Σκλάβοι φτηνότεροι από ένα μπουκάλι κρασί

 

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΝΙΑΩΤΗ 

 

«Η ζωή ενός σύγχρονου σκλάβου αξίζει λιγότερο από ένα μπουκάλι ακριβό κρασί» λέει στην Ελευθεροτυπία η Σάρα Ντ' Αμπρόζιο, εκπρόσωπος της αμερικανικής Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Free the Slaves, που εργάζεται για την αντιμετώπιση του φαινομένου της δουλείας, καλώντας τη διεθνή κοινότητα να δει κατάματα και κυρίως να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τη ζοφερή πραγματικότητα: «Σήμερα υπάρχουν περισσότεροι σκλάβοι από ποτέ άλλοτε στην Ιστορία.

 

Με 140 δολάρια μπορείς να αγοράσεις έναν ενήλικο. Αν έχει χρέη ή είναι παιδί, η τιμή πέφτει στα 60 και για να έχουμε ένα μέτρο, το 1809 ένας σκλάβος κόστιζε 40.000 δολάρια σε σημερινές τιμές... Με 140 δολάρια μπορείς να αγοράσεις έναν ενήλικο. Αν έχει χρέη ή είναι παιδί, η τιμή πέφτει στα 60 και για να έχουμε ένα μέτρο, το 1809 ένας σκλάβος κόστιζε 40.000 δολάρια σε σημερινές τιμές... Είναι καθήκον και υποχρέωση όλων μας να τους βοηθήσουμε να σπάσουν τα δεσμά τους».

 

Τα στοιχεία που δημοσιοποίησε για τους σύγχρονους σκλάβους, ύστερα από μελέτες αρχείων των Ηνωμένων Εθνών και της Παγκόσμιας Τράπεζας, σοκάρουν... γιατί οι περισσότεροι πολίτες σήμερα έχουν την αίσθηση ότι το φαινόμενο της δουλείας ανήκει σε άλλους αιώνες...

 

Αυτή η εντύπωση επικρατεί, γιατί η δουλεία έχει καταργηθεί εδώ και περισσότερο από έναν αιώνα και πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι όταν μία πρακτική τίθεται εκτός νόμου εξαφανίζεται. Κάθε άλλο. Και πρέπει να κατανοήσουμε ότι σκλάβοι είναι οι άνθρωποι που εξαναγκάζονται να δουλεύουν χωρίς αμοιβή, υπό την άσκηση σωματικής ή ψυχολογικής βίας. Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, σήμερα υπάρχουν περισσότεροι σκλάβοι από ποτέ, περίπου 27 εκατομμύρια, και σχεδόν το 1/3, δηλαδή περίπου 9 εκατ., είναι παιδιά. Ζουν στην πλειονότητά τους κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και ανάμεσά μας.

 

Παιδιά-σκλάβοι

 

- Η 12η Ιουνίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας, μήπως πρέπει να είναι ημέρα και κατά της παιδικής σκλαβιάς;

 

«Εμείς απλώς δίνουμε και πάλι τα στοιχεία. Σχεδόν 9 εκατ. παιδιά εργάζονται ως καθαριστές, μάγειρες, κηπουροί ή έχουν τη φροντίδα άλλων παιδιών και ηλικιωμένων, χωρίς αμοιβή, υπό απειλές για τη ζωή τους. Πίσω από τις κλειστές πόρτες των εργοδοτών τους, τα παιδιά υποφέρουν και οι κοινωνίες δεν βλέπουν τι εργασία προσφέρουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η πλειονότητα των εργαζόμενων παιδιών -περίπου 6,5 εκατομμύρια- είναι ηλικίας 5 έως 14 ετών, εκ των οποίων περισσότερο από το 71% είναι κορίτσια. Οι ανήλικοι εργαζόμενοι απομονώνονται από τις οικογένειές τους και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τους εργοδότες τους. Η φύση της "εργασιακής" σχέσης καθιστά τα παιδιά ευάλωτα σε φυσική, ψυχολογική και σεξουαλική βία».

 

- Υποστηρίζετε ότι η ζωή των σύγχρονων σκλάβων κοστίζει σήμερα όσο ένα ακριβό μπουκάλι κρασί...

 

«Ναι, το 2009 μία "μέση" τιμή για έναν σκλάβο ήταν περίπου 90 δολάρια. Σήμερα ένας σκλάβος κοστίζει περίπου 140 δολάρια, ενώ άνθρωποι και παιδιά που γίνονται σκλάβοι λόγω χρεών "κοστίζουν" μόλις 60 δολάρια. Σκεφτείτε ότι εάν κάνουμε αναγωγή, με σημερινές αξίες, η τιμή ενός σκλάβου το 1809 ήταν 40.000 δολάρια. Με μαθηματικούς όρους η τιμή της ανθρώπινης ζωής... σχεδόν μηδενίζεται μέσα σε 200 χρόνια. Αντιθέτως, υψηλές παραμένουν οι τιμές που οι σύγχρονοι δουλέμποροι λευκής σαρκός προσφέρουν για "σκλάβους του σεξ", που γίνονται θύματα εκμετάλλευσης των κυκλωμάτων καταναγκαστικής πορνείας.

 

- Γιατί η Ινδία έχει τη «μαύρη» πρωτιά στην εκμετάλλευση σύγχρονων σκλάβων;

 

«Ενα πλέγμα παραγόντων, η προσωπική/οικογενειακή εξαθλίωση, η κοινωνική απομόνωση, η αβάσταχτη φτώχεια, σε συνδυασμό με την κοινωνική διαφθορά, βρίσκονται στον πυρήνα του σύγχρονου δουλεμπορίου. Στην Ινδία όμως, όπως και σε άλλες περιοχές της Ασίας, οι οικογένειες κληρονομούν τα χρέη της προηγούμενης γενιάς τα οποία καλούνται να ξεχρεώσουν. Ετσι, οδηγούνται σε ακραίες επιλογές όπως η "πώληση" των παιδιών τους για να επιβιώσει η υπόλοιπη οικογένεια. Ακόμη και εάν δανειστούν από συμπατριώτες τους, στην περίπτωση που δεν μπορούν να αποπληρώσουν το δάνειο αναγκάζονται να εργάζονται στον/ ή για τον δανειστή τους και όλος τους ο μισθός χρησιμοποιείται για την αποπληρωμή. Στην Ινδία το 1976 ψηφίστηκε νόμος κατά της δουλείας, αλλά δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Σύμφωνα με τα στοιχεία μας, σήμερα ένας άνθρωπος παραμένει σκλάβος περίπου για έξι χρόνια. Επειτα από αυτό το διάστημα, είτε έχει κατορθώσει να αποπληρώσει τα χρέη του είτε δραπετεύει είτε πεθαίνει».

 

Προσφορά και ζήτηση...

 

- Πώς δραστηριοποιείστε και πώς μπορούν οι πολίτες να βοηθήσουν;

 

«Συνεργαζόμαστε με κυβερνήσεις και άλλες οργανώσεις σε τοπικό επίπεδο, με τις κοινότητες, για την εξάλειψη του φαινομένου μέσω πολλαπλών δράσεων και εξειδικευμένων προγραμμάτων που, για παράδειγμα, εκπαιδεύουν τους γονείς ώστε να έχουν καλύτερες επιλογές εργασίας και να μην αναγκάζονται να πωλούν τα παιδιά τους για να ζήσουν. Σε προσωπικό επίπεδο, ο κάθε ένας από εμάς πολεμά το πρόβλημα όταν είναι ενήμερος για την κατάσταση, ενημερώνει και άλλους για τις μορφές της σύγχρονης δουλείας, και δεν διστάζει να απευθυνθεί στις Αρχές εάν διαπιστώσει ότι κάποιος συνάνθρωπός μας κρατείται χωρίς τη θέλησή του. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και παγκόσμια πρέπει να είναι η συντονισμένη αντίδραση. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης έχουν οι κυβερνήσεις και τα Ηνωμένα Εθνη, που πρέπει να δραστηριοποιηθούν ορίζοντας ειδικό απεσταλμένο για τη δουλεία και το λαθρεμπόριο ανθρώπων, ο οποίος θα συντονίσει τη δράση των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας, που θα χρηματοδοτούν προγράμματα για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Πολλοί πολίτες αλλά και οργανώσεις επιθυμούν να εξαγοράσουν τη ζωή σκλάβων, αλλά αυτή η πρακτική, όσο γοητευτική και εάν ακούγεται, δεν δίνει τη λύση, γιατί δεν ξεριζώνει το πρόβλημα από τη ρίζα του. Σκλάβοι που απελευθερώνονται χωρίς να έχουν επιμορφωθεί συνήθως πέφτουν και πάλι θύματα δουλεμπόρων, στην προσπάθειά τους να μην πεθάνουν από την πείνα». 

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