Alfavita Newsroom Του Διονύση Γ. Γράψα
Καθοριστικό από πολλές απόψεις, κρίνεται το αποτύπωμα στην ιστορία της χώρας από τις πράξεις και τις παραλείψεις του Ιωάννη Κωλέττη.
Υπήρξε ο αδιαφιλονίκητος ηγέτης του «Γαλλόφιλου κόμματος» που εξαιτίας της πολιτικής του στάσης αποκλήθηκε και «Εθνικό». Ευνοούμενος της Γαλλικής πρεσβείας, ήταν εκείνος που έκρινε πως η Γαλλία θα μπορούσε να είναι η πιστότερη σύμμαχος στα πρώτα βήματα του νεότευκτου ελληνικού κράτους ούσα η λιγότερο εμπλεκόμενη στα ζητήματα της Ανατολικής Μεσογείου και ως εκ τούτου πιο ειλικρινής φίλος…
Ο Κωλέττης υπήρξε πρωθυπουργός δύο περιόδων (1834-35 και 1844-47) με εντονότατα αμφιλεγόμενη πολιτική συμπεριφορά. Σημαίνουσα, αλλά αμφιλεγόμενη. Γεννημένος στο Συρράκο της Ηπείρου από οικογένεια προεστών με καταγωγή από το Δελβινάκι, σπούδασε στην Ιταλία όπου υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις πως συμμετείχε σε μυστικές πατριωτικές ομάδες. Κάτι το οποίο φαίνεται πως αξιοποίησε αργότερα ως ιατρός στην αυλή του Αλή πασά, η οποία ήταν χωνευτήρι διανόησης και πολιτισμού. Οι περιπέτειες του όμως τότε φαινόταν πως άρχιζαν.
Με την πτώση του Αλή και την αποτυχία της επανάστασης στην Ήπειρο, διέφυγε στο Μεσολόγγι . Λίγο αργότερα, θα διαφωνήσει έντονα με τον Θ. Κολοκοτρώνη για την πολιορκία της Πάτρας, ανοίγοντας μια «βεντέτα» μαζί του αφού θα είναι ο κύριος υποστηρικτής της εκτέλεσης της θανατικής ποινής του, αλλά θα πικραθεί ιδιαίτερα όταν ο μετέπειτα πολιτικός του προστάτης, βασιλιάς Όθωνας, θα μετατρέψει την ποινή του αρχιστράτηγου σε ισόβια δεσμά.
Οι πολιτικές διελκυστίνδες όμως, ήταν το πιο δυνατό του σημείο. Ο Κωλέττης είχε την ικανότητα να προσαρμόζεται σε πρόσωπα και καταστάσεις ακόμα κι αν αυτό χρειαζόταν να αναθεωρήσει απόψεις και αντιλήψεις επιδεικνύοντας αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα.
Το «βάπτισμα του πυρός» στην πολιτική για εκείνον θα σηματοδοτηθεί από την συμμετοχή του στην κυβέρνησης του Σπ. Τρικούπη, ως υπουργός Εσωτερικών, την περίοδο της απολύτου μοναρχίας( 1833-1844). Την πολιτική του άνοδο όμως δεν θα την δει με καθόλου καλό μάτι η Αντιβασιλεία, που θα τον «εξορίσει» στην Γαλλία ως πρέσβη, προκειμένου να κάμψει τις πιέσεις του Παρισιού για ενεργότερη εμπλοκή του Ηπειρώτη πολιτικού στα πολιτικά πράγματα. Κάτι που δεν θα τον πτοήσει, καθώς κατά την οκταετή του παραμονή στην Γαλλική πρωτεύουσα, θα παρακολουθήσει μαθήματα στην Σορβόννη αξιοποιώντας τα αργότερα στην διακυβέρνηση του ελληνικού κράτους.
Η ικανότητα του στους πολιτικούς χειρισμούς, μπορεί εύκολα να αποδειχθεί κατά την περίοδο των συζητήσεων για το Σύνταγμα του 1844, όταν μαζί με τους άλλους ηγέτες των ξενικών κομμάτων( Ανδρέα Μεταξά και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο) κατάφεραν να ισορροπήσουν μεταξύ αναρχίας, εμφυλίου πολέμου και γενικευμένου ξεσηκωμού και να πάρουν από κοινού αποφάσεις για τις αναγκαίες συνταγματικές ρυθμίσεις.
