Η τοποθέτηση του ΠΕΣΕΑ για το νομοσχέδιο που αφορά στις Δομές Υποστήριξης

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Ειδικής Αγωγής-Π.Ε.Σ.Ε.Α, θεωρεί ότι το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων «ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΔΟΜΩΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ», για τον επανασχεδιασμό και αναδιάρθρωση των δομών, των λειτουργιών των αρμοδιοτήτων και καθηκόντων των δομών της εκπαίδευσης αποτελεί ένα κρίσιμο νομοθέτημα που θα επηρεάσει τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος σε πολλούς και σοβαρούς τομείς. Με τα 113 άρθρα του που συμπυκνώνονται σε έναν τόμο διακοσίων (200) σελίδων το φορτίο του γίνεται βαρύτερο αν προσθέσουμε τις δεκάδες -υπό έκδοση-  μεταβατικές υπουργικές αποφάσεις & κανονιστικές πράξεις που απαιτούνται για να γίνει λειτουργικός νόμος.

 

Στο Νομοσχέδιο οι αλλαγές σε διοικητικό επίπεδο με την ενσωμάτωση πολλών διαφορετικών υπηρεσιών και οι αλλαγές στον τρόπο στελέχωσης των νέων υπηρεσιών θεωρούνται ικανές για την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους στη μάθηση, χωρίς να λαμβάνεται  υπόψη ότι απαιτούνται ριζικές αλλαγές όχι μόνο στη νομοθεσία αλλά σε πρακτικό και κυρίως σε οικονομικό επίπεδο. Στις νέες υπηρεσίες που προτείνονται είναι τα Κ.Ε.Σ.Υ. που ενσωματώνουν υπηρεσίες που μέχρι σήμερα έχουν διαφορετικό αντικείμενο και απευθύνονται σε διαφορετικό μαθητικό πληθυσμό. Για τα Κ.Ε.Σ.Υ.  αναφέρεται ότι οι «πολυδιάστατες» αρμοδιότητες τους  είναι να παρέχουν υποστήριξη «στο σύνολο της σχολικής και ευρύτερης κοινότητας  της περιοχής ευθύνης του (σχολικές μονάδες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδευτικούς, γονείς, μαθητές, τοπική κοινότητα) σε πολλαπλά επίπεδα (πρόληψη, αξιολόγηση, εισήγηση, παρέμβαση, ενημέρωση-επιμόρφωση, ευαισθητοποίηση) με στόχο τη διασφάλιση της  ισότιμης πρόσβασης όλων ανεξαιρέτως των μαθητών στο εκπαιδευτικό αγαθό». Η προτεινόμενη οργανωτική σύνθεση θεωρούμε ότι θα δημιουργήσει πολλαπλά προβλήματα σε λειτουργικό αλλά και εργασιακό επίπεδο, γιατί η σημερινή πραγματικότητα με βαθιές κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες έχουν δημιουργήσει ένα χάσμα ανάμεσα στην εκπαιδευτική πολιτική και στην πρακτική της εφαρμογή. Αυτό το χάσμα δεν γεφυρώνεται με τις διατάξεις του νέου νόμου που απαιτεί μια δύσκολη μεταβατική διαδικασία, ενώ η εκπαίδευση στη χώρα μας απαιτεί: -άλλον προσανατολισμό, -γενναία χρηματοδότηση, -αλλαγή στα προγράμματα σπουδών και στη διδασκαλία, -υποστήριξη, -επιμόρφωση, και -ουσιαστική οικονομική αναβάθμιση των εκπαιδευτικών, ώστε σταδιακά και σταθερά να εξασφαλιστεί η ισότιμη εκπαίδευση για όλους. 

 

Με το νέο νόμο στο όνομα της αποκέντρωσης η σχολική μονάδα επιφορτίζεται με πολλές και πολυδιάστατες αρμοδιότητες και το εκπαιδευτικό προσωπικό καλείται να διαδραματίσει νέους ρόλους, χωρίς την απαραίτητη τεχνογνωσία μέσα από γραφειοκρατικές διαδικασίες. Προτείνονται «συνεργασίες» του σχολείου με φορείς και υπηρεσίες, χωρίς να έχει καθοριστεί ούτε το νομικό πλαίσιο ούτε και τα πρωτόκολλα συνεργασίας. Το σημερινό σχολείο πριν από οποιαδήποτε νέα καινοτόμα δράση χρειάζεται μόνιμο, σταθερό και  ενισχυμένο οικονομικά και επαγγελματικά προσωπικό. Η συνεχής ανασφάλεια και απαξίωση που βιώνουν οι εκπαιδευτικοί μέσα σε συνθήκες οικονομικής λιτότητας δεν προμηνύει καλούς οιωνούς αλλά μάλλον ενισχύει την «αποστασιοποίησή» τους.  Η συγχώνευση δομών και υπηρεσιών, όπως τα ΠΕΚΕΣ (απορροφούν  τα τμήματα επιστημονικής καθοδήγησης, τους Σχολικούς Συμβούλους, τα ΠΕΚ), τα ΚΕΣΥ (καταργούνται τα ΚΕΔΔΥ, τα ΚΕΣΥΠ, οι Σταθμοί Συμβουλευτικής Νέων, και τα ΚΕΑ (συνενώνονται τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η Αγωγή Υγείας, οι Σχολικές Δραστηριότητες και τα Πολιτιστικά Τμήματα) έχουν  στόχο την μείωση θέσεων και όχι την ενίσχυση του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος. 

