτήρια και η διαδικασία επιβολής των εν λόγω κυρώσεων θα καθοριστούν με την υπουργική απόφαση που εκδίδεται δυνάμει της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου.
3. Τα ως άνω πρόστιμα κατατίθενται στον Ειδικό Τραπεζικό Λογαριασμό της Περιφέρειας της παραγράφου 3 του ως άνω άρθρου και αποτελούν πόρο για τη διενέργεια των προβλεπόμενων στο άρθρο 11 ελέγχων.
4. Οι αποφάσεις επιβολής κυρώσεων αναρτώνται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3861/2010 (Α΄ 112).»
10. Την Υ.Α. Φ.Γ.9.6/ΟΙΚ.15712/1013/11(ΦΕΚ 2540/Β/7-11-2011) «Καθορισμός κριτηρίων και διαδικασίας επιβολής κυρώσεων, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 12 του Ν. 3982/2011» και ιδιαίτερα:
– το άρθρο 1 της ΥΑ και την παρ. 1.2, σύμφωνα με την οποία «Σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών κακής ποιότητας, εξαιτίας των οποίων προκλήθηκε ατύχημα ή δυστύχημα, επιβάλλεται πρόστιμο 10.000ΕΥΡΩ και, αν το πρόσωπο που παρείχε την εν λόγω υπηρεσία, κατέχει αντίστοιχη άδεια, επιβάλλεται και ανάκληση της άδειας άσκησης του επαγγέλματος για τρεις (3) μήνες. Σε περίπτωση υποτροπής, επιβάλλονται πρόστιμο 10.000 ΕΥΡΩ και ανάκληση της άδειας άσκησης του επαγγέλματος για έξη (6) μήνες. Σε περίπτωση και δεύτερης υποτροπής επιβάλλεται πρόστιμο 10.000 ΕΥΡΩ και οριστική ανάκληση της άδειας άσκησης του επαγγέλματος».
– Το Άρθρο 2 παρ. 2.1 Στις επιχειρήσεις που απασχολούν, με οποιαδήποτε σχέση εργασίας πρόσωπα που, αν και οφείλουν, δεν διαθέτουν άδεια ή βεβαίωση αναγγελίας, επιβάλλεται πρόστιμο ύψους από 5.000 ΕΥΡΩ έως 50.000 ΕΥΡΩ ή / και προσωρινή ή οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους, όπως ειδικότερα κατωτέρω ορίζεται.
Καθώς και παρ. 2.2 Όταν από την απασχόληση των ως άνω προσώπων προκλήθηκε ατύχημα, επιβάλλεται πρόστιμο 25.000 ΕΥΡΩ, ενώ αν προκλήθηκε δυστύχημα, επιβάλλεται πρόστιμο 50.000 ΕΥΡΩ και ανάκληση της άδειας λειτουργίας για τρεις (3) μήνες.
11. Τα Π.Δ. 112/2012, 108/2013 (ΦΕΚ197/Α΄/2012, 141/Α΄/2013 αντίστοιχα) που αφορούν τον καθορισμό ειδικοτήτων και βαθμίδων επαγγελματικών προσόντων, αντίστοιχα των υδραυλικών εγκαταστάσεων και της εκτέλεσης, συντήρησης, επισκευής και λειτουργίας ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων.
12. Το Π.Δ. 114/12 (ΦΕΚ 199 Α/17-10-2012) : «Καθορισμός ειδικοτήτων και βαθμίδων επαγγελματικών προσόντων για την επαγγελματική δραστηριότητα της κατασκευής, συντήρησης, επισκευής και επιτήρησης της λειτουργίας των εγκαταστάσεων καύσης υγρών και αερίων καυσίμων για την παραγωγή ζεστού νερού, καθορισμός επαγγελματικών προσόντων και προϋποθέσεων για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής από φυσικά πρόσωπα και άλλες ρυθμίσεις». Και ιδιαίτερα το:
– Άρθρο 2 «Πεδίο εφαρμογής και βαθμίδες» όπου ορίζεται:
« 1. Οι επαγγελματικές δραστηριότητες που ρυθμίζονται με το παρόν διάταγμα είναι η υλοποίηση της μελέτης για εγκαταστάσεις καύσης υγρών και αερίων καυσίμων που προορίζονται για την παραγωγή ζεστού νερού, όπου η μελέτη αυτή απαιτείται από τη νομοθεσία, η κατασκευή, η συντήρηση, η επισκευή και η επιτήρηση της λειτουργίας του συνόλου των ηλεκτρομηχανολογικών διατάξεων με τις οποίες υποστηρίζεται και επιτυγχάνεται η καύση των υγρών και αερίων καυσίμων, καθώς και η συντήρηση της εγκατάστασης παραγωγής ζεστού νερού.
