Όταν οι ναζί εκτέλεσαν 11 ποδοσφαιριστές της Ντιναμό Κιέβου το 1942

 

Έντεκα ποδοσφαιριστές της Ντιναμό Κιέβου, εκτελέστηκαν το 1942, μετά τον ποδοσφαιρικό αγώνα με επίλεκτη ομάδα της Βέρμαχτ, γιατί δεν κάθισαν να χάσουν… Τριάντα εννιά χρόνια μετά η αυταπάρνηση των 11 αυτών ποδοσφαιριστών, έδωσε τροφή για να γίνει μια από τις γνωστότερες ταινίες του κινηματογράφου, με κάποιες αλλαγές φυσικά στο σενάριο.

 

Στην ταινία του 1981, “Η Μεγάλη απόδραση των 11″, μια ομάδα αιχμαλώτων πολέμου, σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, στα σύνορα με τη Γαλλία, καλείται να αντιμετωπίσει μια Γερμανική ομάδα σε ένα προπαγανδιστικό, υπέρ των Ναζί, ποδοσφαιρικό αγώνα. Οι αιχμάλωτοι δεν παίζουν το παιχνιδάκι των Γερμανών και δεν τους χαρίζονται…

 

 

Οι αιχμάλωτοι – ποδοσφαιριστές των συμμάχων, έχουν κανονίσει στο ημίχρονο του αγώνα να δραπετεύσουν από τους υπονόμους (ενώ οι Γερμανοί θα τους περίμεναν να βγουν και να συνεχίσουν, για το δεύτερο ημίχρονο) μέσα από τα αποδυτήρια και με τη βοήθεια της Γαλλικής αντίστασης να φυγαδευτούν στην Ελεύθερη Ευρώπη.

 

Τα πρώτα 45 λεπτά του αγώνα βρίσκουν την επίλεκτη ομάδα των Ναζί να κάνει πάρτι μέσα στο γήπεδο. Ο τερματοφύλακας της συμμαχικής ομάδας (Σιλβέστερ Σταλλόνε) δεν σταματάει να μαζεύει την μπάλα από τα δίχτυα του. Σε μια μίνι σύσκεψη των ποδοσφαιριστών στα αποδυτήρια στην ανάπαυλα του ημιχρόνου, τελικά αποφασίζουν να μην ακολουθήσουν το σχέδιο διαφυγής και να δραπετεύσουν αλλά να βγουν, και να συνεχίσουν τον αγώνα.

 

Στο δεύτερο ημίχρονο αναλαμβάνουν δράση μέσα στο γήπεδο, τα αστέρια των συμμάχων αιχμαλώτων που με πρωταγωνιστές τον Luis Fernandez (που τον υποδύεται ο μεγάλος Πελέ), τον Carlos Rey (τον υποδύεται ο Οσβάλντο Αρντίλες) τον John Colby (υποτίθεται ένα εν ενεργεία παίκτη της West Ham πριν τον πόλεμο που τον υποδύεται ο Μαικλ Κέιν) και φυσικά τον τερματοφύλακα Σιλβέστερ Σταλόνε που κάνει ασύλληπτες αποκρούσεις, η συμμαχική ομάδα μασάει σίδερα.

 

Τα γκολ πέφτουν βροχή και παρά την εχθρική διαιτησία οι ομάδα των συμμάχων αναγκάζει τους Γερμανούς ανώτατους αξιωματικούς να φύγουν εκνευρισμένοι από το γήπεδο και τους Γάλλους θεατές να φωνάζουν ενθουσιασμένοι: Victoire!!

 

Η πραγματικότητα όμως και τα γεγονότα που στηρίχθηκε η ταινία, είναι πολύ διαφορετικά και δεν έχουν την ευτυχή κατάληξη της Χολιγουντιανής ταινίας, του 1981

 

Κίεβο 1942, ουκρανική πρωτεύουσα, (μέλος της Σοβιετικής Ένωσης τότε) στενάζει ,όπως άλλωστε ολόκληρη η Ευρώπη , κάτω από τη γερμανική κατοχή. Ο Γερμανός Διοικητής, αποφασίζει πως θα ήταν πολύ καλό για το ηθικό των στρατιωτών του να διοργανωθεί, ένας ποδοσφαιρικός αγώνας ανάμεσα σε ντόπιους και σε επαγγελματίες Γερμανούς ποδοσφαιριστές που υπηρετούν τη θητεία τους στη Βέρμαχτ. “Η ανωτερότητα της Άριας Φυλής έναντι των υπανθρώπων ρωσο-ουκρανών Σλάβων είναι εμφανής σε όλους τους τομείς και φυσικά και στο ποδόσφαιρο” έλεγε.

