Η είσοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) στη σφαίρα της προπονητικής αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας, σηματοδοτώντας την μετάβαση από την παρωχημένη προπόνηση στην σύγχρονη προπονητική που εστιάζει στην απόδοση του αθλητή. Η ΤΝ δεν είναι μία μελλοντική υπόσχεση· είναι μία καθοριστική δύναμη που αναδιαμορφώνει εκ νέου τη μεθοδολογία της προπονητικής διαδικασίας, παρέχοντας στους προπονητές έναν «Ψηφιακό Βοηθό Προπονητή».
Οι βασικές εφαρμογές και τα πλεονεκτήματα
Η χρήση ΤΝ στην προπονητική διαδικασία βασίζεται στην ενσωμάτωση κομβικών συστημάτων: τα Συστήματα Καθοδήγησης με ΤΝ, την Εικονική Πραγματικότητα (VR) για την προσομοίωση συνθηκών αγώνα και τους Φορητούς Αισθητήρες (Wearables), οι οποίοι καταγράφουν κάθε λεπτομέρεια της φυσιολογικής και κινητικής κατάστασης των αθλητών.
Η χρησιμότητα αυτών των εργαλείων έγκειται στην ικανότητά τους να συλλέγουν, να επεξεργάζονται και να ερμηνεύουν τεράστιο όγκο δεδομένων – από βιομετρικές μετρήσεις και φορτίο προπόνησης μέχρι την τροχιά της μπάλας και την ψυχολογική ετοιμότητα! Η εξειδικευμένη ανάλυση αυτού του όγκου πληροφοριών επιτρέπει πλέον την απόλυτη εξατομίκευση της προπονητικής διαδικασίας, προσφέροντας γνώσεις που ήταν αδύνατες να αποκτηθούν με τις παραδοσιακές μεθόδους.
Η ΤΝ χρησιμοποιείται για να καλύψει κρίσιμους τομείς της προπονητικής μεθοδολογίας. Στην τεχνική και τακτική ακρίβεια, η τεχνολογία της όρασης των υπολογιστών (Computer Vision) και η εις βάθος μάθηση (Deep Learning) αναλύουν την κίνηση και την τροχιά της μπάλας, εντοπίζοντας τακτικά πρότυπα και μετρώντας την αποτελεσματικότητα, για παράδειγμα του σερβίς με ακριβή στοιχεία.
Η χρήση συσχετιστικών νευρωνικών δικτύων (CNNs) και δικτύων μακράς-βραχείας μνήμης (LSTMs) έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, καθώς αναγνωρίζουν πρότυπα κίνησης με ακρίβεια που ξεπερνά το 90% σε πολλά αθλήματα. Οι προπονητές λαμβάνουν άμεση, ποσοτική ανατροφοδότηση (real-time feedback) για να διορθώσουν την τεχνική.
Παράλληλα, η ΤΝ είναι ζωτικής σημασίας για την Πρόληψη Τραυματισμών. Συστήματα βασισμένα σε ΤΝ αναλύουν βιομηχανικά πρότυπα κίνησης από φορητούς αισθητήρες ή βίντεο για να εντοπίσουν τον κίνδυνο τραυματισμού με ακρίβεια έως 81%. Επιπλέον, οι φορητοί αισθητήρες υπολογίζουν το φορτίο των χτυπημάτων (hitting load) κατά την προπόνηση, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή τραυματισμών υπέρχρησης.
Από ότι φαίνεται οι νέες τεχνολογίες παρέχουν σαφή πλεονεκτήματα στην προπονητική διαδικασία. Ένα από αυτά αποτελεί η Εικονική Πραγματικότητα (VR) που έχει αποδειχθεί ότι έχει τον υψηλότερο αντίκτυπο στην απόκτηση τεχνικών δεξιοτήτων σε νεαρούς αθλητές. Επιτρέπει την εξάσκηση σε σενάρια αγώνων υψηλής έντασης σε ένα ασφαλές περιβάλλον, ενισχύοντας τη στρατηγική και τη λήψη αποφάσεων.
Άλλες εφαρμογές περιλαμβάνουν την Αξιολόγηση Ψυχολογικής Κατάστασης (όπου η ΤΝ αναγνωρίζει την κατάσταση βέλτιστης απόδοσης ή τις συναισθηματικές μεταβολές) και τον Εντοπισμό Ταλέντων, όπου οι αλγόριθμοι αναλύουν χαρακτηριστικά τις ικανότητες των αθλητών με ακρίβεια έως 90.4%. Τέλος, τα συστήματα ΤΝ έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία ακόμη και για την πρόβλεψη αποτελεσμάτων αγώνων, μεμονωμένων πόντων ή την επιτυχία των "challenges", με ακρίβεια που φτάνει έως 98.96%.