2. Ως υλοποίηση της μελέτης νοείται το σύνολο των εργασιών που απαιτούνται για την τοποθέτηση και σύνδεση όλων των μερών μιας εγκατάστασης καύσης καυσίμου. Στις εργασίες αυτές συμπεριλαμβάνεται το σύνολο των ενεργειών που απαιτούνται για τη θέση σε ασφαλή λειτουργία της εγκατάστασης, σύμφωνα με τη μελέτη, όπως οι ρυθμίσεις του συστήματος καύσης, η επαλήθευση της λειτουργίας των οργάνων και διατάξεων αυτοματισμού, των διατάξεων ασφαλείας και απαγωγής των παραγώγων καύσης (καπναερίων), και οι μετρήσεις για την επαλήθευση της ποιότητας των καυσαερίων.
Ως συντήρηση της εγκατάστασης νοείται η υλοποίηση του συνόλου των εργασιών που απαιτούνται για να διατηρείται η εγκατάσταση καύσης καυσίμων σε κατάσταση ασφαλούς λειτουργίας και σύμφωνη με την επιβαλλόμενη κατάσταση από τη μελέτη. Στις εργασίες αυτές συμπεριλαμβάνεται η επιτήρηση της ηλεκτρικής εγκατάστασης, του αυτοματισμού ενεργειακής διαχείρισης και καύσης, του συστήματος αερισμού και εξαερισμού του χώρου, η επιτήρηση της απαγωγής των παραγώγων καύσης (καπναερίων) και της ποιότητας των καυσαερίων, με σκοπό τον περιορισμό των εκπεμπόμενων ρύπων εντός των επιτρεπτών ορίων, καθώς και η ρύθμιση των καυστήρων και ο καθαρισμός του λέβητα, της καπνοδόχου και του καπνοσυλλέκτη.
Ως επισκευή της εγκατάστασης νοείται σύνολο των εργασιών που απαιτούνται για την επισκευή ή αντικατάσταση φθαρμένων ή αντικανονικά λειτουργούντων εξαρτημάτων, μερών ή τμημάτων της εγκατάστασης στο βαθμό που δεν τροποποιούν τη μελέτη.
3. Δεν περιλαμβάνονται στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος οι παρακάτω εγκαταστάσεις και τμήματα εγκαταστάσεων και οι σχετικές με αυτές εργασίες:
(α) Η ηλεκτρική εγκατάσταση γραμμής από τον πίνακα κοινοχρήστων προς τον πίνακα λεβητοστασίου και η εγκατάσταση γενικού πίνακα.
(β) Η ηλεκτρική εγκατάσταση γραμμών αυτονομίας ορόφων, ηλεκτροβανών, θερμοστατών χώρου και οι γραμμές χαμηλής τάσης.
(γ) Η ηλεκτρική εγκατάσταση γραμμών φωτισμού, αερισμού, εξαερισμού του λεβητοστασίου.
(δ) Η τοποθέτηση και συναρμολόγηση του λέβητα ή άλλου μέσου που εξυπηρετείται από την καύση του αερίου καυσίμου, καθώς και κάθε υδραυλική εγκατάσταση παροχής νερού τροφοδοσίας αυτών.
(ε) Το δίκτυο σωληνώσεων και γενικότερα οποιαδήποτε εγκατάσταση σωληνώσεων μεταφοράς και διανομής αερίου και υγρού καυσίμου».