 

Στις 9 Αυγούστου όλα ήταν έτοιμα για τον αγώνα. Από τη μια πλευρά η ελίτ της Βέρμαχτ και από την άλλη 11 ποδοσφαιριστές της Ντιναμό Κιέβου, και της Λοκομοτίβ Κιέβου οι οποίοι ήταν αιχμάλωτοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Ντάρμιτσα και τους οποίους οι Γερμανοί λίγες ημέρες πριν τον αγώνα, τους επέτρεψαν να τρώνε κανονικά και να προπονούνται. Την ομάδα συμπλήρωναν κάποιοι εργάτες Ουκρανοί, από ένα φούρνο που ήταν κοντά στο γήπεδο.

 

Η ομάδα ονομάστηκε f.cStart και την αποτελούσαν 8 παίκτες της Ντιναμό και 3 της Λοκομοτίβ. Ο Γερμανός διοικητής της πόλης, έβλεπε προσωπικά τους 6 αγώνες που έπαιξε η ομάδα των Ουκρανών, πριν αντιμετωπίσει την γερμανική ομάδα των επιλέκτων. Ο τρόπος που έπαιζαν , ο τρόπος που άλλαζαν μπαλιές στο γήπεδο, και η ταχύτητα τους τον έκαναν να αισθάνεται λίγο άβολα. Σε 6 αγώνες με στρατιώτες από συμμαχικές χώρες των Γερμανών (Ούγγρους, Ρουμάνους, Γερμανούς) η Start, δεν κέρδιζε κάτω από 5-0.

 

“Με τους επίλεκτους μας τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Οι Σλάβοι υπάνθρωποι, θα βιώσουν την ανωτερότητα μας” έλεγε σε άλλους ανώτατους αξιωματικούς. Έτσι και έγινε. Στον τελευταίο αγώνα τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Η Start φιλοδώρησε τη Flakelf, την ομάδα των επιλέκτων που τόσα στήριζε πάνω της ο Διοικητής του Κιέβου, με 5 γκολ. Start- Flakelf: 5-1. Η τιμή και το ηθικό του στρατεύματος του κρεμόταν από μια κλωστή.

 

Σε έξαλλη κατάσταση ζήτησε επαναληπτικό αγώνα και στις 9 Αυγούστου, τρεις ημέρες μετά όλα ήταν έτοιμα για το ματς που έμεινε στην ιστορία σαν “Ματς Θανάτου”.

 

Ο αγώνας έγινε στο στάδιο της Zenit. Στις 5.00 το απόγευμα. Εκείνο το καλοκαίρι στην Ουκρανία έκανε πολύ ζέστη. Θεατές ήταν μόνο Γερμανοί φαντάροι και Ουκρανοί δοσίλογοι αστυνομικοί ενώ στρατιώτες με τεράστια Γερμανικά λυκόσκυλα, έδιωχναν πίσω όσους ουκρανούς ήθελαν να δουν τον αγώνα και να υποστηρίξουν την Start. Για διαιτητής “ορίστηκε” ένας αξιωματικός των Ες Ες.!!!! Λίγο πριν αρχίσει ο αγώνας ο αρχηγός της Start που έπαιζε με κόκκινες φανέλες και λευκά σορτσάκια (επιστρατεύτηκαν άρον άρον οι εμφανίσεις της Σπάρτακ γιατί δεν είχαν ρούχα) μίλησε στους συμπαίκτες του:

 

“Παίζουμε με κόκκινες φανέλες που δεν είναι το χρώμα της Ντιναμό ούτε της Λοκομοτίβ. Σας καλώ σήμερα όμως να παίξουμε για αυτό το χρώμα, που είναι το χρώμα της σημαίας μας της Σοβιετικής Ένωσης και να τους δείξουμε ότι αυτή η σημαία δεν χάνει ποτέ”, είπε ο τερματοφύλακας και αρχηγός της Ντιναμό, Mykola Trusevych.

