Του Θανάση Τοτόμη
Μετά την κατάληψη της χώρας από τους ιταλούς και γερμανούς κατακτητές, η Λέλα Καραγιάννη γίνεται πρωτεργάτισσα της εθνικής αντίστασης. Από τις πρώτες ημέρες της Κατοχής, πρωτοστατεί στη δημιουργία αντιστασιακής ομάδας, με πρώτα μέλη τα παιδιά της. Έργο της στην αρχή, η απόκρυψη και φυγάδευση βρετανών στρατιωτών που είχαν εγκλωβιστεί στη χώρα μας. Στη συνέχεια η μικρή ομάδα μεγάλωσε, και εξελίχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση "Μπουμπουλίνα", που διέθετε περισσότερα από 100 μέλη.
Η σύλληψη των παιδιών της Γιώργου, Ιωάννας και Ηλέκτρας, τον Ιούνη του 1941, δεν την πτοούν. Κατορθώνει να τους απελευθερώσει και να συνεχίσει το έργο της. Πραγματοποιούνται ομαδικές φυγαδεύσεις στη Μέση Ανατολή, με δική της επίβλεψη. "Τζάκσονεντ - Τζάκσον ευχαριστούμε για το άρωμα", ακουγόταν συχνά από το ραδιόφωνο του Καΐρου, το κωδικοποιημένο σύνθημα για τη διάσωση της αποστολής.
Τον Οκτώβρη του 1941, συλλήφθηκε - μετά από προδοσία - και κλείστηκε στις φυλακές Αβέρωφ, με την κατηγορία της κατασκοπίας. Δικάστηκε από ιταλικό στρατοδικείο, αλλά αθωώθηκε ελλείψει στοιχείων.
Μετά την αποφυλάκισή της συνέχισε το αντιστασιακό της έργο, με μεγαλύτερη ένταση και μεθοδικότητα. Δημιούργησε ένα μεγάλο δίκτυο συνεργατών σε κάθε κατοχική υπηρεσία της Αθήνας, και έπαιρνε πολύτιμες πληροφορίες για τις κινήσεις και τα σχέδια των κατοχικών δυνάμεων, από έλληνες συνεργάτες τους, αλλά και από αντιχιτλερικούς γερμανούς και αντιφασίστες ιταλούς αξιωματικούς, τις οποίες μετέφερε, στο συμμαχικό στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Παράλληλα, μέλη της οργάνωσής της προέβαιναν σε πράξεις δολιοφθοράς κατά κατοχικών στόχων.
Στις 11 Ιούλη του 1944, κι ενώ νοσηλευόταν στο νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, συλλήφθηκε ξανά από τους Γερμανούς. Την ίδια ημέρα συλλήφθηκαν και πέντε από τα παιδιά της. Ο σύζυγός της και τα δύο παιδιά της, Γιώργος και Ελένη κατόρθωσαν να διαφύγουν.
Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στα μπουντρούμια των Ες - Ες της οδού Μέρλιν, και βασανίσθηκαν άγρια. Δεν ομολόγησαν, και η Λέλα Καραγιάννη χτύπησε τον αιμοχαρή ανακριτή της, Φρίτς Μπέκερ. Τα βασανιστήρια που υπέμεινε ήταν φρικτά.
Δεν κάμφθηκε ακόμα και όταν της είπαν ότι θα εκτελούσαν τον γιο της Νέλσονα, αν δεν ομολογούσε.
Η απάντηση:
"Ζητάτε από μία ελληνίδα μάνα να προδώσει τους συνεργάτες της και την πατρίδα της, με την απειλή του τυφεκισμού των παιδιών της.
Έ, λοιπόν, μάθετε ότι τα παιδιά μου ανήκουν στην Ελλάδα και το αίμα τους θα πνίξει τους Ούνους και όλη τη Γερμανία σας"!
Στις 8 Σεπτέμβρη του 1944 το πρωϊ, η Λέλα Καραγιάννη οδηγήθηκε με άλλους 27 πατριώτες στο Άλσος Χαϊδαρίου. Λίγο πριν από την εκτέλεσή της, απευθυνόμενη στους άλλους μελλοθάνατους, φώναξε:
"Ψηλά παιδιά τα κεφάλια, να δουν οι Ούννοι πως ξέρουν να πεθαίνουν οι Έλληνες για την πατρίδα τους".
Το σώμα της, διάτρητο από τις σφαίρες, παραλήφθηκε κρυφά από φίλους της οικογένειάς της, και τάφηκε στο δεύτερο νεκροταφείο Πατησίων. Την επομένη, στις 9 Σεπτέμβρη 1944, τα πέντε παιδιά της απελευθερώθηκαν με τη μεσολάβηση γερμανίδας κατοίκου της Αθήνας, η οποία επωφελήθηκε από την αλλαγή διοίκησης στη γερμανική φρουρά της Αθήνας.
