Alfavita Ο τίτλος είναι άμεσος: «Θα κάνατε ηλεκτροσόκ το 2015;» και η απάντηση, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της αναπαραγωγής της μελέτης αυτής, είναι ναι. Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι από το Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών SWPS στην Πολωνία αναπαρήγαγαν μια σύγχρονη εκδοχή του πειράματος του Μίλγκραμ και βρήκαν παρόμοια αποτελέσματα με μελέτες που έγιναν 50 χρόνια νωρίτερα.
Στόχος μας ήταν να εξετάσουμε πόσο υψηλό επίπεδο υπακοής θα συναντούσαμε μεταξύ των κατοίκων της Πολωνίας, γράφουν οι συγγραφείς. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι δοκιμές στο πείραμα του Μίλγκραμ δεν έχουν διεξαχθεί ποτέ στην Κεντρική Ευρώπη. Η μοναδική ιστορία των χωρών της περιοχής μας, έκανε το θέμα της υπακοής προς την εξουσία, να φαίνεται εξαιρετικά ενδιαφέρον για εμάς.
Για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με το πείραμα του Μίλγκραμ, να σημειώσουμε ότι ο Στάνλεϊ Μίλγκραμ δοκίμασε την προθυμία των ανθρώπων να κάνουν ηλεκτροσόκ σε ένα άλλο πρόσωπο, όταν ενθαρρύνονταν από ένα πειραματιστή. Ενώ τα ηλεκτροσόκ δεν ήταν πραγματικά σε κανένα από τα πειράματα που διεξήχθησαν, οι ερευνητές έκαναν τους συμμετέχοντές να πιστεύουν ότι ήταν πραγματικά πειράματα.
Το πείραμα του Μίλγκραμ απέδειξε ότι, υπό ορισμένες συνθήκες πίεσης από την αρχή, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να εκτελέσουν τις εντολές των αρχών εξουσίας, ακόμη και όταν μπορεί να βλάψουν κάποιον άλλο.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων, όταν έμαθε για τα πειράματα του Μίλγκραμ, ισχυρίστηκε ότι ποτέ δεν θα συμπεριφερόταν με τέτοιο τρόπο, λέει ο Κοινωνικός Ψυχολόγος Tomasz Grzyb που συμμετείχε στην έρευνα. Η μελέτη μας έχει, για μία ακόμη φορά, αποτυπώσει την τεράστια δύναμη της συνθήκης που αντιμετωπίζουν οι συμμετέχοντες και πόσο εύκολα μπορούν να συμφωνήσουν με τα πράγματα που βρίσκουν δυσάρεστα.
Ενώ τα ηθικά ζητήματα εμπόδισαν την πλήρη αναπαραγωγή των πειραμάτων, οι ερευνητές δημιούργησαν ένα παρόμοιο εργαστηριακό περιβάλλον με χαμηλότερα επίπεδα «ηλεκτροσόκ» για να ελέγξουν το επίπεδο της υπακοής των συμμετεχόντων.
Οι ερευνητές επανέλαβαν το πείραμα με 80 συμμετέχοντες (40 άνδρες και 40 γυναίκες), ηλικίας 18-69 ετών. Οι συμμετέχοντες είχαν έως και 10 κουμπιά που μπορούσαν να πατήσουν, κάθε ένα με ένα υψηλότερο επίπεδο «ηλεκτροσόκ». Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το επίπεδο της υπακοής των συμμετεχόντων προς τις οδηγίες που έλαβαν, ήταν εξίσου υψηλό με εκείνο των αρχικών μελετών του Μίλγκραμ.
Διαπίστωσαν ότι το 90% των ανθρώπων ήταν πρόθυμοι να φτάσουν στο υψηλότερο επίπεδο στο πείραμα. Όσον αφορά στις διαφορές μεταξύ της προθυμίας των συμμετεχόντων να κάνουν ηλεκροσόκ σε έναν άνδρα σε σχέση με μια γυναίκα, «αξίζει να σημειωθεί», γράφουν οι συγγραφείς, ότι αν και ο αριθμός των ανθρώπων που αρνούνταν να εκτελέσουν τις εντολές του πειραματιστή ήταν τρεις φορές μεγαλύτερος όταν ο μαθητής [το πρόσωπο που δεχόταν το «ηλεκτροσόκ»] ήταν γυναίκα, το μικρό μέγεθος του δείγματος δεν μας επιτρέπει να βγάλουμε ισχυρά συμπεράσματα.
Από την άποψη των αλλαγών της κοινωνίας, σημειώνει ο Grzyb, μισό αιώνα μετά την αρχική έρευνα του Μίλγκραμ για την υπακοή στην εξουσία, μια εντυπωσιακή πλειονότητα των ατόμων εξακολουθεί να είναι πρόθυμη να κάνει ηλεκτροσόκ σε ένα αβοήθητο άτομο.
Η έρευνα δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό Social Psychological and Personality Science.
Πηγή: sciencedaily.com
Έρευνα: journals.sagepub.com
Απόδοση - Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
