«BlackRock»: Τι γυρεύει η αλεπού στο παζάρι;

 

Πρόκειται για μια αμερικανική εταιρεία που ιδρύθηκε σχετικά πρόσφατα, το 1988 στη Νέα Υόρκη, και μέσα σε 25 χρόνια εξελίχθηκε, μέσα από εξαγορές, συγχωνεύσεις και μεγάλες επενδύσεις - η σημαντικότερη εκ των οποίων ήταν η εξαγορά του επενδυτικού βραχίονα της «Barclays» το 2009 έναντι 13,5 δισ. δολαρίων - στη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων στον κόσμο, φθάνοντας να διαχειρίζεται 4,1 τρισ. δολαρίων και είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής στον πλανήτη.

 

Οι εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων διαχειρίζονται κεφάλαια ασφαλιστικών ταμείων, κρατικά κεφάλαια ή κεφάλαια μεμονωμένων επενδυτών με σχετικά μεγάλα μεγέθη. Οι εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων δεν δανείζουν άμεσα επιχειρήσεις και καταναλωτές, όπως κάνουν οι τράπεζες, αλλά τοποθετούν τα κεφάλαιά τους σε μεγάλα μετοχικά πακέτα, συνήθως αρκετά μεγάλα ώστε να συμμετέχουν στη διοίκηση των συγκεκριμένων εταιρειών.

***

 

Η «BlackRock» είναι ο μεγαλύτερος χρηματιστικός όμιλος επενδύσεων αυτού του τύπου, διαθέτοντας μεγάλα μετοχικά πακέτα σε χιλιάδες επιχειρήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ η συμμετοχή της σε αμερικανικές επιχειρήσεις είναι τουλάχιστον εντυπωσιακή. Ο όμιλος διαθέτει μεγάλα μετοχικά πακέτα σε μονοπωλιακούς ομίλους σε διάφορους κλάδους, από τηλεπικοινωνίες και πληροφορική, μέχρι πετρέλαια και τράπεζες. Αναφέρουμε ως ενδεικτικά παραδείγματα ότι διαθέτει το 5,1% των μετοχών της «Apple», το 5,8% των μετοχών της «Google» και το 5,5% της «Microsoft», το 5,4% των μετοχών «Exxon Mobil», το 6,2% των μετοχών της «Chevron», το 6,8% των μετοχών της «Petrochina» και το 4,9% των μετοχών της «Shell» και στον τραπεζικό κλάδο το 6,4% των μετοχών της J. P. Morgan και το 5,4% των μετοχών της Wells Fargo. Μια ακαδημαϊκή έρευνα στις ΗΠΑ έδειξε πως ο όμιλος «BlackRock» κατέχει πακέτα του 5% (που γενικά οδηγούν σε θέση στο ΔΣ μιας εταιρείας, ενώ συχνά παίζουν αποφασιστικό ρόλο στον ενδομονοπωλιακό ανταγωνισμό) σε περίπου 1.803 ομίλους των ΗΠΑ, εισηγμένους στο χρηματιστήριο, σχεδόν σε τρεις φορές περισσότερους σε σχέση με τον δεύτερο επενδυτικό όμιλο στις ΗΠΑ, τον όμιλο «Fidelity».

***

 

Αυτά τα επενδυτικά πακέτα που διαθέτει ο όμιλος τα αξιοποιεί με μεγάλη μεθοδικότητα. Ενα δημοσίευμα των «New York Times», που αναφέρεται στην «BlackRock» ως «ο γίγαντας των μετόχων», κάνει λόγο για εμπλοκή της «BlackRock» σε 130 χιλιάδες ψηφοφορίες σε 15.000 συνελεύσεις μετόχων σε ολόκληρο τον κόσμο, μόνο το 2012. Διαθέτει εξειδικευμένα τμήματα στελεχών που συνεδριάζουν κάθε μέρα με περιεχόμενο των συνεδριάσεων την πολιτική ψήφων στις διάφορες γενικές συνελεύσεις σε ολόκληρο των κόσμο. Μάλιστα, η συγκεκριμένη εταιρεία έχει οικοδομήσει ένα υπερσύγχρονο σύστημα ανάλυσης οικονομικών πληροφοριών, το σύστημα «Aladin», με το οποίο παρακολουθεί περισσότερα από 30.000 επενδυτικά πακέτα σε ολόκληρο τον κόσμο, μελετώντας τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους και εκτιμώντας τον τρόπο με τον οποίο το ένα επηρεάζει το άλλο.

