Thumbnail
Σαν σήμερα το 1963 «έφυγε» ο αγωνιστής Γρηγόρης Λαμπράκης, αφού είχε δεχθεί προηγουμένως δολοφονική επίθεση

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε το 1912 στην Κερασίτσα Αρκαδίας και ήταν το 14ο παιδί από τα συνολικά 18 που απέκτησαν οι γονείς του. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία. Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες και βαλκανικές νίκες και κατείχε για 23 χρόνια (ως το 1959) το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος με επίδοση 7,37 μ. Στην διάρκεια της κατοχής διοργάνωνε με άλλους συναθλητές του αγώνες, διαθέτοντας τα έσοδα σε λαϊκά συσσίτια. Το 1950 κατέλαβε τη θέση του υφηγητή Μαιευτικής - Γυναικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.  Aπέκτησε δυο γιούς τον Θοδωρή και  τον Γρηγόρη.  Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1961 ο Λαμπράκης εκλέχτηκε βουλευτής Πειραιά συνεργαζόμενος με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ). Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της «Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη».

Στις 21 Aπριλιου 1963 το ελληνικό Kίνημα Eιρήνης οργανώνει την πρώτη Mαραθώνια Πορεία Eιρήνης παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση Καραμανλή φροντίζει να την απαγορεύσει. Παράλληλα η Αστυνομία και η Χωροφυλακή ανακοινώνουν ότι για τις 21 Απριλίου, ημέρα που θα πραγματοποιούνταν η πορεία, απαγορευόταν κάθε συγκέντρωση σε ανοιχτό χώρο, σε ολόκληρη τη χώρα.  Η πορεία πραγματοποιείται και ο ειρηνιστής Γρηγόρης Λαμπράκης πρωτοστατεί.

Σύμφωνα με το τότε ρεπορτάζ της εφημερίδας «Τα Νέα» την 21η Απριλίου του 1963 η πρωτεύουσα βρισκόταν «επί ποδός πολέμου», ενώ «διά πρώτην φοράν τα περίφημα Τάγματα Ασφαλείας ενεφανίσθησαν επισήμως εις διαφόρους περιοχάς περί τον Μαραθώνα, έτοιμα προς δράσιν εις περίπτωσιν ανάγκης. Ακόμα και ναύται του Λιμενικού εχρησιμοποιήθησαν διά τη φρούρησιν της παραλίας του Μαραθώνος, διά τον φόβον προφανώς... αποβάσεως των οπαδών του Συνδέσμου "Μπέρτραντ Ράσελ"». Επί ποδός βρίσκονται συνολικά 10.000 άνδρες της Aστυνομίας, της Xωροφυλακής, του Λιμενικού Σώματος. Oι προσβάσεις  προς  τον  Mαραθώνα  αποκλείονται.

O κύριος όγκος των «οδοιπόρων της ειρήνης», περιγράφει ο Tύπος της εποχής, περί τους 3.000, αναχαιτίζεται, απωθείται, διαλύεται στους Aμπελόκηπους στο ύψος της Αγίας Tριάδας και στον Άγιο Δημήτριο, στην οδό Πανόρμου. Συλλαμβάνονται 628, ανάμεσά τους ο Mίκης Θεοδωράκης, ο Mίνως Aργυράκης, ο Aλέκος Aλεξανδράκης, η Aλίκη Γεωργούλη και πρώην βουλευτές και υποψήφιοι του κόμματος της Eνιαίας Δημοκρατικής Aριστεράς (EΔA).

Στον Tύμβο του Mαραθώνα μπόρεσαν να φτάσουν τέσσερις. Ανάμεσα τους ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Aπό τον Tύμβο θα ξεκινήσει την πορεία που θα μείνει στην ιστορία του ελληνικού ειρηνιστικού κινήματος ως η Πρώτη Πορεία Eιρήνης. Kρατάει στα υψωμένα χέρια του ένα απλό πανό με τη λέξη EΛΛAΣ και με το σύμβολο του «Συνδέσμου Eιρήνης Mπέρτραντ Pάσελ», τον κύκλο με τον τσακισμένο σταυρό, παγκόσμιο σύμβολο της ειρήνης. Θα διανύσει έτσι πέντε χιλιόμετρα προς την Αθήνα.

Στη Ραφήνα οι αρχές ασφαλείας θα επιχειρήσουν να τον σταματήσουν και να τον σύρουν στο δάσος. Θα αποτύχουν μετά από την επέμβαση κατοίκων της περιοχής και όσων συνοδεύουν το Λαμπράκη. Οι τελευταίοι θα συλληφθούν κοντά στο Πικέρμι. Ο ίδιος ο Λαμπράκης θα συλληφθεί κοντά στο Χαρβάτι.