 

Με τη δημιουργία και λειτουργία των ΠΕ.ΚΕ.Σ. στις Περιφερειακές Διευθύνσεις Π.Ε.& Δ.Ε. το Υπουργείο Παιδείας μετακυλά την επιτελική ευθύνη του και την ουσιαστική υποστήριξή του στο εκπαιδευτικό έργο των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Το πλήθος των αρμοδιοτήτων του νέου θεσμού στο οποίο συγκεντρώνονται ευθύνες: παιδαγωγικές, διοικητικές, γνωμοδοτικές, εκπαιδευτικού σχεδιασμού και αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου, επιμορφωτικές, συμβουλευτικής γονέων, συντονισμού άλλων εκπαιδευτικών φορέων  προσδίδουν στον θεσμό αυτό βραδυκίνητα και δυσλειτουργικά χαρακτηριστικά.

 

Η προφανής αδυναμία στοιχειώδους ανταπόκρισης στις πολλαπλές ανάγκες που ανακύπτουν στο πεδίο της εφαρμογής του, αναπόφευκτα θα οδηγήσει το όλο εγχείρημα να παραμείνει «κενό γράμμα» και να καταγραφεί στην ιστορία της εκπαίδευσης, ως ακόμα ένας νόμος που έμεινε «στα χαρτιά».

 

Η κατάργηση του θεσμού των Σχολικών Συμβούλων που λειτουργούσαν ανά διεύθυνση εκπαίδευσης, υποβαθμίζει τον αποκεντρωτικό, επιστημονικό, καθοδηγητικό και υποστηρικτικό τους ρόλο προς τις σχολικές μονάδες  και τις άλλες εκπαιδευτικές δομές. Η παιδαγωγική καθοδήγηση εξ αποστάσεως, δεν μπορεί να λύσει ζητήματα και ουσιαστικά δεν υπάρχει. Η Πολιτεία μέχρι σήμερα δεν επεδίωξε την ποιοτική αναβάθμιση του θεσμού του Σχολικού Συμβούλου. Ένα θεσμό που διεκδίκησαν τα Συνδικάτα με αγώνες, ενάντια στον διοικητικό αυταρχισμό της μακρινής περιόδου των επιθεωρητών. Η εμμονή σε αναιτιολόγητα προαπαιτούμενα, φωτογραφικές διατάξεις και εμφανείς αποκλεισμούς ικανών εκπαιδευτικών, σε συνδυασμό με τη λειτουργία των ΠΕ.Κ.Ε.Σ. στις Περιφέρειες, τη μεγάλη μείωση του αριθμού των στελεχών Π.Σ.Ε. προαναγγέλλουν διακρίσεις με αντισυνταγματικές προεκτάσεις, αλλά και μεγάλα ελλείμματα στελέχωσης των νέων δομών Π.Ε. & Δ.Ε.. Χαρακτηριστικά παραδείγματα που λειτουργούν διχαστικά και με όρους αποκλεισμού ικανότατων εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης είναι οι προμελετημένοι κόφτες. Ενώ υπάρχουν μετρήσιμα μόρια για όλη την υπηρεσιακή κατάσταση, παρατηρείται στα επιστημονικά και στα συγγραφικά προσόντα για τα ΠΕΚΕΣ να βάζει προαπαιτούμενα: α) τις δύο θητείες, β) τη ξένη γλώσσα (αυτά τα δύο φαινόμενα εμφανίζονται παγκοσμίως για πρώτη φορά στην Ελλάδα) στα άρθρα 30 & 22, γ) ενώ στην παράγραφο 2 του άρθρου 24 σε ό,τι αφορά την επιστημονική συγκρότηση μοριοδοτούνται αθροιστικά με 18 μονάδες το διδακτορικό, μεταπτυχιακά, διδασκαλείο, δεύτερο πτυχίο, δεύτερο μεταπτυχιακό, αλλά οι συντάκτες του νόμου κάνουν δύο αλχημείες-κόφτες: α) δίνουν συνολικά 9 μονάδες στον κάτοχο του διδακτορικού (περίπτωση αα΄) συν τις 3 μονάδες ενός τίτλου ακόμα, ας έχει και τους πέντε τίτλους, και β) για όσους δεν έχουν διδακτορικό, ενώ έχουν τους άλλους τέσσερις τίτλους (ββ΄ ,γγ΄, δδ΄, εε΄) δίνει μόνον επτά (7) μονάδες και ας έχουν αθροιστικά δώδεκα (12). Ο προκρούστης/κόφτης υπάρχει και σε άλλες φωτογραφικές διατάξεις. Επίσης θα ήταν ευχής έργο να ξαναδεί με προσοχή ο κ. Υπουργός Παιδείας το άρθρο 26 παράγρ.3 περίπτωση δ΄, ως προς τη συγκρότηση και τη σύνθεση των Συμβουλίων Επιλογής των Προϊσταμένων ΚΕΣΥ και των Συντονιστών Εκπαιδευτικού Έργου για την Ειδική Αγωγή και την Ενταξιακή Εκπαίδευση. Με τα δεκατρία (13) μέλη, εκ των οποίων τα έξι (6) να είναι συνδικαλιστές το Συμβούλιο Επιλογής γίνεται «πελατειακό κέντρο δημοπρασιών» της επιστημονικής και παιδαγωγικής αξιοπρέπειας των υποψηφίων με όρους «ιεράς εξέτασης».