– Άρθρο 7 «Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων» στο οποίο ορίζεται στην παρ. 4. «Οι εγκαταστάτες εγκαταστάσεων καύσης ή τα πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα αυτό υποχρεούνται, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εκτέλεσης, συντήρησης και επισκευής μιας εγκατάστασης καύσης αερίων καυσίμων, να θέτουν σε λειτουργία ή επαναλειτουργία την εγκατάσταση, μόνον όταν προβούν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και διαπιστώσουν ότι συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις, ασφαλούς και αποδοτικής λειτουργίας αυτής, σύμφωνα με τη μελέτη, οπότε και συντάσσουν υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης, η οποία παραδίδεται στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης και η οποία συνοδεύεται από μετρήσεις που επαληθεύουν την ποιότητα των καυσαερίων, εφόσον τούτο προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Το περιεχόμενο της υπεύθυνης δήλωσης καλής εκτέλεσης ορίζεται στο παράρτημα Β του παρόντος. Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η εγκατάσταση δεν πληροί τους κανόνες ασφαλούς λειτουργίας, στην ως άνω υπεύθυνη δήλωση καλής εκτέλεσης αναγράφονται εξειδικευμένα τα ευρήματα και γνωστοποιούνται στον ιδιοκτήτη της εγκατάστασης».
Στην παρ. 5. «Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 4 ελέγχονται για την τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται στις προηγούμενες παραγράφους, καθώς και για την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, σύμφωνα με τη διαδικασία αυτεπάγγελτης επιλογής των προς έλεγχο παρόχων του Παραρτήματος Ζ, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 11 του ν. 3982/2011 και υπόκεινται στις κυρώσεις του άρθρου 12 του νόμου αυτού».
13. Την αριθμ. οικ. 558203(3556)/02.08.2022 απόφαση του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας με θέμα: «Συγκρότηση διμελούς οργάνου ελέγχου της ποιότητας των παρεχομένων υπηρεσιών από τους ασκούντες επαγγελματική δραστηριότητα κατά τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν.3982/2011».
Και λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω στοιχεία:
14. Το υπ΄ αριθμ. πρωτ. 1019/22/35-κγ΄/19-12-2022 έγγραφο του Αστυνομικού Τμήματος Σερρών, σχετικό με προανακριτικές πράξεις, στο οποίο αναφέρεται ότι : «για την διακρίβωση των συνθηκών και αιτιών πρόκλησης του δυστυχήματος που έλαβε χώρα την 05-12-2022 και περί ώρα 14.10 στο 9ο Δημοτικό Σχολείου Σερρών που βρίσκεται στην Αίνου 16 Σέρρες, όταν ο λέβητας πετρελαίου που βρισκόταν στο λεβητοστάσιο, στο πίσω μέρος του αύλειου στεγασμένου χώρου του δημοτικού σχολείου, εξερράγη κατά την διάρκεια λειτουργίας του σχολείου με αποτέλεσμα να προκαλέσει τον θανάσιμο τραυματισμό ενός ανήλικου μαθητή και τον ελαφρύ τραυματισμό δύο ανήλικων μαθητών που προαυλίζονταν πλησίον αυτού».
15. Το με Α.Π. 89934(553) από 6-2-2023 έγγραφο της υπηρεσίας μας προς τον Δήμο Σερρών, την Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών και την Ν.Π.Δ.Δ. ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ με το οποίο ζητάμε να μας ενημερώσουν και να μας απαντήσουν σε ερωτήματα μας, σχετικά με το δυστύχημα.
16. Την με Α.Π. 77/7-2-2023 απάντηση της ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Α! ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ με συνημμένα στοιχεία για την ανάθεση συντήρησης του λέβητα του σχολείου.
17. α Το με Α.Π. ΔΑΣ/Φ21.1/98687(643) από 14-2-2023 έγγραφο της υπηρεσίας μας με το οποίο καλούμε την εταιρεία Α & Μ Μ……… ΟΕ, να εκθέσει γραπτώς τις απόψεις της και να μας προσκομίσει στοιχεία και συγκεκριμένα:
• Σύμφωνα με το Π.Δ. 114/2012(ΦΕΚ199/Α΄/17-12-2012), αντίγραφα από τις δηλώσεις καλής εκτέλεσης των έργων καθώς και αντίγραφα τιμολογίων-συμβάσεων, για τα έτη 2021 και 2022, σχετικά με την συντήρηση του παραπάνω λέβητα.
