Νίκος Μακρής Η 5η Αυγούστου 2025 αναμένεται να καταγραφεί ως η πιο σύντομη μέρα στην ιστορία, με διάρκεια 1,5 χιλιοστό του δευτερολέπτου λιγότερη από το καθιερωμένο 24ωρο. Η εξέλιξη αυτή αναζωπυρώνει τις συζητήσεις για το ενδεχόμενο εισαγωγής αρνητικού άλματος δευτερολέπτου, κάτι που δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ έως σήμερα.
Τι σημαίνει ότι η μέρα είναι πιο «σύντομη»;
Μια ημέρα στη Γη διαρκεί περίπου 86.400 δευτερόλεπτα, δηλαδή 24 ώρες. Ωστόσο, παράγοντες όπως η βαρυτική έλξη της Σελήνης, η γεωδυναμική δραστηριότητα και οι κλιματικές αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν τη διάρκεια περιστροφής του πλανήτη γύρω από τον άξονά του.
Το φαινόμενο παρατηρείται σταθερά από το 2020, με ολοένα και περισσότερες ημέρες να είναι ελαφρώς μικρότερες σε διάρκεια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα φέτος είναι η 9η και η 22η Ιουλίου, που ήταν συντομότερες κατά 1,3 και 1,4 χιλιοστά του δευτερολέπτου αντίστοιχα.
Γιατί η Γη περιστρέφεται πιο γρήγορα;
Παρότι η Γη επιβραδύνει μακροπρόθεσμα λόγω της απομάκρυνσης της Σελήνης, από το 2020 καταγράφεται επιτάχυνση της περιστροφής. Αυτό οφείλεται σε σύνθετους γεωφυσικούς παράγοντες, όπως:
Μεταβολές στη βαρυτική έλξη του Ήλιου και της Σελήνης
Σεισμοί και γεωλογικές μετατοπίσεις
Αλλαγές στην κατανομή των υδάτων λόγω λιωσίματος των πάγων
Ατμοσφαιρική και ωκεάνια κυκλοφορία
Στις 5 Αυγούστου 2025, η Σελήνη θα βρίσκεται στο πιο απομακρυσμένο σημείο από τον ισημερινό της Γης, με αποτέλεσμα να ελαχιστοποιείται η επιβραδυντική επίδρασή της στην περιστροφή του πλανήτη.
Τι είναι το άλμα δευτερολέπτου και γιατί μας αφορά;
Το λεγόμενο «άλμα δευτερολέπτου» (leap second) είναι μια διορθωτική προσθήκη στον χρόνο, που γίνεται ώστε να συγχρονίζεται η Παγκόσμια Συντονισμένη Ώρα (UTC) με τον αστρονομικό χρόνο. Εισάγεται όταν η διαφορά μεταξύ της ώρας που δίνουν τα ατομικά ρολόγια και της πραγματικής περιστροφής της Γης φτάνει τα 0,9 δευτερόλεπτα.
▶ Από το 1972, έχουν προστεθεί 27 θετικά άλματα δευτερολέπτου.
Ωστόσο, λόγω της τρέχουσας επιτάχυνσης, για πρώτη φορά εξετάζεται η αφαίρεση ενός δευτερολέπτου από την UTC, δηλαδή η εισαγωγή αρνητικού άλματος δευτερολέπτου.
Η τεχνολογία σήμερα εξαρτάται απόλυτα από τον ακριβή συγχρονισμό:
GPS και πλοήγηση
Τραπεζικά συστήματα
Τηλεπικοινωνίες
Ηλεκτρικά δίκτυα
Εναέρια κυκλοφορία
Ακόμη και το προσθήκη ενός θετικού δευτερολέπτου έχει προκαλέσει στο παρελθόν σφάλματα σε servers και δίκτυα. Ένα αρνητικό άλμα, που δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ, θεωρείται τεχνικά πολύπλοκο και ριψοκίνδυνο.
Όπως δήλωσε η Patrizia Tavella από το BIPM, η εισαγωγή τέτοιων αλλαγών μπορεί να οδηγήσει σε ασυνέπειες μεταξύ δικτύων που δεν συγχρονίζονται σωστά.
Θα εφαρμοστεί τελικά αρνητικό άλμα δευτερολέπτου;
Η πιθανότητα εφαρμογής του αρνητικού άλματος δευτερολέπτου έως το 2035 υπολογίζεται στο 30%, σύμφωνα με τον ειδικό Judah Levine από το Εθνικό Ινστιτούτο Προτύπων και Τεχνολογίας των ΗΠΑ (NIST).
Η εφαρμογή του εξαρτάται από:
Την πορεία της περιστροφής της Γης
Την εξέλιξη της κλιματικής αλλαγής
Την απόφαση για κατάργηση των αλμάτων δευτερολέπτου από διεθνείς οργανισμούς, κάτι που έχει ήδη δρομολογηθεί.
Η επιτάχυνση της περιστροφής της Γης και η πιθανότητα για αρνητικό άλμα δευτερολέπτου αποτελούν ένδειξη του πόσο εύθραυστη είναι η σχέση μεταξύ φυσικής πραγματικότητας και ψηφιακού χρόνου. Οι επιστήμονες παρακολουθούν στενά το φαινόμενο, καθώς κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου μπορεί να επηρεάσει ολόκληρα τεχνολογικά οικοσυστήματα
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Η πιο εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών στην Ελλάδα σε 2 ημέρες στα χέρια σου - Δίνεις από το σπίτι σου
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 18/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
