Ευθύμης Λέκκας Κάθε χρόνο, και ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο, η Ελλάδα πλήττεται από δασικές πυρκαγιές. Η ποικιλία της βλάστησης, η τοπογραφία και το κλίμα της Μεσογείου αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και δημιουργούν ιδανικές συνθήκες και μια πληθώρα εύφλεκτων υλικών για την εκδήλωση πυρκαγιάς. Είναι γεγονός ότι στη Νότια Ευρώπη και ιδιαίτερα στις μεσογειακές χώρες, όπως Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Γαλλία και Ελλάδα, καταγράφεται κάθε χρόνο περίπου το 85% των συνολικών καιόμενων εκτάσεων της Ευρώπης. Ειδικά για την Ελλάδα, η διακινδύνευση είναι ιδιαίτερα υψηλή, καθώς περισσότερο από το 80% του συνολικού πληθυσμού της χώρας συγκεντρώνεται στη μεσογειακή ζώνη μεσαίου κλίματος κατά μήκος των ακτών ή σε χαμηλά υψόμετρα (π.χ. Αττική, Χαλκιδική, Ρόδος, Κρήτη). Οι μεσογειακές επαρχίες χαρακτηρίζονται από περιοχές, όπου η δασική βλάστηση αναμειγνύεται με τις ανθρώπινες δομές, δηλ. τις περιοχές διεπαφής δάσους-άστυ ή Wildland-Urban Interface (WUI).
Οι περιοχές WUI παρουσιάζουν υψηλότατους δείκτες διακινδύνευσης στη δασική πυρκαγιά, καθώς καταγράφονται αυξημένες οι πιθανότητες τόσο εκδήλωσης δασικής πυρκαγιάς όσο και απειλής της ανθρώπινης ζωής και περιουσίας. Η διαχείριση του κινδύνου σε τέτοιες περιοχές είναι μια δύσκολη πρόκληση, ειδικά αν ληφθούν υπόψη oι αξίες κάθε κοινότητας, καθώς και η τοπική κουλτούρα πυροπροστασίας. Διαχειριστές πυρκαγιών και πολίτες αντιμετωπίζουν μια συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία για την επάρκεια οποιασδήποτε στρατηγικής κατάσβεσης, ανεξάρτητα από τους πόρους που χρησιμοποιεί, καθώς η ένταση της πυρκαγιάς συχνά υπερβαίνει την ικανότητα των πόρων αυτών.
Η προστασία της ανθρώπινης ζωής κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς είναι πάντα η πρώτη προτεραιότητα, για αυτό και η πολιτική διαχείρισης που εφαρμόζεται κατά κόρον σε πολλές χώρες προτείνει την "έγκαιρη προληπτική απομάκρυνση" ως την ασφαλέστερη επιλογή για τους κατοίκους, όταν αυτοί απειλούνται από δασική πυρκαγιά.
Η έρευνα για τις διεθνείς τάσεις και πρακτικές καταδεικνύει ότι το ελληνικό θεσμικό πλαίσιο έχει ενσωματώσει τις πιο πρόσφατες πρακτικές που εφαρμόζουν άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία, οι Η.Π.Α. και ο Καναδάς.
Kάθε χρόνο ωστόσο, ανοίγει η συζήτηση σχετικά με την αποδοτικότητα εφαρμογής του μέτρου της οργανωμένης προληπτικής απομάκρυνσης πολιτών, αντιπαραβαλλόμενη με το δικαίωμα στην προστασία της περιουσίας τους.
Αναγνωρίζεται ότι η οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση πολιτών δεν είναι η μοναδική επιλογή και δεν μπορεί να εφαρμοστεί γενικά, καθώς πάντα θα υπάρχουν κάτοικοι που θα αποφασίσουν να παραμείνουν και να προστατεύσουν τις κατοικίες τους, κάτοικοι οι οποίοι την ώρα της πυρκαγιάς θα απουσιάζουν και θα επιδιώξουν να επιστρέψουν παρά τις απαγορεύσεις των αρχών, ή κάτοικοι που θα αναγκαστούν να παραμείνουν, λόγω των συνθηκών της πυρκαγιάς.
Εφόσον όμως δεν πληρούνται στο ακέραιο προϋποθέσεις όπως η προετοιμασία του ακινήτου, η ύπαρξη συστημάτων πυροπροστασίας, η σωματική και νοητική ετοιμότητα, ειδικές γνώσεις και δεξιότητες πυρόσβεσης, καθώς και εκτέλεση συντονισμένων δράσεων (η πυρόσβεση απαιτεί άρτια συνεργασία), οποιαδήποτε ατομική επιλογή παραμονής των κατοίκων κρίνεται εξαιρετικά επισφαλής για την ανθρώπινη ζωή.
Σε επίπεδο πρόληψης κυρίαρχο ρόλο θα πρέπει να λάβουν οι πολίτες, εφόσον η προστασία της κάθε ιδιοκτησίας ξεχωριστά αυξάνει επιμεριστικά την ανθεκτικότητα της κοινότητας (Firewise, Firesmart communities), ωστόσο για τη μείωση του βαθμού τρωτότητας των κοινοτήτων συνολικά απαιτούνται συλλογικές δράσεις.
Εωσότου οι κοινότητες θωρακιστούν επαρκώς, συνιστάται η απόλυτη υπακοή στις σχετικές αποφάσεις των αρμόδιων υπηρεσιών. Η ανθρώπινη ζωή προέχει έναντι οποιουδήποτε άλλου αγαθού.
Δρ. Ευθύμης Λέκκας & Επιστημονική Ομάδα του Π.Μ.Σ. "Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών και Κρίσεων"
Δρ. Ευθύμης Λέκκας
Καθηγητής
Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας &
Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών
Διευθυντής Εργαστηρίου Διαχείρισης Καταστροφών
Διευθυντής ΠΜΣ "Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών & Κρίσεων"
Πρ. Πρόεδρος Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος
Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πρόεδρος Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
«Κανόνι» σε μεγάλη ασφαλιστική στην Ελλάδα - Χιλιάδες οδηγοί χωρίς κάλυψη από 1η Ιουλίου!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