• Σύμφωνα με την ΥΑ 189533/11 (ΦΕΚ 2654 Β/9-11-2011) : «Ρύθμιση θεμάτων σχετικών με τη λειτουργία των σταθερών εστιών καύσης για τη θέρμανση κτιρίων και νερού», στο άρθρο 5, τα φύλλο συντήρησης.
β Την με Α.Π. 140409(922)/24-2-2023 έκθεση απόψεων της Α & Μ Μ……… ΟΕ στην οποία καταθέτει τιμολόγια παροχής υπηρεσιών χωρίς να προσκομίζει τις αντίστοιχες δηλώσεις καλής εκτέλεσης σύμφωνα με το ΠΔ 114/2012 ως όφειλε, αλλά ούτε και τα φύλλα συντήρησης της ΥΑ 189533/11. Συγκεκριμένα μεταξύ άλλων τιμολόγιων παροχής υπηρεσιών, καταθέτει το αριθμ.109/27-10-2021 Τ.Π.Υ προς την ΕΝΙΑΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Α! ΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΥ ΣΕΡΡΩΝ στο οποίο συμπεριέχεται σημείωμα σχετικό με την τελευταία συντήρηση στις 26-10-2021 του λέβητα του 9ου Δημοτικού Σχολείου.
γ Καθώς και την με Α.Π. ΔΑΣ/Φ22.1/140409(922)/4-5-2021 (ΑΔΑ: ΩΖΙ27ΛΛ-ΞΒ3) Απόφαση επιβολής προστίμου στην εταιρεία συντήρησης καυστήρων με την επωνυμία Α & Μ Μ……… ΟΕ για παροχή υπηρεσιών κακής ποιότητας, εξ αιτίας της μη σύνταξης υπεύθυνων δηλώσεων καλής εκτέλεσης, ως όφειλε, και την μη τήρηση των υποχρεώσεων που αναφέρονται στην παρ.4 του άρθρου 7 του ΠΔ 114/2013.
δ. Το γεγονός ότι η Α & Μ Μ……… ΟΕ, δεν είχε αναφέρει ενδεχόμενα προβλήματα, δυσλειτουργίες ή ελλείψεις που επηρεάζουν την αποδοτική και ασφαλή λειτουργία του συστήματος καυστήρα – λέβητα – καπνοδόχου (συμπεριλαμβανομένων και προβλημάτων ή ελλείψεων στο χώρο του λεβητοστασίου). Ούτε και είχε προτείνει ενδεδειγμένες κατά την άποψή του λύσεις, στον υπεύθυνο της εγκατάστασης. Υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 5 της ΥΑ 189533/11(ΦΕΚ 2654Β) και το Άρθρο 7 «Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων» του Π.Δ. 114/12 (ΦΕΚ 199 Α/17-10-2012).
18. Το με Α.Π. ΔΑΣ/Φ22.1/οικ174700(1118)/10-3-2023 έγγραφο της υπηρεσίας μας, προς τον Διευθυντή του 9ου Δημοτικού Σχολείου Σερρών με το οποίο στα πλαίσια ελέγχου ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών τον παρακαλούμε όπως:
– Μας προσκομίσει, φύλλα συντήρησης του λέβητα πετρελαίου του σχολείου (σύμφωνα με την ΥΑ 189533/11 (ΦΕΚ 2654 Β/9-11-2011) ή Αντίγραφα από τις δηλώσεις καλής εκτέλεσης της συντήρησης του λέβητα (σύμφωνα με το Π.Δ. 114/2012 (ΦΕΚ199 /Α΄/17-12- 2012)) που τυχόν διαθέτει.
– Να μας ενημερώσει εάν ο λέβητας πετρελαίου λειτούργησε για το σχολικό έτος 2022- 2023.
– Εάν γνωρίζει ότι έγινε συντήρηση και από ποιόν, για το 2022, ή εάν γινόταν εργασίες επισκευής και από ποιόν, της εγκατάστασης δηλ. εργασιών που απαιτούνται για την επισκευή ή αντικατάσταση φθαρμένων ή αντικανονικά λειτουργούντων εξαρτημάτων, μερών ή τμημάτων της εγκατάστασης του λέβητα πετρελαίου.
– Να μας ορίσει ημερομηνία και ώρα προκειμένου το αρμόδιο όργανο ελέγχου του Ν.3982/2011, να πραγματοποιήσει αυτοψία στο χώρο του λεβητοστασίου στα πλαίσια διερεύνησης παραβλέψεων εκ μέρους του συντηρητή.
