Λεωνίδας Βουρλιώτης Μέσα στην εβδομάδα θα προσληφθούν 23-24.000 αναπληρωτές εκπαιδευτικοί οι οποίοι θα σταλθούν να στελεχώσουν σχολεία σε όλη την Ελλάδα, από τον Έβρο μέχρι την Κρήτη και από την Κέρκυρα έως τη Ρόδο. Λίγες μέρες πριν διορίστηκαν περίπου 10.000 μόνιμοι εκπαιδευτικοί που και αυτοί "μοιράστηκαν" σε όλη την επικράτεια
«Έχω ξοδέψει πάνω από 1.000 ευρώ σε Airbnb». Μια πρόταση μόνο, κι όμως χωρά μέσα της ολόκληρη η αγωνία ενός διορισμού. Η Έφη Π., νεοδιόριστη στη Δυτική Αττική, παρουσιάστηκε στα Άνω Λιόσια — αλλά κρατά βαλίτσα μισόκλειστη: αύριο μπορεί να βρεθεί στα Μέγαρα. Πώς να κλείσεις σπίτι όταν δεν ξέρεις πού θα είσαι την επόμενη εβδομάδα; Κι έτσι, η προσωρινότητα βαφτίζεται «λύση»: βραχυχρόνιες μισθώσεις, αποσκευές που δεν ξεπακετάρονται, μισθοί που ξοδεύονται πριν καν αγγιχθούν.
«Είναι παράνοια», λέει άλλη αναπληρώτρια. Κι αυτή η φράση δεν είναι υπερβολή· είναι περιγραφή. Γιατί όταν η ανάληψη υπηρεσίας συμπίπτει με τον Αγιασμό, η ανθρώπινη πλευρά συντρίβεται ανάμεσα σε δύο ρολόγια: το σχολικό πρόγραμμα και το δρομολόγιο μετακόμισης. Η μέρα γυρίζει σε νύχτα με οδηγό το GPS. Το πρωί μπροστά σε μαθητές — το βράδυ μπροστά σε αγγελίες. Αν η εκπαίδευση είναι δικαίωμα, τότε και η αξιοπρεπής αρχή μιας σχολικής χρονιάς για τον εκπαιδευτικό είναι υποχρέωση όλων μας.
Το κρυφό κόστος: μεταφορές, δύο-τρία ενοίκια μπροστά, εγγύηση, έπιπλα «για την προσωρινότητα», αλλά και τα Airbnbs-«γέφυρες» που καταπίνουν μισθοδοσίες.
Ας δούμε καθαρά το πρόβλημα, χωρίς να κρυφτούμε πίσω από ευχές. Πρώτον, ο αβέβαιος τόπος: ο/η εκπαιδευτικός δηλώνει παρουσία σε μια περιοχή και μέσα σε μέρες μπορεί να μετακινηθεί αλλού. Η αγορά κατοικίας δεν συγχωρεί αυτή την αβεβαιότητα. Ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και στους τουριστικούς δήμους, η βραχυχρόνια μίσθωση είναι ακριβή και η μακροχρόνια θέλει εγγυήσεις, χρόνο, χαρτιά, ραντεβού. Δεύτερον, ο ασφυκτικός χρόνος: όταν ο διορισμός/τοποθέτηση έρχεται οριακά πριν χτυπήσει το κουδούνι, ο εκπαιδευτικός στριμώχνει σε 48 ώρες ό,τι ένας «κανονικός» ενοικιαστής κάνει σε τρεις εβδομάδες. Τρίτον, το κρυφό κόστος: μεταφορές, δύο-τρία ενοίκια μπροστά, εγγύηση, έπιπλα «για την προσωρινότητα», αλλά και τα Airbnbs-«γέφυρες» που καταπίνουν μισθοδοσίες.
