Από πολύ νωρίς, από την αρχή της ψήφισης του νόμου 4777/21, σχετικές μελέτες και αρθογραφία είχαν επισημάνει και αναδείξει τις ολέθριες επιπτώσεις που θα είχε η εφαρμογή της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) σε χιλιάδες μαθητές και τις οικογένειές τους, σε δεκάδες Σχολές και Τμήματα, σε όλα σχεδόν τα πανεπιστήμια. Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των Πανελληνίων εξετάσεων, οι πιο δυσοίωνες προβλέψεις δυστυχώς επιβεβαιώθηκαν.
Λόγω της ΕΒΕ, έμειναν κενές πάνω από 20.000 θέσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, περισσότεροι από 28.000 υποψήφιοι αποκλείστηκαν διότι η ΕΒΕ τους αφαίρεσε τη δυνατότητα να υποβάλουν μηχανογραφικό, σε αυτούς προστέθηκαν περίπου άλλοι 12.000 που ενώ υπέβαλλαν μηχανογραφικό, δεν πέτυχαν την εισαγωγή τους σε κανένα Τμήμα λόγω της υψηλής ΕΒΕ, 21 από τα 24 ΑΕΙ χάνουν εισακτέους, 168 από τα 418 πανεπιστημιακά Τμήματα, κυρίως στην περιφέρεια, βρέθηκαν με άδεια έδρανα. Μάλιστα 29 Τμήματα, προερχόμενα από 12 πανεπιστήμια, κυριολεκτικά αδειάζουν από πρωτοετείς, καθώς το ποσοστό κάλυψης των διαθέσιμων θέσεων ξεκινά από 0% και δεν ξεπερνά το 20%.
Όσο αφορά στους υποψήφιους των εσπερινών λυκείων, υπάρχει σχεδόν καθολικός αποκλεισμός τους από την τριτοβάθμια, καθώς από τις 776 διαθέσιμες θέσεις σε ΑΕΙ καλύπτονται μόνο οι 83.
Από το σύνολο των 453 Τμημάτων (στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται οι Στρατιωτικές και Εκκλησιαστικές Σχολές/Τμήματα) για φέτος:
- 205 Τμήματα όρισαν χαμηλό συντελεστή ΕΒΕ 0,80-0,89: φόβος για τα χειρότερα και αυτοσυντήρηση;
- 108 Τμήματα όρισαν μέτριο συντελεστή ΕΒΕ 0,90-1,00: μετριοπάθεια και αναμονή;
- 140 Τμήματα όρισαν υψηλό συντελεστή ΕΒΕ 1,10-1,20: επιπολαιότητα και ελιτισμός;
Στα παραπάνω 205 Τμήματα με χαμηλό συντελεστή ΕΒΕ, υπάρχουν 29 Τμήματα προερχόμενα από 10 πανεπιστήμια, οι Συνελεύσεις των οποίων αποφάσισαν να μην ορίσουν συντελεστή για την ΕΒΕ, διότι απουσιάζουν παντελώς παιδαγωγικά και ακαδημαϊκά κριτήρια ορισμού της ΕΒΕ. Για τα 29 αυτά Τμήματα, βάσει του νόμου, το συντελεστή για την ΕΒΕ τον επέλεξε το υπουργείο παιδείας και όρισε οριζόντια το μικρότερο συντελεστή 0,80. Με ποια κριτήρια άραγε;
Η πανεπιστημιακή κοινότητα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική της για τον αυτοχειριασμό της με την εφαρμογή της ΕΒΕ. Να συζητήσουμε για το μερίδιο της ευθύνης που αντιστοιχεί στη Σύνοδο των Πρυτάνεων, στις Πρυτανικές Αρχές, στις Συνελεύσεις Τμημάτων και στους συνάδελφους καθηγητές, αλλά και στις συνδικαλιστικές παρατάξεις. Για τη ραθυμία, την αργοπορία και την παθητικότητα με την οποία αντιμετώπισαμε ένα τόσο σοβαρό θέμα: λόγω έλλειψης ενημέρωσης, αδιαφορίας, φόβου, σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως σκοπιμότητας και ελιτισμού.
Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι δεν σταθήκαμε στο πλευρό των νέων υποψήφιων φοιτητών/τριών μας, δεν αφουγκραστήκαμε τους κόπους της μέσης και λαϊκής οικογένειας, δεν επιδείξαμε ενσυναίσθηση στις αγωνίες των πιο ευάλωτων κοινωνικά αποκλεισμένων συμπολιτών μας. Δεν σταθήκαμε αλληλέγγυοι στους συνάδελφους μας στα περιφερειακά πανεπιστήμια που, λόγω της ΕΒΕ, έχουν αποψιλωθεί από πρωτοετείς εισακτέους φοιτητές και τώρα ποιος ξέρει ποια θα είναι η τύχη τους.
Συμμετείχαμε στο καλοστημένο παιχνίδι του υπουργείου και της κυβέρνησης για την ΕΒΕ αντίθετα προς τις ανάγκες των πολιτών. Πιστέψαμε ότι σε αυτό το κακόγουστο έργο με την ΕΒΕ θα ήμασταν κομπάρσοι. Αλλά η κυβέρνηση με μαεστρία μας κατέστησε πρωταγωνιστές, αποδίδοντας στα πανεπιστήμια την πρόθεση και την ευθύνη της δικής της ταξικής πολιτικής απόφασης για τη δραστική μείωση των εισακτέων στα πανεπιστήμια.
Άραγε, οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι αντιλαμβανόμαστε ότι με τις πράξεις και τις παραλείψεις μας σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα, απομακρυνόμαστε από τις αρχές μας, από το λειτούργημά μας και τον προορισμό μας, από την κοινωνία και τις ανάγκες της, την οποία υποτίθεται ότι υπηρετούμε; Αντιλαμβανόμαστε ότι ενεργούμε αντίθετα προς το κοινό περί δικαίου αίσθημα των πολιτών;
Διότι ο αποκλεισμός πολλών χιλιάδων υποψηφίων από τα πανεπιστήμια μέσω ενός αυθαίρετα οριζόμενου συντελεστή χωρίς καμιά παιδαγωγική τεκμηρίωση δεν είναι ένα ακαδημαϊκό ζήτημα, για να το συζητάμε μεταξύ μας εντός της ακαδημαϊκής κοινότητας. Επειδή ακριβώς είναι ένα βαθειά πολιτικοκοινωνικό ζήτημα, που δημιουργεί κοινωνικό αποκλεισμό επιτείνοντας τις ανισότητες στους νέους χαμηλών κοινωνικο-οικονομικών στρωμάτων, έχουν λόγο και άποψη όλοι οι πολίτες. Επειδή το σημαντικό αυτό θέμα αφορά πλατιά κοινωνικά στρώματα, γίνεται αυθόρμητα αντιληπτό από τους πολίτες που το βιώνουν ως κατάφορη αδικία.
Εάν δεν σταθούμε στο ύψος των σημαντικών περιστάσεων, πρωτίστως ως κοινωνικά ευαίσθητοι ενεργοί πολίτες και δευτερευόντως ως επιστημονικά επαρκείς πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, φοβάμαι ότι οι νέοι, οι γονείς, οι συμπολίτες μας θα μας απαξιώσουν. Δηλαδή, ακριβώς αυτό που επιδιώκει το υπουργείο και η κυβέρνηση.
Από το υπουργείο παιδείας δίνονται διαβεβαιώσεις ότι, εάν διαπιστωθούν στρεβλώσεις και αρρυθμίες κατά την εφαρμογή της ΕΒΕ, θα γίνουν κάποιες διορθωτικές κινήσεις για την ΕΒΕ. Μάλλον δεν αντιλαμβάνονται στο υπουργείο ότι η πραγματική στρέβλωση είναι η ίδια η ΕΒΕ, η οποία δεν διορθώνεται, δεν βελτιώνεται, δεν αποκαθίσταται, αλλά μόνο καταργείται. Κατά την εφαρμογή της ΕΒΕ δεν προκαλούνται παροδικές αρρυθμίες, αλλά συστημική καταπληξία που μόνο για φέτος οδήγησε σε «ξαφνικό εκπαιδευτικό θάνατο» 40.000 νέους και νέες, αποκλείοντας τους από τα πανεπιστήμια. Εάν αυτό δεν θέλει να το αναγνωρίσει η κυβέρνηση, το έχουν όμως πια αντιληφθεί βιωματικά οι υποψήφιοι και οι οικογένειές τους.