Οι αρχές ασφαλείας τον επιβιβάζουν σε ένα όχημα και αφού τον περιφέρουν για τρεισήμισι ώρες των εγκαταλείπουν στη Νέα Ιωνία.  «Η πορεία ειρήνης, έστω και συμβολικά έγινε, μολονότι η κυβέρνησις έλαβε μέτρα που ούτε στην κατοχή είχαμε γνωρίσει. Ακολουθώντας πολιτική βάσεων και πυρηνικών υποβρυχίων "Πολάρις" δε θέλησε να επιτρέψει στο λαό να εκδηλώσει τη θέληση του για ειρήνη.  Δεν το κατόρθωσε»  θα δηλώσει ο

Η Δολοφονία

Ο Λαμπράκης μίλησε σε εκδήλωση που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η «Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη»(βράδυ 22/05/1963). Πριν ακόμα η εκδήλωση ξεκινήσει, πλήθος παρακρατικών και αστυνομικών με πολιτικά είχαν καταλάβει τα γειτονικά  πεζοδρόμια, κραυγάζοντας συνθήματα και προπηλακίζοντας όσους προσέρχονταν στην αίθουσα για να πάρουν μέρος. Άλλοι αστυνομικοί, ένστολοι, αν και παρόντες δεν λάμβαναν κανένα μέτρο για την απώθηση των παρακρατικών, παρά τις διαμαρτυρίες των οργανωτών και του ίδιου του Λαμπράκη, μέλους δηλ. του ελληνικού κοινοβουλίου.

Ένας παρακρατικός κατόρθωσε να χτυπήσει το Λαμπράκη στο κεφάλι με ρόπαλο κατά την είσοδό του στην αίθουσα της εκδήλωσης, τραυματίζοντάς τον ελαφρά. Σοβαρά, τραυματίστηκε από τους ανεξέλεγκτους διαδηλωτές ο έτερος παρών αριστερός βουλευτής, Γιώργος Τσαρουχάς. Με την ολοκλήρωση της εκδήλωσης, ο Λαμπράκης εγκατέλειψε την αίθουσα με πρόθεση να κατευθυνθεί σε κοντινό ξενοδοχείο όπου είχε καταλύσει. Τον ακολούθησαν μόνο δύο σύντροφοί του, καθώς η αστυνομία απέκλεισε το κοινό της εκδήλωσης στο εσωτερικό της αίθουσας, απαγορεύοντας προσωρινά την έξοδο. Ακριβώς εκείνη τη στιγμή, στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Ελ. Βενιζέλου και παρά το γεγονός ότι η αστυνομία είχε αποκλείσει όλους τους δρόμους, ένα τρίκυκλο εμφανίστηκε από το πουθενά, πλησίασε το Λαμπράκη με ιλιγγιώδη ταχύτητα και τον έριξε στο έδαφος. Κανείς αστυνομικός δεν κινήθηκε για να εμποδίσει το τρίκυκλο πριν το χτύπημα, να συλλάβει τον οδηγό του μετά ή και να βοηθήσει τον αιμόφυρτο Λαμπράκη.

Όπως αποδείχτηκε, το θύμα είχε δεχτεί ισχυρό χτύπημα στο κεφάλι από μεταλλικό αντικείμενο. Το πιθανότερο είναι ότι οι δράστες της επίθεσης θα είχαν διαφύγει ανενόχλητοι, αν ένας παριστάμενος Θεσσαλονικιός, ο Μανόλης Χατζηαποστόλου(με το παρατσούκλι «Τίγρης») δεν είχε πηδήσει αστραπιαία στην καρότσα του τρίκυκλου. Για ένα περίπου χιλιόμετρο το τρίκυκλο έτρεχε στους δρόμους της Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα αστυνομικό ή άλλο όχημα να το καταδιώκει. Ο Χατζηαποστόλου εξουδετέρωσε μετά από σκληρή πάλη το μοναδικό επιβάτη της καρότσας, Μανόλη Εμμανουηλίδη (αυτός είχε καταφέρει το θανατηφόρο χτύπημα στο Λαμπράκη) και κατόπιν υποχρέωσε τον οδηγό Σπύρο Γκοτζαμάνη να σταματήσει. Ακολούθησε νέα πάλη αυτή τη φορά ανάμεσα στον Χατζηαποστόλου και τον Γκοτζαμάνη, ως ότου εμφανίστηκε ένας απλός τροχονόμος, ο οποίος μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί, συνέλαβε τον Γκοτζαμάνη κατόπιν υποδείξεων των περαστικών. Ο Λαμπράκης μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ σε κωματώδη κατάσταση από την οποία δεν εξήλθε ποτέ. Πέθανε 4 μέρες αργότερα.