19. Την με Α.Π. 3663/15-3-2023(1289/22-3-2023 δικό μας) απάντηση του Δήμου Σερρών/ΔΤΥ με συνημμένα στοιχεία του φακέλου του έργου με τίτλο «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΕΡΡΩΝ» με βάση το οποίο είχαν πραγματοποιηθεί εργασίες στο σχολείου από τον ανάδοχο του έργου, την Κοινοπραξία με την Επωνυμία «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ Α.ΜΙ.ΚΑΤ. ΑΕ Ε……… ΙΣ…» με νόμιμο εκπρόσωπο τον Σ……. Α….. Μηχανολόγος Μηχανικός ΠΕ.
Μεταξύ των στοιχείων που κατατέθηκαν ήταν η Τεχνική Έκθεση – Μελέτη με αριθμ. 59/2018 της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου Σερρών για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων του σχολείου καθώς και αντίγραφα από τα φύλλα συντήρησης του λέβητα πετρελαίου του σχολείου για τα έτη 2018 και 2019 από τον συντηρητή Α& Μ Μ……… ΟΕ.
20. Την από 16-3-2023 (Α.Π. εντολή ελέγχου 185790(1189)15-3-2023) έκθεση αυτοψίας μηχανικών της υπηρεσίας μας στον χώρο του 9ου Δημοτικού σχολείου στην οποία ήταν παρών ο Διευθυντής του σχολείου κος Τ……. Ν……..
«Κατά την αυτοψία, στο χώρο του λεβητοστάσιου διαπιστώθηκε:
1. Ο λέβητας βρέθηκε παραμορφωμένος εσωτερικά, λόγω της έκρηξης και είχε μετακινηθεί από την θέση του. Η πόρτα του λέβητα στην οποία πάνω κουμπώνει ο καυστήρας είχε αποκολληθεί και βρισκόταν παραμορφωμένη στο χώρο του λεβητοστάσιου.
2. Αριστερά στην είσοδο του λεβητοστάσιου βρέθηκε με κατεβασμένες όλες τις ασφάλειες ο ηλεκτρικός πίνακας ελέγχου του καυστήρα και του κυκλοφορητή της προϋφιστάμενης εγκατάστασης του λέβητα.
3. Στο πάνω μέρος του λέβητα, στον σωλήνα εξόδου του ζεστού νερού, βρέθηκαν:
α.) Τοποθετημένο όργανο μέτρησης πίεσης(μανόμετρο) και
β.) Ταπωμένο σημείο.
4. Στον ίδιο σωλήνα αμέσως μετά σε απόσταση μόλις λίγων εκατοστών, είχε παρεμβληθεί χειροκίνητη βάνα η οποία βρέθηκε κλειστή.(στην θέση της ονομαζόμενης ηλεκτροβάνα ΒV3 σύμφωνα με τη μελέτη).
5. Αντίστοιχα στο σωλήνα επιστροφής του νερού είχε παρεμβληθεί χειροκίνητη βάνα η οποία και αυτή βρέθηκε κλειστή.( Στην θέση της ονομαζόμενης ηλεκτροβάνα BV4 σύμφωνα με τη μελέτη).
6. Στο σώμα του λέβητα δεν υπήρχαν διατάξεις ασφαλείας(θερμοστάτες-βαλβίδα εκτόνωσης) που να εξασφαλίζουν την ασφαλή λειτουργία του, όταν η προσφάτως τοποθετημένη βάνα εξόδου θα ήταν κλειστή. Οι διατάξεις ασφαλείας του συστήματος και συγκεκριμένα:
Α. Ο θερμοστάτης που μετράει τη θερμοκρασία του νερού και δίνει εντολή λειτουργίας ή μη, στον κυκλοφορητή της εγκατάστασης ήταν τοποθετημένος μετά την βάνα εξόδου του λέβητα και μετά τον συλλέκτη διανομής άρα εκτός λειτουργίας όταν η βάνα ήταν κλειστή.
Β. Ένας 2ος θερμοστάτης ήταν τοποθετημένος πάλι μετά τη βάνα εξόδου του λέβητα άρα πάλι εκτός λειτουργίας όταν η βάνα ήταν κλειστή.
7. Στον 1ο όροφο του σχολείου στον διάδρομο ήταν τοποθετημένος ο θερμοστάτης χώρου που όταν η θερμοκρασία στο εσωτερικό χώρο του σχολείου έπεφτε, έδινε εντολή λειτουργίας στον καυστήρα του λέβητα πετρελαίου.
Κατά την αυτοψία δεν βρέθηκαν τοποθετημένες :
1. Οι ηλεκτροβάνες BV1, BV2, BV3 και ΒV4 όπως προβλέπονται στη μελέτη 59/2018 του έργου. Στην θέση τους βρέθηκαν φλατζωτές χειροκίνητες βάνες, χωρίς στο σώμα τους να έχει τοποθετηθεί ηλεκτροκινητήρας ή άλλη διάταξη περεταίρω ελέγχου πέρα του χειροκίνητου.
2. Δεν βρέθηκαν τοποθετημένες οι διατάξεις αυτοματισμού λειτουργίας των διόδων βαννών BV1 … BV4, ούτε ο πίνακας αυτοματισμού και ασφαλούς εναλλαγής λειτουργίας των δύο συστημάτων θέρμανσης μεταξύ λέβητα πετρελαίου και συστήματος γεωθερμίας.
3. Δεν βρέθηκαν διατάξεις αυτοματισμού ή όργανα ελέγχου που θα μπορούσαν με την τοποθέτηση των χειροκίνητων βανών σε κλειστή θέση, παράλληλα να αποκλείουν την λειτουργία του καυστήρα με την διακοπή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας ή την διακοπή παροχής καυσίμου.
– Με βάση τα παραπάνω, με την τοποθέτηση των χειροκίνητων βανών σε κλειστή θέση, απομονώθηκε ο λέβητας, με αποτέλεσμα το νερό που ζεσταινόταν στο εσωτερικό του, να μην εισέρχεται στο δίκτυο διανομής και καθώς δεν υπήρχαν οι διατάξεις ασφαλείας για την εκτόνωσης του νερού ή για την διακοπή λειτουργίας του καυστήρα, είχαμε την αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό του λέβητα και την τελική έκρηξη του.
– Σε κάθε περίπτωση παρά την ημιτελή κατάσταση της όλης εγκατάστασης σε σχέση με τα προβλεπόμενα στην μελέτη και παρά το γεγονός ότι γίνονταν δοκιμές στην εγκατάσταση, όφειλαν να υπάρχουν οι απαραίτητες διατάξεις που θα εξασφάλιζαν την ασφαλή λειτουργία του λέβητα πετρελαίου, εάν για οποιοδήποτε λόγο αυτός θα λειτουργούσε ή την πλήρη Ηλεκτρική και Μηχανολογική απομόνωσή του ώστε να μην μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία πριν την ολοκλήρωση των εργασιών».
21. Το με Α.Π. ΔΑΣ/202779(1289)/28-3-2023 έγγραφο μας, με το οποίο καλούμε τον κ. Σ……. Α….. του Θ…, Μηχανολόγο Μηχανικό, την Κ/Ξ Α….. Α.Ε. – Ε……….. Ι…., τον κ. Κ……… Π…….. του Χ…… Ηλεκτρολόγο εγκαταστάτη, και τον κ. Μ………. Ι….., Υδραυλικό να μας εκθέσουν εγγράφως τις απόψεις τους, την Τρίτη 11 Απριλίου 2023 και ώρα 11:30 πμ, στο χώρο της υπηρεσίας μας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 6 του Ν.2690/1999(ΦΕΚ 45/Α/9-3-1999) «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας» και λόγω άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας, που εμπίπτει στις διατάξεις του Ν. 3982/2011 (ΦΕΚ 143/Α),
22. Τα με Α.Π. 253624(1613)/11-4-2023,253639(1614)/11-4-203, 253681(1615)/11-4-2023 και 254352(1618)/11-4-2023 έγγραφα των κ. Σ……. Α….., Κ/Ξ Α….. Α.Ε. – Ε……….. Ι…., κ. Μ………. Ι….. και κ. Κ……… Π…….. με τα οποία ζητήθηκε και δόθηκε παράταση 14 ημερών προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις τους.
23. Τα με Α.Π. 322706(2012)/11-5-2023, 322718(2013)/11-5-2023 έγγραφα με τα οποία κατατέθηκαν στοιχεία και οι απόψεις του κου Σ……. Α….., Μηχανολόγου Μηχανικού ΠΕ ως νόμιμο εκπρόσωπο της Κοινοπραξίας με την Επωνυμία «ΚΟΙΝΟΠΡΑΞΙΑ Α….. ΑΕ Ε……….. Ι….» σαν ανάδοχος του έργου με τίτλο «ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΞΙΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΕΡΡΩΝ».
Μεταξύ των στοιχείων που κατατέθηκαν ήταν η αριθμ. 11297/6-4-2021 σχετική σύμβαση του έργου και η τεχνική περιγραφή του έργου. Δεν προσκομίσθηκαν άλλα στοιχεία (π.χ. φωτογραφίες) που να δείχνουν αν υπήρχαν ασφαλιστικές διατάξεις στο σώμα του λέβητα.
24. Το με Α.Π. 322706(2012)/20-6-2023 έγγραφό μας προς το Τμήμα Χορήγησης Αδειών Βιομηχανίας Ενέργειας, Φυσικών Πόρων και Επαγγελμάτων της Δ/νσης Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος ΠΕ Θεσσαλονίκης/ΠΚΜ προκειμένου να μας αποσταλεί ο επαγγελματικός φάκελος του κου Σ……. Α….. του Θ….
25. Το με Α.Π. 428573(9408)/7-7-2023 (493200(3030)/17-7-2023 δικό μας) έγγραφο, με το οποίο μας απεστάλη ο αναφερόμενος στο προηγούμενο σχετικό, επαγγελματικός φάκελος του κου Σ……. Α……
26. Την από 30/10/2023 Έκθεση του αρμόδιου οργάνου ελέγχου της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους ασκούντες επαγγελματική δραστηριότητα κατά τις διατάξεις του άρθρου 11 του Ν.3982/2011, με την οποία εισηγείται:
α) Την επιβολή προστίμου δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 €) στον κ. Σ……. Α….. του Θ…, Μηχανολόγο Μηχανικό ΠΕ.
β) Την προσωρινή ανάκληση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος που διαθέτει για τρείς (3) μήνες.
27. Το γεγονός ότι ο κ. Σ……. Α…… του Θ…, αρμόδιος, σαν Μηχανολόγος Μηχανικός, δεν είχε αναφέρει ενδεχόμενα προβλήματα, δυσλειτουργίες ή ελλείψεις που επηρεάζουν την ασφαλή λειτουργία του συστήματος καυστήρα–λέβητα (συμπεριλαμβανομένων και προβλημάτων ή ελλείψεων στο χώρο του λεβητοστασίου).
Ούτε και είχε προτείνει ενδεδειγμένες κατά την άποψή του λύσεις, στον υπεύθυνο της εγκατάστασης. Υποχρέωση που απορρέει από το άρθρο 5 της ΥΑ 189533/11(ΦΕΚ 2654Β) και το Άρθρο 7 «Ποιοτική στάθμη εκτελούμενων εργασιών και υποχρεώσεις παρόχων» του Π.Δ. 114/12 (ΦΕΚ 199 Α/17-10-2012).
28. Το γεγονός ότι δεν υπήρχαν ως όφειλαν οι απαραίτητες Η/Μ διατάξεις που θα εξασφάλιζαν, την ασφαλή λειτουργία του λέβητα πετρελαίου, εάν για οποιοδήποτε λόγο αυτός θα λειτουργούσε ή την πλήρη Ηλεκτρική και Μηχανολογική απομόνωσή του ώστε να μην μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία πριν την ολοκλήρωση των εργασιών.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ
1. Α. Την επιβολή προστίμου δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 €) στον κ. Σ……. Α….. του Θ…, Μηχανολόγο Μηχανικό ΠΕ σύμφωνα άρθρο 1 της ΥΑ με αριθμό Φ.Γ.9.6/οικ.15712/1013 /7-11-2011 (ΦΕΚ 2540 Β’).
Β. Την προσωρινή ανάκληση για τρείς (3) μήνες από 1-2-2024 μέχρι 30-4-2024 της:
Β.1. Αριθμ. Θ. 2082/11-6-2002 Γενικής Αδείας εκτέλεσης Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων όλων των ειδικοτήτων και κατηγοριών.
Β.2. Αριθμ. 16967/11-6-2002 Εγγραφής στο Βιβλίο Διπλωματούχων Ανωτάτων Τεχνικών Σχολών ειδικότητας Μηχανολόγου.
Το πρόστιμο επιβάλλεται, για παροχή υπηρεσιών κακής ποιότητας, εξαιτίας των οποίων προκλήθηκε δυστύχημα. Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω και το Π.Δ. 114/12 (ΦΕΚ 199 Α/17-10-2012) – Άρθρο 7 παρ. 4, ο κ. Σ…….. Α…… σαν πρόσωπο που είχε το δικαίωμα σε εγκαταστάσεις καύσης-λέβητες, είχε την υποχρέωση, μετά τις εργασίες τροποποίησης που πραγματοποίησε στο λεβητοστάσιο του σχολείου, να θέσει σε λειτουργία ή επαναλειτουργία τον λέβητα, μόνον όταν είχε προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες και είχε διαπιστώσει ότι συντρέχουν όλες οι προϋποθέσεις, ασφαλούς λειτουργίας αυτού ή να προβεί στην πλήρη Ηλεκτρική και Μηχανολογική απομόνωσή του, ώστε να μην μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία πριν την ολοκλήρωση των εργασιών.
Επειδή δεν προέβει στις παραπάνω ενέργειες και δεν εξασφάλισε την ασφαλή λειτουργία του λέβητα πετρελαίου που βρισκόταν στο λεβητοστάσιο, στο πίσω μέρος του αύλειου στεγασμένου χώρου στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών, όταν αυτός τέθηκε σε λειτουργία προκλήθηκε η έκρηξη του, με αποτέλεσμα το θανάσιμο τραυματισμό ενός ανήλικου μαθητή και τον τραυματισμό δύο άλλων μαθητών που προαυλίζονταν πλησίον αυτού.
2. Το επιβαλλόμενο πρόστιμο καταβάλλεται στον ΚΑΕ TAXIS 64053 για απόδοση στον Τραπεζικό Λογαριασμό της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών με αριθμ. IBAN GR26 0990………………. και επωνυμία «ΠΚΜ-ΠΕ Σερρών-Πρόστιμα & Χρηματικές Ποινές» στην Συνεταιριστική Τράπεζα Κεντρικής Μακεδονίας, εντός δύο (2) μηνών από την οριστικοποίησή του, σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ. 3 του άρθρου 12 του Ν. 3982/2011, προθεσμία εντός της οποίας οφείλει να κατατεθεί το σχετικό καταθετήριο πληρωμής στην Υπηρεσία μας.
3. Προσφυγή κατά της Απόφασης αυτής μπορεί να ασκηθεί από την κοινοποίησή της, ενώπιον:
α) του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης εντός 15 (δεκαπέντε) ημερών από τη δημοσίευσή της ή την ανάρτησή της στο διαδίκτυο ή από την κοινοποίησή της ή την αφότου ελήφθη γνώση αυτής, σύμφωνα με τις διατάξεις των αρ.(227) και (238) του Ν.3852/10 (ΦΕΚ 87 Α΄),
β) του Διοικητικού Πρωτοδικείου Σερρών εντός 60 (εξήντα) ημερών, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας [Ν.2717/99 (ΦΕΚ 97 Α΄/17-5-99)].
Σε περίπτωση υποβολής οποιασδήποτε προσφυγής ο ενδιαφερόμενος πρέπει να ενημερώσει εγγράφως τη Διεύθυνση Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος Π.Ε. Σερρών για την κατάθεση της προσφυγής.
Μετά την προθεσμία των δύο (2) μηνών, το πρόστιμο θα βεβαιωθεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. προκειμένου να εισπραχθεί κατά τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.).
ΜΕ ΕΝΤΟΛΗ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗ
Ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος της Δ/νσης
Ανάπτυξης & Περιβάλλοντος Π.Ε. Σερρών
Αναστασιάδης Παναγιώτης
Δρ. Πολιτικός Μηχανικός ΠΕ».
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Μάθε τι σημαίνει το όνομά σου στα αρχαία ελληνικά
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