 

Την ώρα που τελείωσε τον λόγο προς τους συμπαίκτες του, ο αρχηγός των Ουκρανών, μπήκε στα αποδυτήρια ο Γερμανός διαιτητής: “Ξέρω πως είστε μια πολύ καλή ομάδα, με πολύ καλούς παίκτες. Πρέπει όμως να ακολουθήσετε τους κανόνες και να χαιρετίσετε την γερμανική ομάδα με τον Ναζιστικό τρόπο πριν τον αγώνα.” Μια φωνή από το βάθος του απάντησε και τον έκανε να εγκαταλείψει τον χώρο εξοργισμένος. “Το μοναδικό πράγμα που θα χαιρετίσουμε, θα είναι τα στρατεύματα σας όταν θα φεύγετε”

 

Πραγματικά όταν οι ομάδες συγκεντρώθηκαν στο κέντρο του γηπέδου, οι 11 Ουκρανοί δεν σήκωσαν το χέρι τους να χαιρετίσουν ναζιστικά. Την ίδια στιγμή το γήπεδο έβραζε σαν καζάνι, γεμάτο από Γερμανούς με το χέρι υψωμένο να φωνάζουν “Χάιλ Χίτλερ”… Αντίθετα, οι παίκτες της Start μόλις τελείωσε ο Ναζιστικός ύμνος, έσφιξαν τις γροθιές τους σήκωσαν το χέρι τους και μετά το έφεραν στην καρδιά τους και φώναξαν τον χαιρετισμό του Κόκκινου Στρατού: ” Fizcult Huraaa”, δηλαδή “Πάμε δυνατά, Ουράαα”.

Ο αγώνας ξεκίνησε με τους Ουκρανούς να μαγεύουν με την μπάλα, αλλά αυτή τη φορά οι Γερμανοί ήξεραν τι θα αντιμετωπίσουν. Οι κλωτσιές, οι αγκωνιές, τα κλαδέματα, τα τραβήγματα της φανέλας , έπεφταν σύννεφο. Ο διαιτητής δεν έβλεπε το παραμικρό.

 

Κάποια στιγμή ένας Γερμανός επιθετικός κλωτσάει στο κεφάλι τον τερματοφύλακα των Ουκρανών και τον αφήνει αναίσθητο. Τότε βάζουν οι Γερμανοί το πρώτο τους γκόλ. Ο γιος του Makar Gonacharenko ενός από τους 3 παίκτες που τελικά επέζησαν θυμάται τι του έλεγε ο πατέρας του για τον συγκεκριμένο αγώνα: “Ξύλο… πολύ ξύλο. Σε κάθε επαφή με την μπάλα σε κάθε τρέξιμο μας κλωτσούσαν παντού. Νιώθαμε τα κόκαλα μας να πονάνε, έτοιμα να βγουν από τις κλειδώσεις τους”

Το ημίχρονο έληξε 3-1 και αφού ο μέσος των Ουκρανών Goncharenko , χόρεψε όλη τη γερμανική άμυνα και στη συνέχεια κεραυνοβόλησε τον τερματοφύλακα.

 

Στο ημίχρονο οι Ουκρανοί παίκτες δέχτηκαν και νέα επίσκεψη στα αποδυτήρια. Ήταν ο Γερμανός διοικητής της πόλης. Με ένα προσποιητό χαμόγελο και σφιγμένα δόντια εισέβαλε συνοδευόμενος από αξιωματικούς των Ες Ες και είπε: “Εντάξει μπορείτε τώρα να τα παρατήσετε. Δείξατε σε όλους τι αξίζετε, αλλά μέχρι εδώ. Είστε φανταστική ομάδα με απίστευτες ικανότητες και μας έχετε εντυπωσιάσει όλους, αλλά όπως καταλαβαίνετε, δεν μπορείτε να κερδίσετε. Δεν υπάρχει καμία τέτοια περίπτωση. Μέχρι εδώ. Σκεφτείτε τις συνέπειες των πράξεων σας…” Οι Ουκρανοί παίχτες ήταν προκλητικά αδιάφοροι όσοι ώρα μιλούσε ο ανώτατος Γερμανός αξιωματικός. Άλλος έδενε τα παπούτσια του, άλλος έπινε νερό, άλλος έκανε διατάσεις και κρατούσε το σώμα του ζεστό, άλλος έφτιαχνε τα μαλλιά του… Κανείς δεν του έδινε σημασία.

