Παράκτιο μέτωπο Αττικής: πωλείται όπως είναι επιπλωμένο

 Παράκτιο μέτωπο Αττικής: πωλείται όπως είναι επιπλωμένο

 

 

 

Με διαδικασίες fast track, η κυβέρνηση προχωράει στην εκποίηση της παραλιακής ζώνης της Αττικής, απειλώντας την ελεύθερη πρόσβαση εκατομμυρίων πολιτών στη θάλασσα. Μεταξύ άλλων, παρακάμπτεται πλήρως η περιβαλλοντική προστασία και ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας, ενώ θεσπίζονται υψηλοί συντελεστές δόμησης, με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να μην έχουν κανένα λόγο. Από την «αξιοποίηση» δεν ξεφεύγουν ούτε αρχαιολογικοί χώροι, όπως ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα κοντά στον Αστέρα Βουλιαγμένης ούτε και τα ακατοίκητα νησιά Φλέφες και Φλεβοπούλα, ανοιχτά της Βουλιαγμένης, και η νησίδα Πάτροκλος, κοντά στο Σούνιο. Δημοσιεύουμε για το ζήτημα άρθρα του Νίκου Μπελαβίλα και της Ελένης Πορτάλιου, και δηλώσεις των δημάρχων Ελληνικού-Αργυρούπολης Χρήστου Κορτζίδη και Σαρωνικού Πέτρου Φιλίππου.

 

 

 

Για την επόμενη μέρα στο παράκτιο μέτωπο της Αττικής

 

του Νίκου Μπελαβίλα

 

Όταν φυσήξει ο άνεμος και διώξει τη σκοτεινιά πάνω από τον τόπο μας, όταν οι λαφυραγωγοί εκδιωχθούν, θα ’ρθει η ώρα να δούμε τι θα κάνουμε και με τη θάλασσα της Αττικής. Εκκρεμεί μια πλήρης πρόταση για την επόμενη μέρα, για τις ακτές του Σαρωνικού, από τον Πειραιά ως το Σούνιο.

 

Οι αιγιαλοί και οι παραλίες, οι βραχονησίδες, τα ρέματα, οι αμμοθίνες και οι αλυκές, τα μεσογειακά πευκοδάση, οι αρχαιολογικοί χώροι ανήκουν στη χώρα και το λαό μας. Τους χώρους αυτούς τους διαχειρίζονται φορείς του δημοσίου και της αυτοδιοίκησης, είναι δημόσιοι, ανοικτοί προσβάσιμοι για όλους. Τα αυτονόητα, που είναι γραμμένα στο Σύνταγμα μας· αλλά αν χρειαστεί ας ξαναγραφτούν.

 

Η αξία του παράκτιου αττικού τοπίου με όλο τον αρχαιολογικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό του πλούτο είναι ανυπολόγιστη. Αποτελεί τμήμα όχι μόνο της εθνικής μας αλλά της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό το θαυμάσιο τοπίο συνοδεύει τα μνημεία της αθηναϊκής Ακρόπολης και των πειραϊκών τειχών, τα αρχαία ιερά του Σουνίου και της Αφαίας.

 

Το αθηναϊκό τουριστικό «προϊόν» είναι αμιγώς πολιτιστικό και περιβαλλοντικό. Δεν είναι ούτε επιχειρηματικό όπως του Ντουμπάι, ούτε αναψυχής τζόγου όπως του Λας Βέγκας. Έχει την ίδια ταυτότητα με εκείνο της Ρώμης και του Παρισιού -- δύο από τους κύριους αστικούς τουριστικούς προορισμούς του κόσμου. Μέσα στην πανίσχυρη, διεθνώς αναγνωρίσιμη πολιτιστική ταυτότητα που διαθέτουν η Ακρόπολη, η Αθήνα και η θάλασσα της Αττικής, ενυπάρχει η τοπιακή διάσταση που ορίζεται από τις ακρογιαλιές, στις λοφοσειρές, τα ακρωτήρια και το αιγαιοπελαγίτικο αρχιπέλαγος που εισβάλει με τις ακραίες νησίδες του στον Σαρωνικό. Για αυτό έρχονται οι τουρίστες, όχι για καζίνο! Αξίζουν μάλλον τον χλευασμό όσοι επέλεξαν το τοπωνύμιο «Ριβιέρα», ως τουριστικό brand name, για αυτό το αρχαίο σύμπλεγμα τόπων.

 

Η Αθήνα δεν έχει κανέναν λόγο να ανταγωνιστεί δευτερεύοντες ή τριτεύοντες προορισμούς --αρκετούς μάλιστα εφήμερους--, στα όρια του κορεσμού και του κινδύνου. Ας περάσουμε στην επόμενη μέρα, αναβαθμίζοντας τους δύο κύριους πυλώνες αυτού του προορισμού (ακόμη και με τους όρους «ζήτησης» και «ανταγωνισμού»): πολιτισμό και τοπίο.