Δεν είναι ζήτημα «άνεσης». Είναι ζήτημα ποιότητας διδασκαλίας. Ο/η εξαντλημένος/η εκπαιδευτικός της πρώτης εβδομάδας —με τα μισά βιβλία σε κούτες και το νου στο «πού θα κοιμηθώ αύριο;»— δεν είναι ο/η επαγγελματίας που θέλουμε στην τάξη. Θέλουμε άνθρωπο παρόντα, ήρεμο, με καθαρό νου για να οργανώσει τμήματα, να γνωρίσει παιδιά και γονείς, να στήσει ρουτίνες που κρατούν όλη τη χρονιά. Η κατοικία, λοιπόν, δεν είναι προνόμιο· είναι προϋπόθεση παιδαγωγικής εργασίας.
Κι όμως, υπάρχει μια φωτεινή πλευρά — όχι ως παρηγοριά, αλλά ως σχέδιο. Πέντε κινήσεις, ρεαλιστικές και εφαρμόσιμες, που μπορούν να αλλάξουν ριζικά την αρχή της χρονιάς:
1) «Παράθυρο προσαρμογής» δύο εβδομάδων.
Οι οριστικές τοποθετήσεις πρέπει να ολοκληρώνονται νωρίτερα, με ρητό «παράθυρο προσαρμογής» πριν από τον Αγιασμό. Όχι για να χαλαρώσουμε, αλλά για να ξεκινήσουμε σωστά: σπίτι, ρεύμα, ίντερνετ, τοπικές διαδρομές, μια πρώτη γνωριμία με τη σχολική ομάδα. Το κέρδος επιστρέφει πολλαπλάσιο στην τάξη.
2) Δημοτικά «ταμεία στέγασης» και συμβάσεις-πλαίσιο.
Δήμοι και Περιφέρειες μπορούν να συνάψουν συμβάσεις-πλαίσιο με ιδιοκτήτες για μακροχρόνια μίσθωση σε σταθερές, διαφανείς τιμές και να διαθέτουν τα ακίνητα σε εκπαιδευτικούς. Μικρό κόστος διοίκησης, μεγάλο κοινωνικό όφελος. Ο δήμος κερδίζει σταθερότητα στη στελέχωση σχολείων του· ο/η ιδιοκτήτης κερδίζει ασφάλεια πληρωμών· ο/η εκπαιδευτικός κερδίζει ζωή.
3) «Κάρτα μετακόμισης» και επίδομα πρώτης εγκατάστασης.
Όχι γενικόλογα επιδόματα που χάνονται στο ενοίκιο, αλλά στοχευμένη κάλυψη: μεταφορικά, εγγύηση ενοικίου, δύο μήνες «γέφυρα» βραχυχρόνιας μίσθωσης όταν οι τοποθετήσεις γίνονται αργά. Η πρώτη εγκατάσταση είναι το κόστος-σφήνα που πονά. Αν το απορροφήσουμε, απελευθερώνουμε τον/την εκπαιδευτικό.
4) Φοροκίνητρα για σταθερές μισθώσεις σε εκπαιδευτικούς.
Ένα μικρό φορολογικό μπόνους σε ιδιοκτήτες που μισθώνουν σε εκπαιδευτικούς με ετήσια συμβόλαια, ειδικά σε περιοχές υψηλής πίεσης. Η πολιτεία δεν «παρεμβαίνει» βίαια στην αγορά· επιβραβεύει τη σταθερότητα.
5) Ψηφιακή πλατφόρμα «Στέγη Εκπαιδευτικού».
Όχι άλλη αγγελία-λαβύρινθος. Μια επίσημη πλατφόρμα με επικυρωμένες προσφορές στέγης ανά δήμο, εύρος τιμών, χρόνο πρόσβασης στο σχολείο, δυνατότητα τηλεσυνέντευξης με ιδιοκτήτες. Προτεραιότητα σε νεοδιόριστους/αναπληρωτές. Διαφάνεια και ταχύτητα.
