Η πανδημία του κορονοϊού έπληξε την υγεία και την οικονομία, αλλά δεν άφησε ανεπηρέαστη την παιδεία. Ο βαθμός, ωστόσο, της επιρροής της σε αυτήν δεν είναι εύκολο να εκτιμηθεί άμεσα, εφόσον η αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού έργου αποτελεί προϊόν ποικίλων παραγόντων και συνήθως αποτιμάται με μακροπρόθεσμους δείκτες.
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που εφαρμόστηκε από το Υπουργείο Παιδείας και η προσπάθεια των εκπαιδευτικών διατήρησαν άσβεστη τη φλόγα της μάθησης, αλλά δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το ρόλο του σχολείου, εφόσον μάλιστα αποτελεί κοινή πεποίθηση πως η παιδεία είναι μακροχρόνια ασθενής και φέρει πολλά υποκείμενα νοσήματα.
Το αναλυτικό πρόγραμμα, που αποτελεί την καρδιά του εκπαιδευτικού μας συστήματος, καθώς και η παιδαγωγική που εφαρμόζεται στα ελληνικά σχολεία έχουν σχεδιαστεί με την παραδοχή ότι η τάξη είναι μια ομάδα ομοιογενής και τούτο κατοχυρώνεται από το ένα εγχειρίδιο και το ενιαίο-κλειστό αναλυτικό πρόγραμμα.
Το ολοήμερο σχολείο, σημαντική θεσμική παρέμβαση της πολιτείας στη μεταπολίτευση, δε στηρίχτηκε όσο θα έπρεπε από αυτήν. Μάλιστα η προηγούμενη κυβέρνηση προσέφερε την παιδαγωγική του διάσταση ως λάφυρο στη δημοσιονομική προσαρμογή.
Η νηπιακή φοίτηση παραμένει υποβαθμισμένη. Η θεσμοθέτηση της υποχρεωτικής δίχρονης προσχολικής αγωγής κινείται σε θετική κατεύθυνση, ωστόσο, υπολείπονται πολλά για την ουσιαστική θωράκισή της, όπως η σχολική στέγη. Οι τριτοκοσμικές συνθήκες στο 30% των νηπιακών κτιρίων της Πάτρας αποτελούν αδιάψευστη μαρτυρία πως βρισκόμαστε σε εμβρυακό στάδιο.
Η παιδαγωγική ελευθερία του εκπαιδευτικού παραμένει περιορισμένη, όπως περιορισμένη είναι η εξοικείωση των μαθητών με κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα όπως η ανεργία, η μετανάστευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η οικολογική καταστροφή κ.λπ.
Το εκπαιδευτικό σύστημα στη χώρα μας ταυτίζεται με το σύστημα παροχής συστηματικής και ελεγχόμενης παιδείας. Το σύστημα διοίκησης είναι δομημένο με βάση κανόνες και όχι με βάση στόχους.
Τα δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία διαθέτουν ελάχιστα περιθώρια αυτονομίας και η ανάληψη πρωτοβουλιών περιορίζεται στο πλαίσιο της «διακριτικής ευχέρειας», εφόσον ο ρόλος των διοικητικών στελεχών συνίσταται και εξαντλείται κυρίως στην ανεύρεση, ερμηνεία και εφαρμογή των κανόνων της εκπαιδευτικής νομοθεσίας.
Η πανσπερμία και η πολυπλοκότητα της νομοθεσίας, καθώς και η αυστηρότητα στην εφαρμογή των εντολών της κεντρικής διοίκησης θεμελιώνει άσκηση εξουσίας, όπως την υπαγορεύει η θέση και περιορίζει στο ελάχιστο την ανάπτυξη προσωπικών πρωτοβουλιών στα κατώτερα κυρίως επίπεδα διοίκησης.
Οι επιλογές των στελεχών εκπαίδευσης των τελευταίων δεκαετιών, όπως προκύπτει από τις αντιδράσεις του οργανωμένου Κλάδου των εκπαιδευτικών, δεν έχουν την έγκρισή του και αμφισβητούνται ως αναξιοκρατικές.
Το ελληνικό συγκεντρωτικό εκπαιδευτικό σύστημα δεν επιτρέπει συμμετοχή των εκπαιδευτικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, με συνέπεια να καλούνται ενίοτε να εφαρμόσουν αλλαγές για τις οποίες δε συμφωνούν.
Όλα τούτα αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα αποτελεσματικής λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος. Μόνο μια γενναία εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, που θα εδράζεται στην αλλαγή προσανατολισμού και στην κυριάρχηση ενός νέου πνεύματος, όπως γράφει ο ιστορικός Αλέξης Δημαράς, θα βάλει στο πάνω ράφι την Παιδεία και θα την καταστήσει επένδυση για την κοινωνία.
* Ο Τάσος Σταυρογιαννόπουλος είναι πρόεδρος Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Πάτρας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
«Κανόνι» σε μεγάλη ασφαλιστική στην Ελλάδα - Χιλιάδες οδηγοί χωρίς κάλυψη από 1η Ιουλίου!
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 16/6
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