Το θέμα της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής θα επανέλθει. Τα Τμήματα θα κληθούν να ορίσουν ΕΒΕ για το επόμενο ή μεθεπόμενο έτος. Μετά από όλη αυτή την πικρή εμπειρία, ποια θα είναι η δική μας στάση; Πως θα αντιδράσουν και με ποιο τρόπο θα προστατευόσουν τον εαυτό τους τα πολλές δεκάδες, κυρίως περιφερειακά, Τμήματα που φέτος είχαν από 0 έως 30 εισακτέους;
Θα συρθούμε πάλι στον ορισμό ΕΒΕ γνωρίζοντας ότι με αυτή μας την ενέργεια θα συνηγορήσουμε για δεύτερη φορά/χρονιά στον αποκλεισμό πολλών ακόμη χιλιάδων υποψηφίων από την εισαγωγή τους στο πανεπιστήμιο και τη μόρφωση, συνεργώντας στην πολιτική και ταξική αναλγησία της κυβέρνησης; Εάν φέτος που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η ΕΒΕ, υπήρχε η δικαιολογία ότι δε γνωρίζαμε τις πολύπλευρες αρνητικές συνέπειες της ΕΒΕ, τώρα δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
Φέτος κατά την πρώτη εφαρμογή της ΕΒΕ ήταν λίγα τα Τμήματα που δεν όρισαν ΕΒΕ, παρόλη την παντελή απουσία παιδαγωγικών και ακαδημαϊκών κριτηρίων ορισμού της ΕΒΕ, με αποτέλεσμα για τα Τμήματα αυτά η ΕΒΕ να οριστεί από το υπουργείο παιδείας με τον ελάχιστο συντελεστή 0,80.
Την επόμενη φορά η απόφαση των Συνελεύσεων Τμημάτων να μην ορίσουν ΕΒΕ θα μπορούσε να είναι καθολική, από όλα τα Τμήματα, καθώς τα φετινά αποτελέσματα της εφαρμογής της φανέρωσαν την κοινωνική αναλγησία που περιέχει η διάταξη αυτή. Ως η ελάχιστη στάση κοινωνικής ευθύνης των πανεπιστημιακών δασκάλων απέναντι στο μέγιστο πρόβλημα του κοινωνικού αποκλεισμού που δημιουργεί πια αποδεδειγμένα η ΕΒΕ.
Με το μη ορισμό ΕΒΕ από τα πανεπιστήμια θα αναγκαστεί το ίδιο το υπουργείο παιδείας να ορίσει ΕΒΕ για όλα τα Τμήματα (με ποια άραγε παιδαγωγικά και ακαδημαϊκά κριτήρια;), αναλαμβάνοντας ακέραιες τις πολιτικές ευθύνες των επιλογών του για τη δραστική μείωση των εισακτέων στα ΑΕΙ και να μην τις μεταθέτει στους πανεπιστημιακούς δασκάλους και στα Τμήματα.
Η κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής αποτελεί δίκαιο αίτημα της κοινωνίας, το οποίο ολοένα θα ενισχύεται, έως ότου αυτό διαμορφωθεί σε πάνδημη κοινωνική απαίτηση.
Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι οφείλουμε να αφουγκραστούμε την ψιθυριστή κραυγή απελπισίας των πιο αδύναμων και ευάλωτων κοινωνικά και οικονομικά αποκλεισμένων συμπολιτών μας, να μην προσπεράσουμε αδιάφορα ή ενοχικά την αγωνία τους για το παρόν και το μέλλον των παιδιών τους, αλλά να σταθούμε στη σωστή πλευρά των εν εξελίξει κοινωνικών διεργασιών.
*Ο Αντώνης Κυπάρος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ΑΠΘ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
