Νίκος Τσούλιας Ναι, μελαγχολούμε και γκρινιάζουμε μαθητές και εκπαιδευτικοί με την φθινοπωρινή επιστροφή μας στο σχολείο. Και είναι ανθρώπινο. Το καλοκαίρι μας μαγεύει κάθε φορά. Μας δίνει όλες τις χάρες της ζωής και της φύσης χωρίς έγνοιες και υποχρεώσεις. Δεν έχει υποχρεωτικά διαβάσματα, κουδούνια, ωράρια, απουσίες, βαθμολογίες, άγχος. Είσαι με τον εαυτό σου και με τα όνειρά σου.
Αλλά θα μπορούσε να συνεχιστεί του καλοκαιριού η χαλαρότητα, η καθημερινότητα του «όπου με βγάλει η περίσταση» χωρίς ανησυχία και φροντίδα για το μέλλον μας; Ένα παρατεταμένο καλοκαίρι θα έπαυε να είναι καλοκαίρι – το μεγάλο μέρος της ομορφιάς του είναι εξωγενές, στο φορτίο των ευθυνών των άλλων εποχών που θέλουν ξαπόσταμα και ανάσες για το άνοιγμα του δύσβατου μα και όμορφου ταξιδιού της ζωής.
Ναι, έχει άγχος και φοβίες το σχολείο – ιδιαίτερα με το κλίμα του ανταγωνισμού, το οποίο επισκιάζει κάθε αυταξία της γνώσης και της μάθησης και κάθε ομορφιά της κοινωνικοποίησης και της δημιουργίας ανθρώπινων σχέσεων. Πάντα υπάρχει κάποιος καλύτερος μαθητής – αλλά ακόμα και αν δεν υπάρχει, όλοι σου ζητούν το πιο καλό από αυτό που κάνεις. Είναι κακό; Όχι, αλλά αν είναι βλέπουμε μόνο αυτό, πώς μπορούμε να γευόμαστε την όποια βελτίωσή μας, αφού η επιταγή, η πρόσκληση της βελτίωσης είναι γραμμένη σε πολλαπλούς κατοπτρισμούς για το διαρκές μέλλον και κυνηγάμε πάντα την επιτυχία μετά την επιτυχία;
Κι όμως, αγαπημένο μου σχολείο, εγώ φιλοτεχνώ την εικόνα σου με τα δικά μου όνειρα και σχέδια, με τις δικές μου προσδοκίες και επιδιώξεις – δεν δέχομαι μόνο το σχήμα που σου φτιάχνουν οι άλλοι: κοινωνία, πολιτεία, υπουργείο, εκπαιδευτικοί, οικογένεια. Σε χρωματίζω με τη δική μου αίσθηση της βελτίωσής μου – σε γνώσεις, σε σκέψεις, σε εμπειρίες, σε σχέσεις, σε χαρές. Θυμάμαι όλες τις επιστροφές μου σε σένα, τότε που μικρούλα δεν ήθελα να πάω στο νηπιαγωγείο και τα γλυκόλογα της νηπιαγωγού με απέσπασαν από το χέρι της μαμάς μου χωρίς να το πολυκαταλάβω, τότε που πήγα στην Α΄ τάξη του Δημοτικού και αναζητούσα από την πρώτη στιγμή τις φίλες μου για να καθίσουμε στο ίδιο θρανίο και στα διπλανά θρανία για να νιώθω ασφαλής, τότε που ξεπετάχτηκα σε ύψος και βρέθηκα στο Γυμνάσιο και είχα τις πληροφορίες μου από πριν σχεδόν για όλους τους καθηγητές. Ναι, τώρα είμαι πρωτάκι στο Λύκειο· τέρμα τα αστεία, λένε, η Γ΄ λυκείου ρίχνει τη σκιά της από την αρχή αλλά έχουμε καιρούς για προβληματισμούς, από του χρόνου το σκεφτόμαστε. Τώρα θα ζυμώσω τη χρονιά μου με την τελευταία μαγιά της παιδικότητάς μου.
Κάθε αρχή της σχολικής χρονιάς, κάθε επιστροφή στο σχολείο έχουν και τα συνοδευτικά του στοιχεία, υλικά και συμβολικά: συλλεκτικά μολύβια, κασετίνες και σελιδοδείκτες χειροποίητοι από φίλες και φίλους ή αγοραστοί από μουσεία και από βιβλιοπωλεία, στοιχεία που είναι φυλακτά της σχολικής ζωής μου – γιατί ξέρω ότι κάποτε θα το νοσταλγώ. Υπάρχουν ακόμα και τα γραψίματά μου, του ημερολογίου μου, όπου φυλάσσονται οι σκέψεις μου για τις προσδοκίες του ξεκινήματος και για τους απολογισμούς του τελειώματος, οι παρέες, τα φλερτάκια, τα ερωτικά σκιρτήματα, οι αντιζηλίες, οι διαμάχες, οι αγαπημένοι μου δάσκαλοι, δασκάλες, καθηγητές και καθηγήτριες, οι χοροί, οι εκδρομές και η ένθερμη, η ολόψυχη συμμετοχή μου στο αγαπημένο μου θέατρο από το οποίο δεν έλειψα καμιά χρονιά μέχρι τώρα, γιατί ένιωθα να πραγματώνω ένα μέρος του εαυτού μου που δεν μπορούσα με κανέναν άλλο τρόπο. Μαγεία ζωής…
Δεν μπορώ μα και δεν τολμώ να φανταστώ πώς θα ήταν η ζωή μου, η ζωή μας χωρίς σχολείο. Είναι δυνατόν να υπάρξει ποτέ κοινωνία χωρίς σχολείο, χωρίς να φτιάχνεται η πρώτη ζύμη του μέλλοντος κάθε ανθρώπου, χωρίς να είμαστε τα παιδιά με τα παιδιά και οι έφηβοι με τους εφήβους, για να αναζητούμε τους εαυτούς μας; Ας λέγεται κατά κόρον ότι οι σημερινοί νέοι δεν θέλουν το σχολείο. Αντίθετα, το αγαπά πολύ μεγαλύτερο ποσοστό νέων όσο ποτέ άλλοτε…
Αγαπημένο μου σχολείο, είσαι η παντοτινή ομορφιά της ζωής, η πιο γλυκιά εικόνα όλων των καιρών και όλων των κοινωνιών!
