Ορισμένοι και “ορκισμένοι” αγωνιστές της αριστεράς απορούν όταν βλέπουν ανθρώπους με επιστημονική κατάρτιση, πολλά πτυχία και περίσσια κοινωνική γνώση να μιλούν οπισθοδρομικά, να ψηφίζουν αστικά κόμματα ή να ρέπουν στην ανοησία.
Ωστόσο το ζήτημα δεν πρέπει να μας παραξενεύει. Πρώτον, διότι όλα τα ανθρώπινα είναι εξηγήσιμα και όχι μεταφυσικά, και κατανοητά. Δεύτερον, γιατί η κοινωνία άρα και οι ξεχωριστοί άνθρωποι ζουν μέσα στις αντιφάσεις τους. Και τρίτον – και σπουδαιότερο – γιατί αυτό είναι αποτέλεσμα του κοινωνικού και πολιτισμικού κατακερματισμού. Εξηγούμεθα.
Σε παλαιότερες εποχές υπήρχε μια ορισμένη ενότητα οικονομίας, πολιτικής και πολιτισμού. Η εξειδίκευση και ο καταμερισμός βρισκόταν σε πρωτόλεια στάδια. Οι επιστήμονες ασχολούνταν “επί παντός επιστητού” και η κεκτημένη γνώση απλώνονταν στο μυαλό ενός ανθρώπου. Η παιδεία, η όποια παιδεία, είχε ελάχιστα αντικείμενα και όποιος γνώριζε δυο γράμματα και “δέκα λεύγες” ταξιδιών ήταν σοφός και πάνσοφος.
Ο καπιταλισμός και η βιομηχανική έκρηξη τίναξαν στον αέρα όλες αυτές τις συνήθειες και τα παλιά κοινωνικά στερεότυπα. Η γνώση απλώθηκε παντού, η εκμετάλλευση άλλαξε πρόσωπο και χαλκάδες, η επιμερισμένη - κατακερματισμένη εργασία απαλλοτρίωνε βαθύτερα τους παραγωγούς – κατασκευαστές. Βάθυναν οι αντιθέσεις του νέου συστήματος της οικονομίας και των θεσμών.
Στη συγκυρία που ζούμε το αστικό σύστημα απλώνει τα δίχτυα του στα πιο εσώτερα ανθρώπινα πεδία. Ωστόσο αυτό γίνεται μέσα στο πλέγμα των αντιθέσεων και του ακραίου κατακερματισμού.
Οι ιδεολόγοι των αστών επιμένουν ότι οι παλιές φιλοσοφίες έχουν τελειώσει, τα κοινωνικά υποκείμενα (π.χ. τάξεις) έχουν φτάσει στο τέλος τους· τώρα εκείνο που “τα ενώνει και τα δονεί” είναι η λεγόμενη αγορά, δηλαδή ο καπιταλισμός με πιο εύηχο όνομα. Έτσι βλέπουμε επιστήμονες που έφτασαν στα άκρα της φυσικής να πιστεύουν στο θεό και να κάνουν το σταυρό τους κρατώντας τελειοποιημένα μικροσκόπια, κοσμοπολίτες να γίνονται φασίστες, ανθρώπους των κοινωνικών υπογείων να ψηφίζουν την Εκάλη! Πολύ περισσότερο αριστερούς και πρώην αριστερούς να χρησιμοποιούν σ' όλο το φάσμα της ζωής τους τα αστικά πρότυπα και όλο το απάνθισμα της κοινωνικής παρακμής.
Σ' όλο τον 20ό αιώνα και κυρίως στα 50 πρώτα ένδοξα χρόνια ο προοδευτικός, αριστερός και κομμουνιστής πολίτης είχε ένα βαγγέλιο και μία -κατά βάση- κλίμακα αξιών. Στη δουλειά, στη ζωή, στην οικογένεια, το σχολείο, τη φυλακή και την εξορία φόραγε το ίδιο πολιτικό παλτό. Απέναντι στο αφεντικό, τους φίλους, τα παιδιά του είχε έναν κώδικα συμπεριφοράς και δράσης. Η καθαρότητα, η αξιοπρέπεια, ο προοδευτικός τρόπος σκέψης, τον οδηγούσαν παντού. Από τη συνοικία, το σπίτι, το χωράφι ως το βουνό. Ήταν αυτός ο λόγος που τον έκανε σεβαστό και αναγνωρίσιμο στον περίγυρό του, ακόμα και στους αντιπάλους του.
Η υποχώρηση του αριστερού κινήματος, η παλινόρθωση, η κατάρρευση για πολλούς και η -εν τέλει- τακτική κυριαρχία των αστικών ιδεών θόλωσε το τοπίο και τα κριτήρια.
Τώρα αρκεί (;) να ψηφίζεις κάθε τέσσερα χρόνια κάτι που φαντάζει προοδευτικό και τον υπόλοιπο χρόνο να συμπεριφέρεσαι σαν εξάρτημα του αστικού συστήματος. Πρόκειται για μια σύγχρονη αντίφαση που διαπερνά κάθετα την εργατική τάξη και την αριστερά. Πρόκειται για μια αντινομία που δεν καθορίζει απλώς τα πολιτιστικά γούστα – αν μας αρέσει ένα κινηματογραφικό θεατρικό ή τηλεοπτικό δρώμενο- αλλά ορίζει σε βάθος την κοινωνική κίνηση.
Ο δάσκαλος που δέρνει τους μαθητές του είναι φρικτή φιγούρα ακόμα κι αν ορκίζεται στον μαρξισμό και ο πατέρας – εργάτης που απεχθάνεται το βιβλίο και την απεργία, βουλιάζοντας στην πολυθρόνα του για να παρακολουθήσει τηλεοπτικά σκουπίδια, είναι απαίσιο θέαμα ακόμα κι αν έχει στην τσέπη του κόκκινο κομματικό βιβλιάριο.
Χρειάζεται επομένως άρση της αντίφασης. Χρειαζόμαστε ένα κριτήριο δράσης για την τάξη μας, έναν οδηγό σκέψης που ν' απλώνεται σ' όλο το φάσμα της ζωής μας.
Βεβαιότατα το θέμα δεν είναι ατομικό, αλλά συλλογικό.
Αλλά η παραπάνω θέση δεν μπορεί ν' αποτελεί άλλοθι για κάθε ατομική ανοησία.
Ο Θανάσης Τσιριγώτης είναι εκπαιδευτικός, μέλος της ΚΕ του Μ-Λ ΚΚΕ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/5
ΑΣΕΠ: Σε 2 ημέρες ΕΥΚΟΛΟ Online Proficiency χωρίς προφορικά, χωρίς έκθεση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη