Alfavita Newsroom Τα «έμμεσα» εμπόδια για την πολιτογράφηση και οι καινούριες φωτογραφικές προκηρύξεις
Η πρόσκληση για τη συγγραφή εκπαιδευτικού υλικού για τους πολίτες τρίτων χωρών που αιτούνται την ελληνική ιθαγένεια
Η πρόσκληση με κωδικό 1.3.γ/13 (15.1.2015) στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ένταξης αφορά στη συγγραφή βιβλίου και στη δημιουργία εκπαιδευτικής ηλεκτρονικής εφαρμογής με στόχο την προετοιμασία των πολιτών τρίτων χωρών που αιτούνται την ελληνική ιθαγένεια με πολιτογράφηση. Το περιεχόμενο της πρόσκλησης διαμορφώθηκε, προφανώς, από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εσωτερικών και εκκινεί από τις εξής, τουλάχιστον προβληματικές κατά τη γνώμη μας, παραδοχές:
- Ο πολίτης τρίτης χώρας οφείλει να γνωρίζει «την ελληνική γλώσσα, βασικά στοιχεία της ελληνικής ιστορίας, του ελληνικού πολιτισμού, της ελληνικής γεωγραφίας, της ελληνικής πολιτικής ιστορίας, των θεσμών του πολιτεύματος της ελληνικής δημοκρατίας, της πολιτικής ζωής της Ελλάδας». Η παραδοχή αυτή είναι κατ’ ουσίαν και απολύτως αφομοιωτικής κατεύθυνσης. Αγνοείται η πολιτισμική ταυτότητα που ο πολίτης τρίτης χώρας φέρει από την κοινωνία προέλευσης και ο τελευταίος αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο προς μετασχηματισμό, μέσω γλωσσικής και πολιτισμικής εμβύθισης. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο η εκπαίδευση (γλωσσική-πολιτισμική-πολιτική) υποτάσσεται σε μια εξεταστικοκεντρική λογική και αποκτά τιμωρητικό χαρακτήρα: αν δεν να μιλάς ελληνικά «σαν Έλληνας» κι αν δε γνωρίζεις ποιος ήταν ο Καλλικράτης, δε δικαιούσαι να είσαι πολίτης αυτής της χώρας.
- Ακόμα και στο πλαίσιο αυτό αγνοείται η ασυμβατότητα ανάμεσα στις «υποχρεώσεις» του πολίτη τρίτης χώρας ως προς τις γνώσεις που θεωρούνται προαπαιτούμενες και τις «παροχές» του κράτους υποδοχής προς αυτόν: Στο μόνο δημόσιο και δωρεάν πρόγραμμα διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας («Οδυσσέας» της ΓΓΔΒΜ, με φορέα υλοποίησης το ΙΝΕΔΙΒΙΜ), έχουν εκπαιδευτεί, σε διάστημα μιας δεκαετίας, 20.000 περίπου πολίτες τρίτων χωρών και μέχρι το επίπεδο Α2 (από το 2013 και στο Β1). Με την έννοια αυτή δεν είναι συμβατή με τη λειτουργία ενός κράτους δικαίου η απαίτηση να εξετάζονται οι μετανάστες που επιθυμούν να πολιτογραφηθούν σε ένα επίπεδο γλώσσας (Β2) για το οποίο δεν τους παρέχεται η δυνατότητα να παρακολουθήσουν σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Η πρόβλεψη αυτή εισάγει ένα καθεστώς κοινωνικού διαχωρισμού στην πρόσβαση στο δικαίωμα της ιθαγένειας.
- Ο προσδιορισμός του Β2 ως επιπέδου αναφοράς είναι τουλάχιστον προβληματικός. Πρόκειται για το επίπεδο που θεωρείται ως προαπαιτούμενο για έναν «αλλόγλωσσο» υποψήφιο φοιτητή, ώστε να γίνει δεκτός για σπουδές στο ελληνικό πανεπιστήμιο. Θεωρείται, επομένως, ότι ο υποψήφιος για πολιτογράφηση χρειάζεται να αποδεικνύει γλωσσική γνώση ανάλογη με αυτή του υποψήφιου φοιτητή, και μάλιστα να την αποδεικνύει με τυπικές-φορμαλιστικές δοκιμασίες-τεστ, που προϋποθέτουν υψηλό επίπεδο κατάκτησης δεξιοτήτων κατανόησης και παραγωγής γραπτού λόγου.
- Σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν υπάρχει ένας ενιαίος προσδιορισμός του γλωσσικού επιπέδου που θεωρείται προαπαιτούμενο για μακρά διαμονή ή πολιτογράφηση (Μοσχονάς, 2010). Αντίστοιχα διαφέρουν και οι προβλέψεις παροχής εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη συγκεκριμένη ομάδα: κράτη που «απαιτούν» ανώτερο επίπεδο γλωσσομάθειας έχουν προνοήσει ώστε να προσφέρουν αντίστοιχα προγράμματα που καθιστούν το στόχο αυτό εφικτό.
- Ο προσδιορισμός του γλωσσικού επιπέδου αναφοράς ως Β2 δημιουργεί, εξάλλου, μια προβληματική συσχέτιση του βαθμού γλωσσομάθειας, γνώσης ιστορίας κ.ο.κ. με το επίπεδο κτήσης δικαιωμάτων που διαφοροποιούν το νομικό καθεστώς των υπηκόων τρίτων χωρών. Φαίνεται δηλαδή, ότι όσο καλύτερα γνωρίζεις την ελληνική γλώσσα, τόσο περισσότερα δικαιώματα μπορείς να έχεις: οι υποψήφιοι για το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος εξετάζονται σε επίπεδο Α2 – ενώ οι υποψήφιοι για κτήση ιθαγένειας σε επίπεδο Β2. Με τον τρόπο αυτό, το επίπεδο γνώσεων στη γλώσσα, την ιστορία και το πολιτικό σύστημα διαφοροποιεί τη νομική υπόσταση του πολίτη: η εφαρμογή μιας τέτοιας συνθήκης στους ημεδαπούς θα μείωνε σε σημαντικό βαθμό το εκλογικό σώμα, με χαρακτηριστικά ταξικό τρόπο, αφού ένα μεγάλο ποσοστό θα δυσκολευόταν να ανταποκριθεί στις σχετικές γλωσσικές δοκιμασίες ή να προσδιορίσει ποια ήταν η γυναίκα του Ιουστινιανού και τι περιέγραψε ο ιστορικός Προκόπιος (από τα θέματα εξετάσεων για το καθεστώς του επί μακρόν διαμένοντος).
Προτάσεις
Στη φάση αυτή και πριν από την επανεξέταση του νομικού καθεστώτος για τους υπηκόους τρίτων χωρών στην Ελλάδα και την κτήση ιθαγένειας, νομίζουμε ότι είναι επιτακτικό:
- Να διευκρινιστεί, στο πλαίσιο και της συγκεκριμένης προκήρυξης, ότι η γνώση της ελληνικής γλώσσας των υποψήφιων για πολιτογράφηση εκτιμάται κυρίως στη βάση των δεξιοτήτων προφορικής επικοινωνίας, δεν μπορεί να αξιολογείται στη βάση τυπικών δοκιμασιών όπως αυτές των εξετάσεων ελληνομάθειας και δεν μπορεί να συγκροτεί από μόνη της κριτήριο αποκλεισμού (βλ. και Εγκύκλιο 13: Συνδρομή ουσιαστικών προϋποθέσεων στη διαδικασία πολιτογράφησης).
- Το «εκπαιδευτικό υλικό» που παράγεται για τους υποψήφιους για πολιτογράφηση πολίτες τρίτων χωρών οφείλει να αναδεικνύει αξίες πολλαπλογλωσσίας και διαπολιτισμικότητας, αποστασιοποιούμενο από την οπτική της «μοναδικότητας» της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας ή πολιτισμού. Οφείλει να ενισχύει τις δεξιότητες επικοινωνίας, κατανόησης και συμμετοχής, παραπέμποντας στη λογική της εκπαίδευσης ως δικαιώματος και αποσυνδεόμενο από διαδικασίες αποκλεισμού.
Και η συνέχεια… πιο φωτογραφική προκήρυξη… πεθαίνεις…
Ως ανάδοχος του έργου έχει επιλεγεί το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), το οποίο, με πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς σύναψη έως 16 συμβάσεων μίσθωσης έργου ιδιωτικού δικαίου, περιγράφει τα χαρακτηριστικά των ατόμων που προτίθεται να απασχολήσει.
