Alfavita Newsroom Η σημερινή γενιά μαθητών μεγαλώνει σε έναν κόσμο όπου η ψηφιακή τεχνολογία είναι πανταχού παρούσα. Από πολύ μικρή ηλικία, τα παιδιά εκτίθενται σε οθόνες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ηλεκτρονικά παιχνίδια και – ειδικά τα τελευταία χρόνια – την απομακρυσμένη μάθηση.
Σύμφωνα με έρευνα της Focus Bari το 2021, το 85% των παιδιών 5-12 ετών και το 94% των παιδιών 10-12 ετών στην Ελλάδα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο, με κύρια συσκευή πρόσβασης το smartphone. Μάλιστα, στους νέους 16-24 ετών η χρήση αγγίζει το 100% και ο μέσος χρόνος σύνδεσης φτάνει περίπου τις 6 ώρες ημερησίως. Αυτή η εντατική ψηφιακή ζωή έχει διττή επίδραση: αφετέρου παρέχει γνώση και επικοινωνία, αφετέρου συνοδεύεται από αυξανόμενες ανησυχίες για το «ψηφιακό άγχος» που βιώνουν πολλά παιδιά και έφηβοι.
Πλήθος επιστημονικών δεδομένων συνδέουν την υπερβολική ενασχόληση με τις οθόνες και τα social media με επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των νέων. Μελέτες δείχνουν ότι οι έφηβοι που αφιερώνουν πολλές ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζουν συχνότερα χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυξημένο άγχος και συμπτώματα κατάθλιψης. Η συνεχής ροή ιδεατά παρουσιασμένων εικόνων εντείνει τη σύγκριση και δημιουργεί αισθήματα ανεπάρκειας. Επιπλέον, το φαινόμενο του κυβερνοεκφοβισμού (cyberbullying) έχει γιγαντωθεί στην ψηφιακή εποχή: δεν σταματά στο σχολικό προαύλιο αλλά ακολουθεί το παιδί μέσα στο δωμάτιό του, οδηγώντας σε υψηλά επίπεδα άγχους, απόγνωσης και ψυχοσωματικών προβλημάτων.
Στα χρόνια της πανδημίας τα προβλήματα αυτά εντάθηκαν. Ο αναγκαστικός εγκλεισμός, η αποχή από δια ζώσης δραστηριότητες και η στροφή στην τηλεκπαίδευση εκτόξευσαν τον χρόνο οθόνης των μαθητών, διαταράσσοντας την καθημερινότητά τους. Κατά τα lockdown πολλοί μαθητές βίωσαν έντονο άγχος, φόβο και θλίψη. Ακόμα και μετά την επιστροφή στα σχολεία, αρκετά παιδιά δυσκολεύονται να αποχωριστούν τις συσκευές τους ή να επανενταχθούν στην κοινωνική συναναστροφή.
Διεθνείς έρευνες επιβεβαιώνουν την ανάγκη αντιμετώπισης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) αναφέρει ότι το «προβληματικό» μοτίβο χρήσης social media εμφανίζεται πλέον σε 11% των εφήβων (από 7% το 2018). Περίπου 12% των νέων κινδυνεύουν από εθισμό στα ψηφιακά παιχνίδια. Στις ΗΠΑ, στοιχεία του CDC δείχνουν ότι 1 στους 4 εφήβους με πάνω από 4 ώρες ημερήσιας οθόνης εμφάνισε συμπτώματα άγχους – σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από τους συνομηλίκους τους. Μελέτες με δεκάδες χιλιάδες παιδιά δείχνουν έναν φαύλο κύκλο: η αυξημένη χρήση οθόνης προβλέπει μελλοντικά κοινωνικο-συναισθηματικά προβλήματα, ενώ παιδιά με τέτοια προβλήματα περνούν ακόμα περισσότερο χρόνο στις συσκευές τους. Το υπερβολικό gaming σχετίζεται πιο έντονα με μεταγενέστερα συναισθηματικά προβλήματα από άλλες ψηφιακές δραστηριότητες.
Πρακτικές στρατηγικές για τη διαχείριση του ψηφιακού στρες στην τάξη
Οι εκπαιδευτικοί είναι στην πρώτη γραμμή αντιμετώπισης. Το σχολείο, μαζί με την οικογένεια, μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις με την τεχνολογία.
Ενίσχυση ψηφιακού γραμματισμού: συζητήσεις για σωστή χρήση διαδικτύου και social media, εξήγηση κινδύνων, έννοια «ψηφιακού αποτυπώματος».
Καθορισμός ορίων: εφαρμογή κανόνων μη χρήσης κινητών στην τάξη και τακτικά διαλείμματα χωρίς οθόνες.
Διδασκαλία τεχνικών χαλάρωσης: ασκήσεις αναπνοής, mindfulness, διατάσεις.
Καλλιέργεια συνεργατικού κλίματος: δραστηριότητες που ενισχύουν την κοινωνική επαφή και την ενσυναίσθηση.
Συνεργασία με την οικογένεια: κοινές στρατηγικές και υγιείς ψηφιακές συνήθειες στο σπίτι.
Το ψηφιακό άγχος είναι μια σύγχρονη πρόκληση που απαιτεί εγρήγορση και συνεργασία. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να προστατεύσουν την ψυχική υγεία των μαθητών με σωστή παιδεία, όρια και υποστήριξη, ώστε οι νέοι να γίνουν ψηφιακά εγγράμματοι και ψυχικά ανθεκτικοί.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Πότε θα βγουν οι πίνακες κατάταξης αναπληρωτών για προσλήψεις
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 17/8
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