Για τη δράση της, το μαρτυρικό και ηρωικό τέλος της, η Λέλα Καραγιάννη τιμήθηκε σαν εθνική ηρωίδα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όσο λίγοι αγωνιστές του απελευθερωτικού αγώνα.
Μπρούντζινη προτομή της, έχει τοποθετηθεί στο πολεμικό μουσείο της Αθήνας, στη Χαλκίδα, προτομή της, έργο του Γιώργου Ρέτσα, με τίτλο "το Επιμελητήριο Εύβοιας, θυμάται, αναγνωρίζει, ευγνωμονεί", στην παραλιακή λεωφόρο Βουδούρη, στ’ Αγάλματα, στην αρχή του Κρηπιδώματος, και μαρμάρινο άγαλμά της το 1963, της γλύπτριας Λουκίας Γεωργαντή βρίσκεται στην οδό Τοσίτσα, μεταξύ του Εθνικού Μουσείου και του εθνικού μετσόβιου πολυτεχνείου. Η ακαδημία της Αθήνας, στη συνεδρίασή της στις 30 Δεκέμβρη του 1947, της απένειμε το βραβείο αρετής και αυτοθυσίας.
Στις 18 Μαΐου 2020, της απονεμήθηκε ο βαθμός του ταξίαρχου επί τιμή, για τον απαράμιλλο ηρωισμό της, την αυτοθυσία και την αφοσίωση που επέδειξε προς το ελληνικό έθνος, τα οποία την κατέστησαν στη μνήμη όλων των ελλήνων και ελληνίδων ως εθνικό ιδεώδες.
Δεκάδες ακόμη, είναι οι δρόμοι σε όλη τη χώρα, που φέρουν το όνομά της. Το όνομά της φέρει το 21ο δημοτικό σχολείο Αθήνας, στο νεοκλασικό κτήριο της οδού Κύπρου 43, στην πλατεία Αμερικής.
Η κατοικία - σύμβολο ιστορικής μνήμης της Λέλας Καραγιάννη, βρίσκεται στη συμβολή των οδών Λέλας Καραγιάννη 1 και Σταυροπούλου στην Αθήνα, στην πλατεία Αμερικής.
Τέλος, εκτεταμένα τιμητικά αφιερώματα έχουν η ελληνική και η ρωσική βικιπέδια.
Η Λέλα Μηνοπούλου, γεννήθηκε το 1898 στη Λίμνη της Εύβοιας. Ήταν πρωτότοκη κόρη, του Αθανάσιου Μηνόπουλου και της Σοφίας Μπούμπουλη. Το 1916 παντρεύτηκε τον Νίκο Καραγιάννη, φαρμακοποιό, με τον οποίο απέκτησαν επτά παιδιά. Την Ιωάννα, το Γιώργο, την Ηλέκτρα, το Βύρωνα, το Νέλσονα, τη Νεφέλη, και την Ελένη.
Η ταινία του Βασίλη Λουλέ
Στιγμιότυπα από την αντιστασιακή της διαδρομή, περιγράφονται στην ταινία του Βασίλη Λουλέ, "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", μέσα από την προσωπική ματιά του γιού της Γιώργου Καραγιάννη.
Παραγωγή της ΕΡΤ, διάρκεια 29΄, σε σκηνοθεσία & σενάριο Βασίλη Λουλέ, αφήγηση Γιώργου Καραγιάννη, έρευνα αρχειακού υλικού Ρέας Αποστολίδου, μοντάζ Δημήτρη Γιαννακόπουλου, Τάκη Κουμουνδούρου και μουσική Βαγγέλη Φάμπα.
Το ντοκιμαντέρ έχει προβληθεί σε πανεπιστήμια της Αμερικής, και στο φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο, από τις 9 έως τις 17 Μάη του 2015.
Το αρχείο της ΕΡΤ
Το αρχείο της ΕΡΤ, ψηφιοποίησε και παρουσιάζει στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.ert-archives.gr & www.ert.gr, το αφιέρωμα "Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη", σε σκηνοθεσία Βασίλη Λουλέ.