 

Η καταστροφή του αττικού τοπίου δεν είναι επένδυση. Επένδυση στο μέλλον είναι η ανασυγκρότηση και αναβίωση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος διατηρώντας την κλίμακα, την ποιότητα και την ιστορικότητα. Δεν χρειαζόμαστε άλλον έναν Αστέρα, άλλο ένα Lagonissi Resort σε κάθε παρθένο ακρωτήριο· χρειαζόμαστε υποδομές μικρού και μεσαίου μεγέθους δίπλα σε ήρεμες δασωμένες ακτές με καθαρές θάλασσες. Επένδυση είναι η επανάχρηση των εγκαταλειμμένων ή γερασμένων τουριστικών εγκαταστάσεων, οι ποιοτικοί ξενώνες στις ιστορικές συνοικίες της Αθήνας και στους μικρούς οικισμούς στα νότια της Αττικής. Η εξυγίανση και αναβίωση των κατεστραμμένων ακτών και των ρημαγμένων δασών, των ευαίσθητων παράκτιων οικοσυστημάτων. Η αποκατάσταση, εύρυθμη λειτουργία και ενίσχυση των πολιτιστικών υποδομών στις περιοχές με τα αρχαία και τα νεότερα ίχνη της Ιστορίας.

 

Είναι επιτακτικό πια να αδειάσουν οι ακτές από τα αυθαίρετα της νυχτερινής μαζικής αναψυχής και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος που τις κατέλαβαν τα τελευταία είκοσι χρόνια.

 

Τέλος, χρειαζόμαστε ισότιμη πρόσβαση, υγιή και βιώσιμη κινητικότητα του συνόλου του πληθυσμού της Αθήνας και των επισκεπτών της. Να τελειώνουμε με τις σπάταλους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας και διοδίων, να προωθήσουμε τα μέσα σταθερής τροχιάς, το μετρό με έναν νέο νότιο κλάδο προς το αεροδρόμιο και τον Προαστιακό προς το Λαύριο. Να αναπτύξουμε επάνω σε αυτό το ευνοϊκό πεδίο του Σαρωνικού την αστική ακτοπλοΐα, τη δυνατότητα μετακίνησης με θαλάσσια συγκοινωνία από τον Πειραιά ως το Σούνιο.

 

Όλα αυτά είναι έργα που δημιουργούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, μοιράζουν το όφελος σε όλους, αφήνουν την κοινή κληρονομιά ανέγγιχτη για τους επόμενους. Έχουμε, δυστυχώς, μια άρχουσα τάξη που επιλέγει την πολιτιστική και περιβαλλοντική καταστροφή, καθώς τα έργα πολιτισμού ή τα έργα περιβάλλοντος δεν της αποδίδουν την εύκολη υπερκερδοφορία που επιθυμεί. Υπάρχει όμως άλλη λύση.

 

Η συνέργεια των λιμένων της Αττικής που θα επιτρέψει στην κρουαζιέρα να λειτουργήσει, αντί για τις γιγάντιες υποδομές που θα καταστρέψουν το Παλατάκι του Πειραιά και το Φάληρο. Η ένταξη των Λιπασμάτων της Δραπετσώνας στην πολιτιστική ζώνη του ευρύτερου Πειραιά ως μητροπολιτικού άλσους, αντί για την αρχοντοχωριάτικη ιδέα για πίστα Formula 1. H δημιουργία, από τα φτωχά δυτικά προάστια ως τον Ιππόδρομο, ενός δικτύου χώρων ιστορικού ενδιαφέροντος, μνημείων, ελεύθερων ακτών και χώρων πρασίνου, παράλληλα με το νέο σύστημα ΜΣΤ, ενός δηλαδή ολοκληρωμένου σχεδίου ανασυγκρότησης του δημόσιου χώρου και της κινητικότητας, όπως τον διεκδικούν τα κινήματα πόλης και όπως ήδη σε τμήματα του έχει σχεδιαστεί. Σε αυτό περιλαμβάνεται το πάρκο του φαληρικού μετώπου, χωρίς την αδικαιολόγητη περιττή δόμηση, και βέβαια υπό δημόσιο έλεγχο. Υπό τους ίδιους όρους το σύμπλεγμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής με το πράσινο πάρκο του Δέλτα.

 

Στο παράδειγμα του Ελληνικού βρίσκουμε μια υποδειγματική επιστημονική πρόταση, γεννημένη από τα κινήματα και την αυτοδιοίκηση. Η πρόταση για μητροπολιτικό πάρκο υψηλού πρασίνου με χαμηλό κόστος και συνδυασμένες μικρής κλίμακας βιώσιμες χρήσεις στέκεται απέναντι στην πρόταση ξεπουλήματος έναντι εξευτελιστικού τιμήματος.

 

Τέλος, στα νότια, η πρόταση που επίσης γεννήθηκε από την αυτοδιοίκηση και την ακαδημαϊκή κοινότητα (ο ισχυρός πόλος τεχνολογίας, έρευνας, μουσείων εντός του ευρύτερου αρχαιολογικού και νεότερου μεταλλευτικού συμπλέγματος και του δρυμού της Λαυρεωτικής –από το Σούνιο ως το Θορικό– με πύλες την Ανάβυσσο και την Κερατέα) είναι άλλο ένα δείγμα ολοκληρωμένου σχεδίου για την αναβάθμιση των τόπων και την πρόοδο των τοπικών κοινωνιών. Ένα σχέδιο που σε ένα τμήμα του εφαρμόστηκε και πέτυχε, πείθοντάς μας πως το μέλλον ανήκει σε αυτού του είδους τους προγραμματισμούς. Αυτό είναι το αττικό παράκτιο μέτωπο της επόμενης μέρας· ας το κάνουμε πράξη.

 

H AYΓΗ, 17/3/2013