Την επομένη ένα πλήθος 500.000 ανθρώπων συγκεντρώθηκε στο Α' Νεκροταφείο για το «Ύστατο Χαίρε». Γρήγορα, η συγκέντρωση μετατράπηκε σε διαδήλωση καταδίκης της δεξιάς κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Παλατιού.

Η δολοφονία Λαμπράκη επιτάχυνε τις πολιτικές εξελίξεις. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, αφού διερωτήθηκε «Ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο;» εγκατέλειψε την πρωθυπουργία και την πολιτική τον Ιούνιο του 1963 και αποσύρθηκε στο Παρίσι. Χιλιάδες νέοι ίδρυσαν τον πολιτικό οργανισμό «Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη», που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο προοδευτικό κίνημα της δεκαετίας του '60. Πρώτος γραμματέας της οργάνωσης ανέλαβε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Η ζωή και ο θάνατος του Γρηγόρη Λαμπράκη ενέπνευσε τον συγγραφέα Βασίλη Βασιλικό στο περίφημο πολιτικό του μυθιστόρημα με τον τίτλο Ζ (Εκδόσεις Λιβάνη). Το 1969 μεταφέρεται με μεγάλη επιτυχία στη μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά, με πρωταγωνιστές τον Υβ Μοντάν, τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και την Ειρήνη Παπά.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης με την προσωπικότητα και τη δράση του παραμένει και σήμερα ένα σύμβολο της Δημοκρατίας και του αγωνιζόμενου ανθρώπου κατά της πολιτικής καταπίεσης.

 

Τι έγραφαν τα πρωτοσέλιδα της εποχής:

 «The Economist» : Δολοφονία ή δυστύχημα; «

 «The New York Times» :  H ανάκριση για το φόνο Έλληνα αριστερού αποκαλύπτει δράση αντικομουνιστικών ομάδων

«Tribune» : Ο άνθρωπος που πέθανε για τη δημοκρατία

«The Daily Telegraph» :  100.000 Έλληνες στην κηδεία. Οι αριστεροί κραυγάζουν όχι άλλο αίμα!  

 «L'Humanité» : H τεράστια λαϊκή εκδήλωση επί ευκαιρία της κηδείας του Λαμπράκη ανησυχεί την Ελληνική Κυβέρνηση

«Aurore» : Βδελυρά απόπειρα κατά αριστερού βουλευτή

«Le Figaro» : Ζωηρή συγκίνηση στην Αθήνα: Ο βουλευτής της Αριστεράς Λαμπράκης απεβίωσε λόγω των πληγών του

«Paris Presse» : Ο φόνος ενός βουλευτή διαιρεί την Ελλάδα

Στο μεταξύ ο λόρδος Ράσελ θα δηλώσει στην «Sunday Telegraph»: «Τέτοια είναι η τρομοκρατία στην Ελλάδα ώστε παρέστη ανάγκη να απευθυνθεί τηλεφωνική έκκληση σε μένα για να εξευρεθούν χειρούργοι οι οποίοι να θεραπεύσουν τον τραυματία».

Επιμέλεια: Κατερίνα Νικολαϊδου

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

ΕΛΜΕΠΑ: Το κορυφαίο πρόγραμμα Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα για διπλή μοριοδότηση

Το 1ο στην Ελλάδα Πρόγραμμα επιμόρφωσης Τεχνητής Νοημοσύνης για εκπαιδευτικούς με Πιστοποιητικό

ΑΣΕΠ: Η πιο Εύκολη Πιστοποίηση Αγγλικών για μόρια σε 2 ημέρες (δίνεις από το σπίτι σου με 95 ευρώ)

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 14/12

ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ - ΓΑΛΛΙΚΩΝ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

καρπαθος
Διακοπές στην Κάρπαθο: Στα 10 πιο ενδιαφέροντα μέρη του κόσμου για το 2025​​​​​​​​
Ο Δήμος Καρπάθου οργάνωσε τον Σεπτέμβριο δημοσιογραφικές αποστολές από Πολωνία και Σουηδία, με στόχο την έγκαιρη προβολή για τη νέα σεζόν
Διακοπές στην Κάρπαθο: Στα 10 πιο ενδιαφέροντα μέρη του κόσμου για το 2025​​​​​​​​