Κίνδυνοι κατά τη χρήση νέων τεχνολογιών
Ωστόσο, παρά τα εντυπωσιακά οφέλη, οι νέες τεχνολογίες απαιτούν ορθή χρήση. Ένα κεντρικό ζήτημα είναι η ιδιωτικότητα των δεδομένων και η ηθική. Η συλλογή ευαίσθητων βιομετρικών και εντοπιστικών δεδομένων από φορητές συσκευές απαιτεί αυστηρά πρωτόκολλα για τη διασφάλιση της ιδιωτικότητας των αθλητών.
Επίσης, υπάρχει το ζήτημα της διαφάνειας. Ορισμένα μοντέλα “Deep Learning” λειτουργούν σαν «μαύρα κουτιά», δυσκολεύοντας την κατανόηση της λογικής τους, κάτι που μπορεί να μειώσει την εμπιστοσύνη των προπονητών και του ιατρικού προσωπικού.
Η αλγοριθμική προκατάληψη είναι ακόμα ένας κίνδυνος. Για παράδειγμα, εάν τα δεδομένα εκπαίδευσης είναι μεροληπτικά (π.χ. ως προς το φύλο ή τη διάλεκτο), η ΤΝ μπορεί να οδηγήσει σε άδικες ή λανθασμένες αξιολογήσεις.
Τέλος, τα πρακτικά εμπόδια περιλαμβάνουν την έλλειψη τυποποίησης στις μεθοδολογίες αξιολόγησης, το υψηλό κόστος και την ανάγκη για συστηματική εκπαίδευση των προπονητών για να ερμηνεύουν και να ενσωματώνουν σωστά τα δεδομένα στην προπονητική διαδικασία.
Προβλέψεις για το μέλλον
Το μέλλον της προπονητικής θα καθοριστεί από την ολιστική καταγραφή όλων των δεδομένων σε ένα κεντρικό σύστημα ΤΝ, το οποίο θα προσφέρει:
Αυτόματη Προσαρμογή (Adaptive Training): Τα προγράμματα προπόνησης θα αυτοπροσαρμόζονται δυναμικά ανάλογα με την πρόοδο, την κόπωση και το φυσιολογικό προφίλ του παίκτη (εξατομικευμένα προγράμματα).
Μακροζωία και Πρόληψη: Η ΤΝ θα παρακολουθεί τις μακροχρόνιες τάσεις στο φορτίο προπόνησης, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη και πιο επιτυχημένη καριέρα, καθώς και έγκαιρη ανίχνευση κινδύνου υπερπροπόνησης.
Τυποποιημένα Πλαίσια Αξιολόγησης: Η έρευνα θα επικεντρωθεί στη δημιουργία κοινών συνόλων δεδομένων και τυποποιημένων πρωτοκόλλων αξιολόγησης (benchmarking) για να συγκριθούν με ακρίβεια οι μέθοδοι ΤΝ.
Καταληκτικά, συμπεραίνουμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν έρχεται να αντικαταστήσει τον προπονητή, αλλά να ενισχύσει την κρίση του, καθιστώντας την προπονητική διαδικασία πιο επιστημονική και αποτελεσματική. Η συνεργασία μεταξύ της εντατικής φυσικής προπόνησης και των νέων τεχνολογιών (τεχνολογίας AI/VR) είναι το κλειδί για την επιτυχία και την μετάβαση του σημερινού Τένις στο Τένις του «Αύριο»!
[‘Όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη βοηθά αλλά δεν αντικαθιστά τον προπονητή, έτσι και σε αυτό το άρθρο βοήθησε αλλά δεν αντικατέστησε τον αρθρογράφο!]
Σπυριδούλα Μαρέδη
Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής, ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ
Προπονήτρια Αντισφαίρισης
Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια "Εκπαίδευση στη Φυσική Αγωγή και στην Προσαρμοσμένη /Ειδική Φυσική Αγωγή , ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Black Friday σε μοριοδοτούμενα σεμινάρια και Πιστοποιήσεις Ξένων Γλωσσών για έξτρα 20 μόρια
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 24/11
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