 

Με την ίδρυση της Υπερδομής του Κ.Ε.Σ.Υ. και την ενίσχυση των ΕΔΕΑΥ που λειτουργούν με Προγράμματα ΕΣΠΑ αλλοιώνεται ο εκπαιδευτικός, παιδαγωγικός προσανατολισμός των ΚΕΔΔΥ, τα προγράμματα συνεκπαίδευσης, καθώς και τις ενταξιακές, & συμπεριληπτικές δομές του ελληνικού σχολείου, που ενισχύθηκαν στους εκπαιδευτικούς νόμους 4368/2006, 4415/2016 και 4452/2017. Μέχρι σήμερα τα ΚΕΔΔΥ επικεντρώνονταν με διεπιστημονικότητα στους μαθητές/τριες με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες υποστηρίζοντας την ένταξή τους στο γενικό ή το ειδικό σχολείο, παρά την εγκατάλειψή τους με ευθύνη των εκάστοτε ηγεσιών του Υπουργείου Παιδείας. Αντιθέτως, το Κ.Ε.Σ.Υ. εστιάζεται σε ένα απροσδιόριστο διοικητικοκεντρικό καθηκοντολόγιο που θα αφορά την επιμόρφωση, την ειδική αγωγή, την  συμβουλευτική και τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Είναι προφανές πλέον, αν ψηφιστεί αυτό το νομοθέτημα, η διάγνωση θα αποδοθεί πλήρως στα Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) μηχανισμό της ελληνικής κρατικής νοσοκομειακής δομής υγείας, η οποία με τη σειρά της αποτελεί έναν από τους πλέον προβληματικούς τομείς της κρατικής διοίκησης, με αποκορύφωμα ίσως, τα ιδιωτικά κέντρα ειδικής αγωγής που λειτουργούν με όρους αγοράς-πελατών-κόστους-κέρδους. Η επιστροφή στο ιατρικό μοντέλο γυρνάνε δεκαετίες πίσω την εκπαίδευση, την ειδική αγωγή και ειδική επαγγελματική εκπαίδευση των αναπήρων παιδιών και των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 

 

Στο Νομοσχέδιο διατηρούνται ανησυχητικές τάσεις παραχώρησης σημαντικών αρμοδιοτήτων του Υπουργείου Παιδείας -που έχει την αποκλειστική ευθύνη για την ειδική αγωγή και εκπαίδευση- όπως τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες σε Ιατρικές Υπηρεσίες (ΠΙΝΑΚΑΣ των εγκεκριμένων Ιατροπαιδαγωγικών Κέντρων του υπουργείου Υγείας /Ιατρεία Αναπτυξιακής Παιδιατρικής). Φαίνεται ότι στο νέο νόμο καταργείται το κοινωνικό και εκπαιδευτικό μοντέλο στη διαχείριση του μαθητικού πληθυσμού με αναπηρίες και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.  Επιπλέον το Δ.Σ. του Π.Ε.Σ.Ε.Α.  θεωρεί ότι είναι αναγκαίο να γίνουν οι παρακάτω διορθώσεις: 

 

1. το Άρθρο 51 στην παρ. 1 να συμπληρωθεί «…και τα αναγνωρισμένα από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα (ΙΠΔ) άλλων Υπουργείων, στα οποία συμμετέχει εκπαιδευτικός ΕΑΕ» όπως ορίζει με σαφήνεια το άρθ. 4 παρ. 3 του ν. 3599/2008.

2. στο Άρθρο 51 «Θέματα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης» στην τροποποίηση του άρθ. 4 του ν. 3699/08 αναφέρονται μόνο οι μαθητές με αναπηρία και «ξεχνιούνται» οι μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες που αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό μαθητικού πληθυσμού στην ΕΑΕ, για αυτό πρέπει να προστεθεί: Άρθρο 4 Διαγνωστικοί, αξιολογικοί και υποστηρικτικοί φορείς: «Οι ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών με αναπηρία και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες διερευνώνται και διαπιστώνονται από

τα …»

 

 

 

Μηνάς Ευσταθίου                                                     Λευτέρης Ρατσιάτος