 

Στο δεύτερο ημίχρονο η κάθε ομάδα σκόραρε από 2 φορές και 5 λεπτά πριν τη λήξη, ενώ το σκορ ήταν 5-3 υπέρ των Ουκρανών, ο Klimenko, ένας κεντρώος που έπαιζε όμως στα μπακ με την ομάδα της Start, πήρε την μπάλα, κατέβηκε αλλάζοντας με απίστευτη ταχύτητα πάσες με τους συμπαίκτες του, προς την Γερμανική περιοχή και εκεί ξεφτίλισε ολόκληρη την ομάδα επίλεκτων της Βέρμαχτ. Ο Klimenko, πέρασε με ντρίμπλες πέντε παίκτες της Γερμανικής άμυνας, και βρέθηκε τετ α τετ με τον Γερμανό τερματοφύλακα. Μια , δυο προσποιήσεις ο τερματοφύλακας πέφτει αριστερά και ο Ουκρανός τον περνάει από δεξιά. Όμως δεν σουτάρει προς το άδειο τέρμα, κάνει μια στροφή και ξαναπερνάει άλλη μια φορά τον τερματοφύλακα, ο οποίος ζαλίζεται και πέφτει κάτω. Ο Klimmenko φτάνει στην γραμμή του άδειου τέρματος χαμογελάει, γυρίζει την πλάτη του και σουτάρει επιδεικτικά με δύναμη προς το κέντρο του γηπέδου.

 

Ο Γερμανός διαιτητής έξαλλος σφυρίζει την λήξη του αγώνα στο 85. Οι Γερμανοί επίσημοι άφριζαν από το κακό τους και αποχώρησαν αμέσως. Οι Ουκρανοί σαν μικρά παιδιά αγκαλιάζονταν και έκλαιγαν στο κέντρο του γηπέδου… Έξω από το γήπεδο οι Ουκρανοί πολίτες παραληρούν, ουρλιάζουν από χαρά, ζητωκραυγάζουν. Οι Γερμανοί για να τους αναχαιτίσουν αμολάν τα λυκόσκυλα…

 

Μια εβδομάδα μετά, το βράδυ της 16ης Αυγούστου όσοι παίκτες της Start, συμμετείχαν στον αγώνα, συνελήφθησαν από τους Γερμανούς. Η κατηγορία ότι ήταν μέλη της MKVD (μυστική αστυνομία της Σοβιετικής Ένωσης) ήταν βαριά και η ποινή ήταν μόνο μια: Θάνατος. Οι 11 παίκτες της Start κατηγορήθηκαν σαν κατάσκοποι. Και αμέσως οδηγήθηκαν στα κρατητήρια. Το πρώτο βράδυ στα κρατητήρια της Γκεστάπο ο Mykola Korotkykh το αριστερό εξτρέμ της Start, πέθανε από τα βασανιστήρια. Την επόμενη μέρα (ύστερα από ολονύχτιο ξύλο και βασανισμούς) έστειλαν τους υπόλοιπους στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Syrezky, λίγα χιλιόμετρα έξω από το Κίεβο στην περιοχής Babi yar.

 

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943, οι περισσότεροι παίκτες εκτελέστηκαν ή πέθαναν από της κακουχίες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ανάμεσα τους οι Ivan Kuzmenko, Oleksey Klimenko, και ο αρχηγός Mykola Trusevich.

Το τέλος του πολέμου, βρίσκει ζωντανούς μόνο τρεις από τους 11 παίκτες της Start. Τους Fedir Tyutchev, Mikhail Sviridovskiy και Makar Honcharenko…

 

Το 1971, έξω από το στάδιο της Zenit όπου έγινε ο αγώνας στήθηκε ένα τεράστιο μνημείο για τους 11 ήρωες. Δέκα χρόνια αργότερα το 1981, το στάδιο της Zenit μετονομάστηκε σε Start. Την ίδια χρονιά γυρίστηκε και η ταινία με τον Σταλόνε..