Στο μεταξύ, ας αναγνωρίσουμε τη δύναμη της κοινότητας. Όπου λειτούργησαν δίκτυα συλλόγων γονέων, ΕΛΜΕ/ΣΕΠΕ και δημοτικών υπηρεσιών, βρέθηκαν φιλοξενούντες, συγκατοικήσεις, ακόμη και άδειες δημοτικές κατοικίες που αξιοποιήθηκαν προσωρινά. Η αλληλεγγύη δεν είναι «ρομαντισμός» — είναι το πιο πρακτικό εργαλείο όταν η διοικητική μηχανή αργεί. Κι αν κάτι ξεχωρίζει πάντα στην εκπαίδευση, είναι αυτή η αθόρυβη κινητοποίηση ανθρώπων που δεν θέλουν «ευχαριστώ», μόνο σχολεία που να λειτουργούν.
Θα ακουστεί η ένσταση: «Όλα αυτά κοστίζουν». Σωστά. Αλλά ας βάλουμε τους αριθμούς στη σωστή πλευρά του λογαριασμού. Το κόστος της μη λύσης — των κενών, των συνεχών αντικαταστάσεων, της εξουθένωσης — πληρώνεται σε μαθησιακές απώλειες, σε ανισότητες που διευρύνονται, σε γονείς που χάνουν ώρες δουλειάς για να καλύψουν κενά. Κάθε ευρώ που δίνεται για να στεγαστεί ο/η εκπαιδευτικός επιστρέφει σε σταθερότητα, σε σχέσεις εμπιστοσύνης, σε μαθήματα που δεν χάθηκαν.
Υπάρχει και κάτι βαθύτερο εδώ. Διδάσκουμε στα παιδιά μας ότι η προετοιμασία είναι το μισό της επιτυχίας. Αν το πιστεύουμε, ας ετοιμάσουμε κι εμείς σωστά την αρχή της χρονιάς για αυτούς που θα τα διδάξουν. Ας τους δώσουμε χρόνο να βρουν σπίτι, να αναπνεύσουν, να βάλουν ένα φυτό στο περβάζι και δύο κούπες στο ντουλάπι — σημάδια ότι κάπου ανήκεις. Γιατί ο/η εκπαιδευτικός που ανήκει σε μια πόλη, γίνεται πιο γρήγορα δάσκαλος/δασκάλα αυτής της πόλης: ξέρει τις διαδρομές, ακούει τις ανησυχίες, νιώθει την ευθύνη.
Στο τέλος, η «παράνοια» που περιέγραψε η αναπληρώτρια δεν είναι αναπόφευκτη. Είναι προϊόν επιλογών. Κι αυτό είναι το παρήγορο: οι επιλογές μπορούν να αλλάξουν. Χρειαζόμαστε λίγο διοικητικό θάρρος, λίγη φαντασία αυτοδιοίκησης και πολλή πίστη ότι η εκπαιδευτική πολιτική δεν εξαντλείται στα προγράμματα σπουδών. Ξεκινά από το κλειδί που θα γυρίσει στην πόρτα ενός μικρού διαμερίσματος το βράδυ πριν από το πρώτο κουδούνι. Αν αυτό το κλειδί το εξασφαλίσουμε, όλα τα άλλα —ναι, ακόμη και τα δύσκολα— γίνονται πιο εφικτά.
Μέχρι τότε, η Έφη και εκατοντάδες σαν κι αυτήν θα συνεχίσουν να πακετάρουν και να ξαναπακετάρουν, να υπολογίζουν διαδρομές και να μετρούν αποδείξεις. Ας φροντίσουμε το επόμενο «Ξόδεψα πάνω από 1.000 ευρώ σε Airbnb» να γίνει «Βρήκα σπίτι κοντά στο σχολείο μου». Όχι γιατί «μας περίσσεψαν» λύσεις, αλλά γιατί μας περίσσεψε ευθύνη. Και γιατί ξέρουμε πως, όταν ο/η εκπαιδευτικός στηριχθεί σωστά, το κέρδος το εισπράττουν —πάντα— τα παιδιά.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Τι ήταν ο «παιδοτρίβης» στην Αρχαία Ελλάδα;
Νέο Προσκλητήριο Προσλήψεων Εκπαιδευτών Ενηλίκων: Αφορά όλα τα πτυχία ΑΕΙ-ΤΕΙ - Πιστοποιηθείτε άμεσα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 3/9
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
