Νίκος Τσούλιας Μεταρρυθμιστική, επιλεκτική ή λαϊκίστικη εκπαιδευτική πολιτική; Θεωρώ ότι υπάρχει νόημα σε αυτή την τριμερή και διαφοροποιημένη εκπαιδευτική πολιτική και θα προσπαθήσω να τεκμηριώσω την άποψή μου.
Ισχυρίζομαι ότι οι τρεις κυβερνητικές εκπαιδευτικές πολιτικές, που έχουν εφαρμοστεί, διακρίνονται από έντονο πολιτικό και ιδεολογικό περιεχόμενο και αντιστοιχούν στα τρία κόμματα που τις υλοποίησαν. Συγκεκριμένα, η μεταρρυθμιστική εκπαιδευτική πολιτική ήταν επιλογή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και της Κεντροαριστεράς γενικότερα, η επιλεκτική πολιτική ήταν και είναι της Ν.Δ. και η λαϊκίστικη πολιτική ήταν του σχήματος ΣΥ.ΡΙΖ.Α. - ΑΝ.ΕΛ.
Η μεταρρυθμιστική πολιτική του ΠΑ.ΣΟ.Κ. άρχισε με τους Νόμους 1268/1982 και 1566/1985, που αναφέρονται αντίστοιχα στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση αφενός και στην Πρωτοβάθμια και στη Δευτεροβάθμια αφετέρου. Ο Ν.1566/1985 είναι ο πιο μακροχρόνιος νόμος στην ιστορία της ελληνικής εκπαίδευσης, αγκαλιάζει κάθε πτυχή της εκπαίδευσης και είναι ο μοναδικός νόμος που δεν απορρίφτηκε ποτέ από το εκπαιδευτικό κίνημα. Ήταν και οι δύο νόμοι δημοκρατικού και εκσυγχρονιστικού περιεχομένου, “νόμοι – ιστορικές τομές”.
Άλλαξαν το προηγούμενο ασφυκτικά θεσμικό και έντονα ταξικό πλαίσιο. Ανέδειξαν τις δημιουργικές δυνάμεις της εκπαίδευσης και των εκπαιδευτικών. Βελτίωσαν την ποιότητα της παρεχόμενης γνώσης και μάθησης. Εκσυγχρόνισαν το περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων σε δύο φάσεις, στη δεκαετία του 1980, και στη δεκαετία του 1990 – αυτά ισχύουν ουσιαστικά μέχρι σήμερα! Ανανεώθηκε η σχολική γνώση με την εισαγωγή νέων γνωστικών αντικειμένων. Αναπτύχθηκαν προγράμματα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης για την άμβλυνση των ανισοτήτων. Επιτεύχθηκε η μαζικοποίηση της εκπαίδευσης της δευτεροβάθμιας στη δεκαετία του 1980 και της τριτοβάθμιας στη δεκαετία του 1990. Θεσμοθετήθηκε και υλοποιήθηκε η ανωτατοποίηση των Παιδαγωγικών Ακαδημιών.
Έγινε ευρεία πολιτιστική ανάπτυξη του σχολείου. Εισήχθησαν νέοι εκπαιδευτικοί θεσμοί και καινοτομίες – πέραν της εγκύκλιας γνώσης. Τα μεγάλα κύματα κοινωνικής κινητικότητας και ανέλιξης, που έγιναν στη χώρα μας, στηρίχτηκαν στις μορφωτικές αναβαθμίδες που έγιναν από την Κεντροαριστερά. Έγιναν μαζικοί διορισμοί των εκπαιδευτικών. Βελτιώθηκε σημαντικά το οικονομικό, το επαγγελματικό και το εργασιακό στάτους των εκπαιδευτικών.
Στη δεκαετία του 1990 (από το 1993 και μετά) η κυβερνητική εκπαιδευτική πολιτική ήταν και η μοναδική που έκανε ουσιαστική και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, αξιοποίηση που αφορούσε σχεδόν όλους τους θεσμούς: από την Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών μέχρι τις Σχολικές Βιβλιοθήκες. Το 2011 εισάγεται ο θεσμός του Ψηφιακού Σχολείου, που σήμερα “σώζει” σχετικά την υπόθεση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κυβερνήσεις που ακολούθησαν, της αριστεράς και της δεξιάς, αγνόησαν το θεσμό αυτό παντελώς ούτε έκαναν κάποια βελτιωτική παρέμβαση. Τον προσπέρασαν σαν να μην υπήρχε.
Ο κατάλογος αναφοράς σταματάει εδώ για λόγους οικονομίας. Τα “γεγονότα – δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις” είναι πάντα γεγονότα, όπως και να ερμηνευτούν – και είναι αυτά που ανοίγουν νέους προοδευτικούς δρόμους στη χώρα μας. Φυσικά, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. έκανε λάθη, με πρώτο τη διαθεσιμότητα των εκπαιδευτικών στη πρώτη περίοδο εφαρμογής των μνημονίων. Σε κάθε περίπτωση, οι μεγάλες μεταρρυθμιστικές και δημοκρατικές τομές στον χάρτη της εκπαίδευσης έγιναν από την Κεντροαριστερά και αυτό είναι η ιστορική πραγματικότητα.
Η Ν.Δ. έχει μόνο μια μεταρρύθμιση σημαντική στην εκπαίδευση, τη γλωσσική με την εισαγωγή της Δημοτικής γλώσσας στη δεκαετία του 1970. Σχεδόν όλες οι κυβερνητικές νομοθετικές ρυθμίσεις της είχαν αντιεκπαιδευτικό και αναχρονιστικό προσανατολισμό. Ενδεικτικό πολιτικό στίγμα που ισχύει και σήμερα. Ποτέ δεν ενδιαφέρθηκε για τη δημόσια παιδεία. Έβλεπε την εκπαίδευση μόνο ως θεσμό που εξυπηρετεί την αγορά εργασίας και όχι γενικότερα την κοινωνία και την Ελλάδα ως κράτος - έθνος. Είναι χαρακτηριστική η εξής εξέλιξη.
Η Ν.Δ. μετάλλαξε στην άσκηση της αιχμής της κυβερνητικής πολιτικής της το παλιό ιδεολογικό πρόταγμα της παραδοσιακής δεξιάς, το “πατρίδα, οικογένεια, θρησκεία” σε μια κοσμοθεωρητικού χαρακτήρα ανάδειξη της αγοράς ως υπέρτατης ιδεολογίας, ως μοναδικού υποκειμένου της ιστορίας! Πρόκειται για τον βαθύ πυρήνα του νεοφιλελευθερισμού, της αγοραίας εκδοχής της πολιτικής στο σύνολό της. Όσο για το παλιό πρόταγμα το συντηρεί “πιο πίσω” για μικροκομματικούς λόγους, για να μην χάνει το πιο συντηρητικό κομμάτι της, εκείνους τους οπαδούς που δεν βλέπουν την μεταλλαγή. Σύμφωνα με τον Δημαρά και άλλους διανοούμενους της εκπαίδευσης, στην ιστορία της εκπαίδευσης εκτυλίσσεται το σενάριο “μεταρρύθμιση – αντιμεταρρύθμιση” και η Ν.Δ. πλην της μοναδικής προαναφερθείσας περίπτωσης ήταν πάντα στην πλευρά της αντιμεταρρύθμισης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ – και αν τελικά εκφράζει την έννοια της αριστεράς ή μιας αριστεράς – δεν είχε καμιά δημιουργική πνοή στην εκπαίδευση. Αν κάποιος ήθελε να αποτιμήσει τα βασικά στοιχεία, που ενίσχυσαν τον εκδημοκρατισμό ή την ποιότητα της εκπαίδευσης, δεν θα βρει τίποτα το ιστορικά αξιόλογο, τίποτα που θα μείνει στο διάβα των χρόνων ως θετικό έργο του. Αντίθετα, κινήθηκε και στην εκπαίδευση με βάση το γενικό πολιτικό πλαίσιό του, εκείνο του λαϊκισμού, που ήταν άλλωστε και ο συνδετικός ιστός με το ακροδεξιό κόμμα των ΑΝ.ΕΛ. σε μια απόλυτα αγαστή συγκυβέρνηση, σαν να ήταν ένα κόμμα! Βασικές επιλογές του ήταν με τύπο συνθήματος – για λόγους οικονομίας του κειμένου – “πάρτε όλοι απολυτήρια των λυκείων”, “εισέλθετε όλοι στα πανεπιστήμια”, “πάρτε όλοι πτυχία”.
Βέβαια θα μείνει γνωστή η εμμονή του να ενοχοποιεί με μανία την αριστεία – κάτι με το οποίο επωφελήθηκε η Ν.Δ. Το μόνο που δεν έκανε, που δεν έβλεπε τους άριστους μαθητές και ως ...ταξικούς εχθρούς. Δεν νομίζω να υπάρχει σε άλλη χώρα και σε άλλη εποχή τέτοιο πολιτικό-ιδεολογικό–εκπαιδευτικό πρόταγμα, η απόρριψη της αριστείας! Δεν ξέρω πόσοι μπορούν να υπερασπιστούν την εκπαιδευτική πολιτική του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Δεν ξέρω ακόμα αν αυτό είναι αριστερά, αφού υπηρέτησε πιστά τις εντολές όσων ιδεολογικά ήταν αντίπαλοί του (Η.Π.Α., ΟΟΣΑ κλπ). Γιατί, το κόμμα αυτό θέλει να είναι και αριστερά και κεντροαριστερά και να συνεργάζεται με την ακροδεξιά αρκεί να …βλέπει νομή εξουσίας.
Στο Πεδίο της Εφαρμοσμένης Πολιτικής κρίνονται οι ιδεολογίες και οι προτάσεις των κομμάτων και όχι στους βερμπαλισμούς, στις θεωρητικολογίες, στον λαϊκισμό! Εδώ ξεχωρίζει η θράκα από τη στάχτη, το απόσταγμα από το κατακάθι, το στάρι από την ήρα, το μέταλλο από το χώμα, ο Λόγος από τον Μύθο. Εδώ γράφεται κυρίως η ιστορία.
Ο Νίκος Τσούλιας είναι
Γραμματέας του Τομέα Παιδείας του Κινήματος Αλλαγής
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 15/5
ΑΣΕΠ: Σε 2 ημέρες ΕΥΚΟΛΟ Online Proficiency χωρίς προφορικά, χωρίς έκθεση
ΕΥΚΟΛΕΣ πιστοποιήσεις ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ - ΙΤΑΛΙΚΩΝ για ΑΣΕΠ - Πάρτε τις ΑΜΕΣΑ
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