***

 

Αυτός ο επενδυτικός γίγαντας έχει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με αμερικανικά μονοπώλια. Αυτό δεν αποδεικνύεται μόνο από τον ειδικό ρόλο που έπαιξε στη διαχείριση της κρίσης στο τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ το 2009. Ο όμιλος ανέλαβε να εξετάσει το πρόβλημα στο χρηματοπιστωτικό τομέα των ΗΠΑ και συμμετείχε σε ένα κρατικό πρόγραμμα συνολικού ύψους 110 δισ. δολαρίων με στόχο να περιορίσει τις συνέπειες. Πέραν αυτού, η ίδια η μετοχική του σύνθεση είναι αποκαλυπτική. Βασικοί μέτοχοί του είναι η αμερικανική τράπεζα PNC που εδρεύει στο Πίτσμπουργκ και διαθέτει το 21% των συνολικών μετοχών, το Νορβηγικό Ταμείο Συντάξεων (που διαχειρίζεται τα έσοδα των πετρελαίων) με 9,3% και διάφορες άλλες αμερικανικές εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, όπως οι «Fidellity» (4%), «Vanaguard» (3,5%), «Wellinghton Management» (5,8%), «State Street» (3,2%), που αποτελούν βασικούς χρηματιστικούς ομίλους των ΗΠΑ.

***

 

Αυτός ο επενδυτικός κολοσσός, με μεγάλα συμφέροντα τόσο σε τραπεζικούς ομίλους όσο και σε ενεργειακούς ομίλους, έχει αναλάβει να ελέγξει τον τραπεζικό τομέα της χώρας. Συγκεκριμένα, η «BlackRock» εκτελεί τα λεγόμενα τεστ κοπώσεως του τραπεζικού συστήματος με τα οποία γίνεται εκτίμηση της κατάστασης των τραπεζών, υπολογίζονται οι κεφαλαιακές τους ανάγκες, κατατάσσονται σε συστημικές και μη τράπεζες κλπ. Οι αποφάσεις της «BlackRock» έχουν κομβική σημασία για το μέλλον των τραπεζών. Θυμίζουμε τη σημασία του πρώτου γύρου των εκτιμήσεών της για το διαχωρισμό των τραπεζών σε 4 συστημικές (που ανακεφαλαιοποιήθηκαν με κρατικά χρήματα) και στις υπόλοιπες που τελικά απορροφήθηκαν απ' τις τέσσερις συστημικές. Παραπέρα, οι εκτιμήσεις της επέδρασαν στην κατανομή των κρατικών κεφαλαίων σε κάθε μια από τις συστημικές τράπεζες, στα απαιτούμενα κεφάλαια που έπρεπε να καταβάλουν οι ιδιώτες μέτοχοι για να προχωρήσει η διαδικασία. Ουσιαστικά, οι εκτιμήσεις της επέδρασαν καταλυτικά στη γεωγραφία του εγχώριου τραπεζικού κλάδου.

***

 

Σήμερα ο ίδιος όμιλος έχει αναλάβει να διεκπεραιώσει το δεύτερο γύρο των τεστ κοπώσεως. Ο γύρος αυτός γίνεται σε μια περίοδο που απ' τη μια συζητείται το μέλλον της Eurobank, με έναν ανταγωνισμό αμερικανικών και άλλων μονοπωλιακών ομίλων για το ποιος θα την εξαγοράσει, ενώ ταυτόχρονα οι εκτιμήσεις αυτού του δεύτερου γύρου μπορούν να παίξουν καταλυτικό ρόλο στους όρους του παιχνιδιού για τις υπόλοιπες συστημικές τράπεζες και ειδικότερα σε μια νέα ανακεφαλαιοποίηση και στους όρους της, αλλά και στους όρους εξαγοράς των warrants (δικαιώματα προαίρεσης) από τους υφιστάμενους μετόχους των τραπεζών. Συγχρόνως, οι τραπεζικοί όμιλοι και οι μεγαλομέτοχοί τους είναι συνδεδεμένοι και με το μοίρασμα της πίτας των εγχώριων κοιτασμάτων πετρελαίου που βρίσκονται στην ΑΟΖ της Ελλάδας.

 

Η πρόσφατη τοποθέτηση του διοικητή της ΤτΕ κ. Προβόπουλου για ανάγκη επιπλέον επεξεργασίας των στοιχείων της «BlackRock» πριν τη μετουσίωσή τους σε κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, αλλά και οι δημοσιογραφικές πληροφορίες για απόρριψη της μελέτης της «BlackRock» από την τρόικα ως ήπιας, δεν μπορούν να συγκαλύψουν την πραγματικότητα ενός σκληρού παιχνιδιού για το νέο μοίρασμα του τραπεζικού τομέα ανάμεσα σε μονοπωλιακούς ομίλους, ενός παιχνιδιού που μοναδικός χαμένος θα είναι ο λαός.

 

Οι εργαζόμενοι έχουν πλέον αρκετή πείρα για να αντιληφθούν ότι αυτές οι αντιθέσεις αφορούν τις ανάγκες και τα συμφέροντα των ομίλων. Οι τράπεζες υπηρετούν και θα υπηρετούν τη διευρυμένη αναπαραγωγή του κεφαλαίου, είτε ο ιδιοκτήτης είναι ιδιώτης μέτοχος είτε είναι το Δημόσιο.

 

Λ. Γ.

 

Ριζοσπάστης, 1/2/2014