Χρήστος Κάτσικας Σε ανάρτηση της η υπουργός Παιδείας κ. Νίκη Κεραμέως, την Τετάρτη, αμέσως μετά την «παρουσίαση» στο Υπουργικό Συμβούλιο του νέου πολυνομοσχεδίου για την εκπαίδευση, σημείωνε, ανάμεσα σε άλλα: "Σήμερα παρουσίασα στο Υπουργικό Συμβούλιο, υπό την Προεδρία του Πρωθυπουργού, το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου για την Αναβάθμιση του Σχολείου και την Ενδυνάμωση των Εκπαιδευτικών: Μεγαλύτερη ελευθερία και αυτονομία του σχολείου, ελευθερία στους εκπαιδευτικούς στις μεθόδους αποτίμησης της επίδοσης μαθητών, όχι μόνο διαγωνίσματα αλλά και εργασίες και εφαρμογή της μεθόδου «ανεστραμμένης τάξης»)..."
Θα μπορούσε κανείς, αν ήθελε να αποδομήσει την ανάρτηση της υπουργού Παιδείας για εφαρμογή της μεθόδου «ανεστραμμένης τάξης», να παρουσιάσει, απλά, τα δεκάδες επικριτικά και ειρωνικά σχόλια που έχουν γράψει εκπαιδευτικοί κάτω από την ανάρτηση της Νίκης Κεραμέως. Επίσης κάποιος θα μπορούσε, να υποστηρίξει ότι η ανεστραμμένη τάξη, το πολλαπλό βιβλίο, τα ψηφιακά προγράμματα, δεν είναι παρά οι γνωστές παραπλανητικές διακηρύξεις, ένα προπέτασμα καπνού, ένα είδος φιοριτούρας, χρήσιμης σε κάθε περίπτωση για να καλύψει το βαρύ πυροβολικό του μοντέλου ακραίου επιθεωρητισμού του εκπαιδευτικού και της λεγόμενης αυτονομίας των σχολικών μονάδων που προωθεί το ΥΠΑΙΘ.
Ωστόσο θα ήταν άδικο να προσπεράσει κανείς το νέο «παιδαγωγικό δόγμα» του ΥΠΑΙΘ, την «ανεστραμμένη τάξη»!
Ένα άλλο, λοιπόν, μοδάτο δόγμα: αυτό της «ανεστραμμένης μάθησης» ή «ανεστραμμένης διδασκαλίας». Άλλο; Όχι και τόσο, επειδή φαίνεται να είναι δεμένο με ένα νήμα με τις στρατηγικές του ΥΠΑΙΘ για ψηφιοποίηση της εκπαίδευσης, των βιβλίων σε ψηφιακή μορφή ή «της κατάργησης του μονοπωλίου του ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου» (η εισαγωγή του πολλαπλού βιβλίου, που οδηγεί στη διαφοροποίηση του περιεχομένου του σχολείου αντί για σύγχρονα, ενιαία και παιδαγωγικά τεκμηριωμένα προγράμματα σπουδών).
Το «τι» το «πως» και το «γιατί» της ανεστραμμένης τάξης
Η κεντρική ιδέα της «ανεστραμμένης τάξης» συνοψίζεται στο ότι είναι άκαρπο να σπαταλιέται χρόνος στην τάξη για τη μετάδοση θεωρητικής γνώσης. Σύμφωνα με αυτή την «παιδαγωγική γραμμή» οι μαθητές προετοιμάζονται στο σπίτι τους, πριν το μάθημα, παρακολουθώντας ηχογραφημένα μαθήματα σχετικά με τη θεωρία του μαθήματος. Μ’ αυτό τον τρόπο (σύμφωνα πάντα με την ίδια λογική), ο χρόνος που δαπανάται στην τάξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να διερευνηθεί, να βαθύνει και να αξιοποιηθεί η γνώση που θα έχει από πριν μάθει από μόνος του ο μαθητής, στο σπίτι, καθισμένος μπροστά στην οθόνη ενός υπολογιστή ή ενός τάμπλετ.
Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της μεθόδου με την αντεστραμμένη μάθηση όπως και με το ψηφιακό σχολείο, δηλαδή, όταν «το μεταδοτικό μέρος της διδασκαλίας γίνεται εξ αποστάσεως», περιορίζεται η παθητική μάθηση στην οποία είναι εκτεθειμένοι, όπως λένε, οι μαθητές στο παραδοσιακό σχολείο.
Στην πραγματικότητα συμβαίνει εντελώς το αντίθετο. Όπως εξηγεί ο Βέλγος παιδαγωγός Nico Hirtt (Σελιδοδείκτης 2021), η μονόδρομη επικοινωνία, την οποία ορισμένοι πιστεύουν ότι πρέπει να αποκηρύξουν στο πλαίσιο αυτού που αποκαλούν «παραδοσιακή εκπαίδευση», στην ουσία πραγματοποιείται με τον πιο δραστικό τρόπο με το δικό τους σχέδιο.
Στην πραγματικότητα, τόσο στην ανεστραμμένη εκπαίδευση, όσο και στην αποκαλούμενη «βασισμένη στις δεξιότητες» μάθηση, η θεωρητική γνώση μετατρέπεται σε ένα σύνολο ακατέργαστων πληροφοριών που θα χρειαζόταν απλώς ν’ ακούσεις από τον εκπαιδευτικό, να διαβάσεις στη Wikipedia ή να ανακαλύψεις σε μια εκπαιδευτική σειρά ντοκιμαντέρ για να μπορείς να την αφομοιώσεις. Στη συνέχεια, το μόνο που θα έπρεπε να γίνει θα ήταν να χρησιμοποιηθεί αυτή η γνώση σε ασκήσεις και προβλήματα, τα οποία γίνονται στο σπίτι με βάση την «παραδοσιακή» θεώρηση ή στην τάξη με βάση την «αντεστραμμένη» αντίληψη.
Η αλληλεπίδραση εκπαιδευτικού-μαθητή είναι η ψυχή της εκπαιδευτικής σχέσης. Είναι ακριβώς αυτή η σχέση, αυτή η αλληλεπίδραση, που το ψηφιακό σχολείο θέλει να αποτινάξει· ή που η ανεστραμμένη μάθηση στοχεύει να υποβιβάσει στο μέλλον, όταν και εάν πάρει την ηγεμονία ως μέθοδος.
Ας το ξεκαθαρίσουμε. Υπάρχουν μερικά συναρπαστικά εκπαιδευτικά βίντεο. Υπάρχουν μερικά καταπληκτικά δομημένα μαθήματα στο διαδίκτυο. Και σαφώς αυτό δεν έρχεται σε αντίφαση με τη δυνατότητα της σταδιακής καθοδήγησης των μαθητών ώστε να κατακτήσουν αυτόνομα τις νέες θεωρίες. Ο κίνδυνος δεν βρίσκεται στην περιστασιακή χρήση της ψηφιακής μάθησης ή των αρχών της ανεστραμμένης μάθησης, αλλά στην αναγωγή αυτών σε παιδαγωγικές αρχές, ή σε σύστημα. Γιατί τότε, δεν πρόκειται πλέον για δεξιότητες αυτάρκειας του μαθητή, αλλά μάλλον για εγκατάλειψη της εκπαιδευτικής αποστολής, τουλάχιστον αυτού που είναι το δυσκολότερο και πιο σημαντικό της στοιχείο: η οικοδόμηση γνώσης.
Ο Nico Hirtt σημειώνει ότι τα δόγματα της «ανεστραμμένης μάθησης» και το ψηφιακό σχολείο την περίοδο της πανδημίας άρχισαν την επέλασή τους. Αυτό αναμφίβολα έρχεται γάντι στα παιδιά των ανώτερων και μεσαίων τάξεων, που μπορούν εκτός από το να απολαμβάνουν έναν πιο άνετο τρόπο ζωής, να επωφελούνται, παράλληλα, από τη βοήθεια στο σπίτι, την επίβλεψη και την φωτισμένη υποστήριξη.
Η νέα γραμμή απαιτεί συρρίκνωση του μορφωτικού υπόβαθρου, προσαρμοστικότητα και μερικές «βασικές δεξιότητες»: κατανόηση κειμένου, στοιχειώδης επικοινωνία σε μια ή δύο ξένες γλώσσες, κάποιες έννοιες μαθηματικών, φυσικών επιστημών και τεχνολογίας, μια καλή δόση εξοικείωσης με ψηφιακές καθώς και διαπροσωπικές και κοινωνικές δεξιότητες. Ο ΟΟΣΑ είναι σαφής: «Δεν θα έχουν όλοι την τύχη να ακολουθήσουν μια καριέρα στον δυναμικό τομέα της ‘νέας οικονομίας’. Επομένως τα σχολικά προγράμματα σπουδών δεν γίνεται να είναι σχεδιασμένα σαν να πρόκειται όλοι να φτάσουν τόσο μακριά».
Η ψηφιακή στρατηγική για την Παιδεία και η εκπόνηση νέων Προγραμμάτων Σπουδών
Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΑΙΘ τα νέα Προγράμματα Σπουδών (τα οποία έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω ΕΣΠΑ με 22 εκατ. ευρώ) «έχουν ως αφετηρία τα μαθησιακά αποτελέσματα», αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2021 και θα παραδοθούν στην εκπαιδευτική κοινότητα μέσω διαδραστικού, ψηφιακού συστήματος.
Παράλληλα το ΥΠΑΙΘ, με όχημα το «πολλαπλό βιβλίο» επιδιώκει να δώσει «σάρκα και οστά», σε ένα μικτό σύστημα έντυπου και ηλεκτρονικού σχολικού βιβλίου με έμφαση στο ηλεκτρονικό που θα πριμοδοτείται από τα νέα Προγράμματα Σπουδών.
Σύμφωνα με τη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού (στην οποία περιλαμβάνεται η προώθηση της χρήσης ψηφιακών συγγραμμάτων, το Ψηφιακό Εκπαιδευτικό Περιεχόμενο και οι Υπηρεσίες e-Μάθησης), η στρατηγική ενίσχυσης των υπηρεσιών ηλεκτρονικής μάθησης θα υποστηρίζεται από δύο πυλώνες δράσεων. Ο πρώτος εστιάζει στην ανάπτυξη ψηφιακού περιεχομένου, ενώ ο δεύτερος στον εκσυγχρονισμό των οριζόντιων πλατφορμών και υπηρεσιών για την ανάδειξη και αξιοποίηση του περιεχομένου.
Πέρα από τους ποικίλους άλλους κινδύνους ενεδρεύει ο κίνδυνος της πλήρους εξάρτησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας από ψηφιακό υλικό που θα «κατασκευάζεται» από εταιρείες και ιδιωτικούς φορείς ενώ την ίδια ώρα θα διασπάται ο ενιαίος χαρακτήρας των προγραμμάτων σπουδών, ανοίγοντας τον δρόμο για ένα διαφοροποιημένο – κατακερματισμένο σχολείο, πολλών ταχυτήτων.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