Περισσότερες πληροφορίες, στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
1. https://www.ert.gr/arxeio-afierwmata/lela-karagianni-8-septemvriou-1944-2/,
http://archive.ert.gr/26779/, http://webtv.ert.gr/katigories/politismos/08sep2015-sinantisis-me-ti-mitera-mou-lela-karagianni/
2. Φεστιβάλ Σαν Φρανσίσκο, 9 - 17 Μάη 2015, http://grfilm.com/lela-karayannis-fragrance-heroine/
3. Απόσπασμα από φιλμ www.youtube.com/watch?v=GJ5LNU0Ar3k , http://youtu.be/GJ5LNU0Ar3k & www.youtube.com/watch?v=ienJtzW6VdA
4. http://blogs.sch.gr/21dimath/ιστορία/λελα-καραγιαννη/
5. Εκδήλωση του γυμνασίου και λυκείου Λίμνης, επιμέλεια των εκπαιδευτικών Μαρίας Σουλιώτη & Αμβροσίας Δαλδά. https://blogs.sch.gr/lyklimni/archives/364
6. http://5gym-ag-parask.att.sch.gr/newsite/index.php/school/lela-karagianni
7. Η παρτιζάνα της Αντίστασης, https://id.loc.gov/authorities/names/no2007147116.html
9. https://diavgeia.gov.gr/doc/Ψ66Θ6-668?inline=true
Η Ομάδα της Λέλας Καραγιάννη
Α. Μέλη:
Λέλα Καραγιάννη, Νίκος Καραγιάννης, Ιωάννα Καραγιάννη, Ηλέκτρα Καραγιάννη, Γεώργιος Καραγιάννης, Βύρων Καραγιάννης, Νέλσων Καραγιάννης, Νεφέλη Καραγιάννη, Σπύρος Κρασσάς, Νίκη Χωμενίδου, Ιπποκράτης Διάμεσης, Δέσποινα Παπαδοπούλου, Παύλος Βακατάτσης γιατρός, Μαρία Γκίκα, Ευάγγελος Σαρμάς, Ευδοκία Βαρυπάτη, Ελευθέριος Βαρυπάτης, Χρήστος Παπαδόπουλος, Αφοί Παπαβασιλείου, Καλιρρόη Πρωτοψάλτου, Γεώργιος Σαπουντζόγλου, Γεώργιος Μανουσέλης, Ζήσιμος Παρτίδος, Ιωάννης Κωστόπουλος, Ιωάννης Μαρσέλλος, Θεόδ. Κανελλόπουλος λοχαγός, Νικόλαος Μπάρδης, Ιωάννης Χούπης, Διαμαντής Χούπης, Κυριάκος Γραφόπουλος, Μαρίχεν Γκλόκερ, Ιωάννης Αλεφαντινός, Ανδρέας Κιολός, Αντώνιος Μπόζοβιτς, Γκρέττα Ζαφειροπούλου, Αντώνιος Καραγιάννης, Γεώργιος Μαμαλάκης, Γεράσιμος Κουτρουβέλης.
Β. Συνεργάτες:
Ιεροθέα ηγουμένη Αγ. Ιεροθέου, Μαργαρίτα Μακρυγιάννη, Ηλίας Χρυσίνης, Ελπίς Χρυσίνη - Μηλαρά, Μπάμπης Κοπελιάρης, Γεώργιος Μικρούλης υπαστυν., Θεόδωρος Μηλιώτης, Ιωάννης Περιστεράκης, Σωσώ Κανδύλη, Μαρίκα Κρεββατά, Μαρία Πιτσίκα, Ευαγγελία Παράσχου, Νικόλαος Σκουτελάς, Κική Κωστήρογλου, Ελισάβετ Πασχάκη, Πόπη Παπαδοπούλου, Λουκάς Λιναράς, Γιάννης Β. Ιωαννίδης, Ευθύμιος Μπάρδης, Γεώργιος Καζακόπουλος, Βασίλειος Κυριακόπουλος, Έβελυν Καλλινίκου, Φλός Φερεντίνου, Ελευθέριος Σιδηρουργός, Φίλιππος Κάσσος, Νικόλαος Σύρμας, Μάρτζορυ Δημοπούλου, Ιωάννης Μαρνέρης, Εμμανουήλ Λύτινας, Τάσος Γεωργαλάς, Δημήτριος Παπαδάκης, Δημήτριος Σούλος, Σάββας Ιωακείμ, Γεώργιος Κανελλόπουλος γιατρός, Μιχαήλ Σαρακηνός, Μπιθυμήτρης, Δημήτριος Λάλος αν/γός, Γεώργιος Σεΐδας, Λούλα Ρωσολύμου, Κυρία Πετράκη, Κυρία Μεγαλοοικονόμου, Κυρία Καλαρχάκη, Τζίμυ Καλαρά ιταλός υπ/γός, Πάολο Καστανίνο ιταλός υπ/γός, Ιωάννης Βαρσόπουλος υπ/γός, Αγγελική Βαρσοπούλου, Αναστάσιος Καλαφάτης, Γεώργιος Κουτρουμπέλης υπ/γός, Νικόλαος Θωμάς ή Μαργαρίτης, Βασιλική Παπαδοπούλου, Ιωάννης Καζάζης, Αθηνά Δακούρου, Αριστομένης Παπαδόπουλος, Χρήστος Τσέκκινς, Νικόλαος Θεοτοκάτος, Σπύρος Κώτσης υπαστυνόμος, Γεώργιος Δριχούτης, Γεώργιος Καρβέλας αρχιφύλ.
Γ. Έκτακτοι Συνεργάτες: Γεώργιος Αβέρωφ, Αλέξανδρος Πάλλης, Τάσος Παπαστράτος, Μαργαρίτα Σουπίλα - Γκικάδη
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση
Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό
ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 16/12
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη