Alfavita Newsroom Τα παιδικά βιβλία εμφανίζουν δεκατρείς φορές περισσότερο ζωικούς χαρακτήρες από χαρακτήρες που ανήκουν στις κοινωνικές ομάδες ΑμεΑ, μετανάστες/ριες – πρόσφυγες, Ρομά, BAME.
Κυκλοφόρησε την Πέμπτη (19 Σεπτεμβρίου) από το ΑμΚΣ «ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΑΙΖΕΙ» η έκθεση «Σημεία αντικατοπτρισμού», με το βασικό εύρημα ότι οι υπό εξέταση κοινωνικές ομάδες ΑμεΑ, μετανάστες/ριες – πρόσφυγες, Ρομά, BAME υποεκπροσωπούνται σημαντικά στα παιδικά βιβλία, κάτι που αποτυπώθηκε και από τη σύγκρισή τους με τα ποσοστά του μαθητικού πληθυσμού των συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων, τα οποία αντλήθηκαν από τα διαθέσιμα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, της UNICEF καθώς και στοιχείων του πληροφοριακού συστήματος του ΥΠΑΙΘ My School.
Τα βιβλία εξετάστηκαν, επίσης, σε σχέση με το φύλο και την εθνικότητα του/της συγγραφέα, το φύλο του κεντρικού χαρακτήρα και τον χρόνο έκδοσής τους. Το ερευνητικό έργο, το οποίο είναι το πρώτο στο είδος του που διεξάγεται στην Ελλάδα και χρηματοδοτήθηκε από …. , στόχο είχε τον εντοπισμό και την ανάδειξη της αναπαράστασης μέσα σε βιβλία εικόνων, μυθοπλασίας και μη μυθοπλασίας για ηλικίες 4 έως 12 ετών, χαρακτήρων που ανήκουν στις κοινωνικές ομάδες ΑμεΑ, μετανάστες/ριες – πρόσφυγες, Ρομά, BAME.
Το ΑμΚΣ «ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΑΙΖΕΙ» ζήτησε από τους Έλληνες εκδότες να αποστείλουν τους καταλόγους με τα βιβλία, για την ηλικιακή ομάδα των παιδιών 4-12 ετών, που εξέδωσαν κατ’ έτος μέσα στο χρονικό διάστημα 2010 - 2020. Στη συνέχεια ομάδα ερευνητών κωδικοποίησε τα βιβλία, που συνέλεξε με σκόπιμη δειγματοληψία, βάσει των εξεταζόμενων μεταβλητών. Από τους 50 εκδοτικούς οίκους ανταποκρίθηκαν οι 13.
Ο αριθμός των παιδικών βιβλίων που εξετάστηκαν ήταν 1.522 και αποτελεί ένα αρκετά ισχυρό δείγμα, για την εξαγωγή γενικών συμπερασμάτων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μόνο το 2,56% - διέθετε χαρακτήρες που άνηκαν στις υπό εξέταση κοινωνικές ομάδες, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι χαρακτήρες Ρομά δεν εντοπίστηκαν.
Επίσης, στο 34,17% των βιβλίων πρωταγωνιστεί ζώο ή άλλος χαρακτήρας που δεν ανήκει στο ανθρώπινο γένος, ενώ σε ποσοστό 63,27% ο ήρωας διαθέτει τυπικά χαρακτηριστικά.
Η έρευνα περιείχε και ερωτήσεις για το συγκεκριμένο ζήτημα της υποεκπροσώπησης στους υπεύθυνους των εκδοτικών οίκων. Περίπου το
25% θεωρεί ότι «Δεν υπάρχει έλλειμμα αντιπροσώπευσης στο παιδικό βιβλίο», το 30% θεωρεί ότι «Δεν υπάρχουν αρκετοί κεντρικοί χαρακτήρες διαφορετικής φυλής» και το 23% θεωρεί ότι «Δεν υπάρχουν αρκετοί κεντρικοί χαρακτήρες που να ανήκουν σε διαφορετική εθνότητα». Επίσης, ρωτήθηκαν αυτοί που εντοπίζουν έλλειμμα αντιπροσώπευσης γιατί πιστεύουν ότι συμβαίνει αυτό. Το 30% απάντησε πως «Δεν υπάρχει προσφορά κειμένων από τους/τις συγγραφείς» και το 32% απάντησαν «Διότι τα κείμενα που έχουν παρουσιαστεί, δεν είναι αρκετά καλά». Οι υπόλοιποι (38%) επέλεξαν να μην απαντήσουν στη συγκεκριμένη ερώτηση.
«Τα ευρήματα είναι συγκλονιστικά. Τα βιβλία παίζουν σημαντικό ρόλο και λειτουργούν ως καθρέφτες για τα παιδιά: οι ιστορίες και οι χαρακτήρες επηρεάζουν το πώς βλέπουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους, το κίνητρό τους για διάβασμα και τις φιλοδοξίες τους να γίνουν συγγραφείς και εικονογράφοι του μέλλοντος. Μια τέτοια δυσανάλογη εκπροσώπηση στρεβλώνει αυτές τις προοπτικές», αναφέρει η Φωτεινή Κωνσταντοπούλου, πρόεδρος του ΑμΚΣ «ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΠΑΙΖΕΙ» και συνέχισε «Αυτή η έρευνα μας έθεσε σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το τι σημαίνει έγκυρη, κατάλληλη και ποιοτική παρουσία. Γι’ αυτό, την επόμενη χρονιά πέρα από τον όγκο, θα εξετάσουμε και τις ποιοτικές απεικονίσεις, καθώς η ποσότητα από μόνη της δεν αρκεί, ιδιαίτερα εάν η ποιότητα είναι κακή ή, ακόμη χειρότερα, προβληματική. Καλύτερη εκπροσώπηση σημαίνει ακριβώς αυτό, καλύτερη από κάθε άποψη, γιατί όλοι οι νέοι αναγνώστες αξίζουν το καλύτερο που έχει να προσφέρει ο λογοτεχνικός κόσμος ».
«Αυτό που επιθυμούμε είναι η έρευνα να αποτελέσει σημείο αναφοράς για την ενδυνάμωση, παρακολούθηση, κατανόηση της προόδου και μια εργαλειοθήκη για την υποστήριξη τόσο των συγγραφέων, εικονογράφων και παραγωγών ώστε να δεσμευτούν για την αποτύπωση της ποικιλόμορφης πραγματικότητας όσο και των καταναλωτών της παιδικής λογοτεχνίας, προκειμένου όλοι μαζί να κινηθούμε προς ένα μέλλον χωρίς αποκλεισμούς και να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά που διαβιούν στη χώρα μας θα μπορούν να δουν τον εαυτό τους και τον κόσμο τους να αντανακλάται στα βιβλία», σχολίασε η Μάγκυ Δούση, γ.γ. του Οργανισμού και πρόσθεσε «Η έρευνα προσδοκά να συμβάλλει σημαντικά στην ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την εκπροσώπηση στα παιδικά βιβλία και τις εκδόσεις. Γι’ αυτό θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να προσδιορίσουμε ποιες ενέργειες μπορεί να χρειαστούν για να προωθήσουμε τη βελτίωση της παρούσας κατάστασης».
Δείτε την έρευνα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 19/10
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
