Thumbnail
Ετυμολογία, σημασιολογία, σχόλια

Ο παραπάνω δεκαπεντασύλλαβος στίχος από τη γνωστή «παραλογή» (μπαλάντα) υπό τον τίτλο «Του γιοφυριού της Αρτας» είναι ο κρισιμότερος, κατά τη γνώμη μας, του δημώδους αυτού στιχουργήματος, αφού επιβάλλει τη θυσία ανθρώπου ως προ-υπόθεση στερεώσεως του γεφυριού και προφανώς υπαινίσσεται προέλευση μάλλον προ-ιστορική, που τέτοια στυγερά και απάνθρωπα συνέβαιναν, ενώ μέχρι πρότινος τουλάχιστον, επιβίωνε η σφαγή πετεινών στα θεμέλια κτισμάτων, που κι αυτό βέβαια είναι αυτονόητα απαράδεκτο.

  Το δημώδες  αυτό στιχούργημα συμπεριλαμβάνεται στα Κείμενα  της  Νεοελλη-νικής Λογοτεχνίας της Γ’ Γυμνασίου και συνήθως διδάσκεται. Με το παρόν άρθρο διατυπώνω τη διαφωνία μου για τη γραφή «στοιχειώσετε» θεωρώντας άστοχη και παραπλανητική την ετυμολογία από το «στοιχειό» και αυτό από το αρχ. «στοιχείον», όπως υφίσταται στα Ετυμολογικά Λεξικά  και Ερμηνευτικά που δίδονται και στους μαθητές του Γυμνασίου.Και τούτο ,επειδή το «στοιχείον» δεν έχει καμμιά σημασιο- λογική συνάφεια με το σημαινόμενο του «στοιχειού» και του ως άνω «στοιχειώνω» (η συλλαβή –χειώ-  προφερόμενη κατά συνίζηση).Κατά τη γνώμη μου λοιπόν το σημαινόμενο του δημώδους στοιχειώνω σχετίζεται και εν πολλοίς ταυτίζεται με το σημαινόμενο του αρχαιοελλ. «στυγέω»,που σημαίνει «μισώ και αποστρέφομαι υπερ-βαλλόντως» και στην απλοελληνική προσέλαβε και την σημασία του θυσιάζω ως αποτέλεσμα της αποστροφής («λεκτικός τρόπος συνεκδοχής»).Ο πρωτομάστορας κλήθηκε να «στοιχειώσει» τη γυναίκα του , δηλαδή να την αποστραφεί και να τη θυσιάσει. Η ετυμολογία λοιπόν από το στυγέω > (στη δημώδη) * στυγε-ώνω > (με δάσυνση του γ) *στυχεώνω > στυχιώνω  (πρβλ.στερεώνω> στεριώνω).Συνεπώς αυτή πρέπει να λαμβάνεται ως ορθή γραφή και κατά τη διδασκαλία ενώπιον των μαθητών. Τα δε σχόλια ν’ αναφέρονται και στην αρχαιοελληνική μυθολογική αντίληψη περί Στυγός, απόπου το ρ. στυγέω.Θα τεθούν βέβαια και υπόψη του ΙΕΠ προκειμένου να προωθείται η επιστημονικά έγκυρη διδασκαλία του συγκεκριμένου κειμένου: «Αν δε στυχιώσετ’ άνθρωπο…».

  Ένα εύλογο συμπέρασμα από την παραπάνω επισήμανση είναι ότι η απλοελληνική ή δημώδης γραμματεία υφίσταται –προφορικά και εν μέρει- πριν τον 9ο-10ο αιώνα, (που θεωρείται terminus post quem),διότι διαφορετικά δεν δικαιολογείται η αντίληψη περί στυγός κλπ. Και το επικαιρικό μας σχόλιο, που οφείλουμε προς τους συμπολίτες μας και προς την ιεραρχία της υπηρεσίας μας:Το γεφύρι της Αρτας βέβαια μυθολογεί-ται ότι στερεώθηκε με «αποστύγηση» ανθρώπου.Στις μέρες μας όμως υφίσταται πρα-γματικός κίνδυνος «αποστύγησης» συνανθρώπων μας από τα απάνθρωπα μέτρα που επί χρόνια επιβάλλονται.Και οι ευθύνες ιδιαίτερα των ανθρώπων της Παιδείας και κυρίως των εκάστοτε κυβερνώντων παρέλκει να το πούμε ότι είναι τεράστιες!

Ι.Ν.Ηλιούδης,δ.Φ,Σχολ.Σύμβ.Φιλολόγων Λάρισας

 

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Πανελλήνιες: Πανωλεθρία στα Τμήματα Φυσικής και Μαθηματικών με "βροχή" κενών θέσεων

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 29 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 29/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

ΕΚΑΒ
Τραγωδία στο Πικέρμι: Νεκρός σε τροχαίο οδηγός που προσέκρουσε σε κολώνα
O 62χρονος οδηγός ΙΧ αυτοκινήτου που εκινείτο επί της Λεωφόρου Μαραθώνος, έχασε τον έλεγχο, εξετράπη της πορείας του και έπεσε πάνω σε κολώνα της ΔΕΗ
Τραγωδία στο Πικέρμι: Νεκρός σε τροχαίο οδηγός που προσέκρουσε σε κολώνα
ypoyrgeio paideias
Υπουργείο Παιδείας: Το ΦΕΚ με τις νέες κατηγορίες ποινών των μαθητών και οι ευθύνες του Συλλόγου διδασκόντων
ΦΕΚ 2531/29-4-2024 Τροποποίηση της υπό στοιχεία 79942/ΓΔ4/ 21-5-2019 υπουργικής απόφασης «Εγγραφές, μετεγγραφές, φοίτηση και θέματα οργάνωσης της...
Υπουργείο Παιδείας: Το ΦΕΚ με τις νέες κατηγορίες ποινών των μαθητών και οι ευθύνες του Συλλόγου διδασκόντων
parapono
Σε επιστολή 4.000 χρόνων: Το αρχαιότερο παράπονο από έναν γιο στη μητέρα του
Λεπτομέρεια της επιστολής του Iddin-Sin προς την μητέρα του, που φυλάσσεται στο Μουσείο του Λούβρου (αριθμός καταλόγου AO 8372, TCL 18.111) (Φωτό:...
Σε επιστολή 4.000 χρόνων: Το αρχαιότερο παράπονο από έναν γιο στη μητέρα του