Την στιγμή μάλιστα που ουκ ολίγοι ζητούσαν την άμεση έξωση του Όθωνα, την οποία φυσικά η μικρή και αδύναμη Ελλάς δεν μπορούσε να επιβάλλει…
Σε εκείνη την Εθνοσυνέλευση, ο Κωλέττης κυριολεκτικά έγραψε ιστορία. Συγκεκριμένα, όταν η συζήτηση είχε φτάσει στα ζητήματα του δημοσίου δικαίου των Ελλήνων και το ποιος είχε δικαίωμα διορισμού στο δημόσιο(διαμάχη αυτοχθόνων-ετεροχθόνων)θα υπερβεί αυτήν την διχοστασία θέτοντας τον θεμέλιο λίθο της ύπαρξης του ελληνικού κράτους για εκατό χρόνια: την Μεγάλη Ιδέα. Την επέκταση δηλαδή των συνόρων του μικρού ελληνικού βασιλείου στον «ιστορικό του προορισμό» με παράλληλη ενσωμάτωση όλων των αλύτρωτων περιοχών που ακόμα βρίσκονταν υπό οθωμανικό ζυγό.
Βέβαια, η τελευταία του πρωθυπουργική θητεία δέχεται-και δικαίως-έντονες επικρίσεις, για συγκεντρωτισμό και περιφρόνηση του κοινοβουλευτισμού σε συνδυασμό με ένα ανεξέλεγκτο όργιο βίας και νοθείας στις εκλογικές διαδικασίες, στις οποίες το ελληνικό κοινό δεν ήταν και το πιο έμπειρο… Κάτι το οποίο μοιάζει και λογικό αν σκεφτεί κανείς πως το «κόμμα της φουστανέλας» στηριζόταν στους ατάκτους που επιθυμούσαν την συνέχιση του πολέμου, ως μέσου βιοπορισμού, «κλείνοντας το μάτι» παράλληλα στους ληστές της ελληνικής υπαίθρου.
Το γαλλικό κόμμα εξάλλου διακρινόταν για την έντονη πολεμική του διάθεση και την έλλειψη κατανόησης των διπλωματικών παιχνιδιών. Την ίδια περίοδο, ο ίδιος ο Κωλέττης φαίνεται πως υπήρξε και μετανοημένος για την συμμετοχή του στην επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου, υπογραμμίζοντας πως οι Έλληνες ήταν ακόμη ανώριμοι να διοικηθούν συνταγματικώς.
Με την κατοπινή μας γνώση σίγουρα μπορούμε να συμπεράνουμε, πως ο Κωλέττης νοιαζόταν περισσότερο για αυτό που σήμερα αποκαλούμε κυβερνητική σταθερότητα, έννοια παταγωδώς άγνωστη στο νεαρό ελληνικό βασίλειο. Πάντα έχοντας την ικανότητα του δημεγέρτη χειραγωγού μιας κρίσιμης μάζας εκλογέων, στόχος του ήταν η ελεγχόμενη ανωμαλία και η κοινωνική ακινητοποίηση και όχι οι μεταρρυθμίσεις ή η ανασυγκρότηση.
Η επιλογή του Κωλέττη ήταν ξεκάθαρη: η Ελλάδα έπρεπε στα πρώτα της βήματα να πληρώσει το τίμημα της καταστολής και της πλήρους προσαρμογής του κράτους στο πελατειακό σύστημα.
Πολιτική κληρονομιά δεν φαίνεται πως άφησε. Ο θάνατος του το 1847 από την νεφρίτιδα που τόσο τον ταλαιπωρούσε , αποτέλεσε την αρχή της έντονης παρακμής για το γαλλόφιλο κόμμα εξαιτίας της έντονης διαμάχης που ξέσπασε για την διαδοχή του. Εγκαινίαζε έτσι άθελα του μια περίοδο, που θα κορυφωνόταν με την έξωση του Όθωνα και την κατάργηση του Συντάγματος του 1844, ενός εκ των συντηρητικότερων στην Ευρώπη.
O Διονύσης Γ. Γράψας είναι ιστορικός και εργάζεται στην δευτεροβάθμια ιδιωτική εκπαίδευση.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Tο 1ο στην Ελλάδα Πανεπιστημιακό Πιστοποιητικό ΤΕΧΝΗΤΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ για εκπαιδευτικούς
Πανεπιστήμιο Αιγαίου: Το κορυφαίο πρόγραμμα ειδικής αγωγής στην Ελλάδα - Αιτήσεις έως 6/12
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής Πανεπιστημίου Πατρών με μόνο 60 ευρώ