Η συγκεκριμένη περιγράφει με φωτογραφικό τρόπο άτομα που θα απασχοληθούν στο έργο, το προφίλ των οποίων είναι σε προφανή απόσταση σε σχέση με τις ανάγκες και τις προδιαγραφές του. Έτσι, ενώ το μέρος του υλικού που αναφέρεται στη διδασκαλία της γλώσσας αφορά κατ’ αποκλειστικότητα τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας ως δεύτερης/ξένης σε ενήλικα άτομα, οι αντίστοιχες θέσεις απευθύνονται σε πτυχιούχους ξένης φιλολογίας, ή παιδαγωγικών σχολών, με διδακτική εμπειρία στη διδασκαλία ξένης γλώσσας για επαγγελματικούς σκοπούς ή με εμπειρία στη διδασκαλία ξένων γλωσσών, με πριμοδότηση της εμπειρίας στις εξετάσεις του ΚΕΓ και όχι σε αυτές άλλων δημόσιων φορέων (με μεγαλύτερη μάλιστα συνάφεια με το πεδίο, όπως είναι οι εξετάσεις της Γενικής Γραμματείας Διά Βίου Μάθησης για τους επί μακρόν διαμένοντες), ή με διδακτορικό με αντικείμενο ειδικά τη Μακεδονία. Πριμοδοτείται, εξάλλου, η εμπειρία στην Πρωτοβάθμια ή Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και σε τάξεις υποδοχής (δηλαδή σε ανηλίκους) ή η εμπειρία στη βιβλιοθηκονομία, στη σύνταξη λεξικογραφικών λημμάτων, στην επιμέλεια βιβλίων ή η παράλληλη κατοχή πτυχίου Αγγλικής Φιλολογίας και πτυχίου Νομικής από το ίδιο άτομο!
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι οι προδιαγραφές της προκήρυξης:
• είναι ασύμβατες με τα χαρακτηριστικά και τους στόχους του έργου, περιγράφοντας με προκλητικό τρόπο το προφίλ συνεργατών του ΚΕΓ με πεδίο εξειδίκευσης, σπουδές και δεξιότητες που συνδέονται με διαφορετικά ως προς το έργο που προκηρύσσεται αντικείμενα.
• αποκλείουν, αντίστοιχα, επιστημονικό προσωπικό που είναι κατεξοχήν κατάλληλο, από άποψη εκπαιδευτικών προσόντων, τεχνογνωσίας και διδακτικής εμπειρίας, για την ανάληψη των συγκεκριμένων θέσεων (πτυχιούχους ελληνικής φιλολογίας, κατόχους μεταπτυχιακών τίτλων στη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης ή δεύτερης γλώσσας, επαγγελματική εμπειρία στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας σε ενηλίκους, αποδεδειγμένη εμπειρία στην ανάπτυξη εκπαιδευτικού υλικού για την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα σε ενηλίκους).
• μειώνουν την αξιοπιστία του συστήματος αξιοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων και εκθέτουν τη διαχειριστική αρχή ενώπιον πιθανών ελέγχων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ένταξης
• εμπεδώνουν στην κοινωνία την αίσθηση ότι η χρηματοδότηση των δράσεων κατάρτισης, εκπαίδευσης, απασχόλησης και κοινωνικής ένταξης δεν υλοποιείται με κριτήριο τις κοινωνικές ανάγκες, αλλά τη δυνατότητα ορισμένων φορέων να εξασφαλίζουν πρόσβαση στα προκηρυσσόμενα έργα και ότι το «πάρτι» με τα χρήματα των ευρωπαϊκών ταμείων συνεχίζεται προς τέρψιν των συνήθως επωφελούμενων και εις βάρος των ομάδων για τις οποίες υποτίθεται ότι σχεδιάζονται .
Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι η ακύρωση της συγκεκριμένης προκήρυξης και η αναδιατύπωσή της με βάση διαφορετικές προδιαγραφές και ορθολογικά κριτήρια επιλογής συνεργατών θα λειτουργούσε ως ένα σημαντικό μήνυμα με πολλούς αποδέκτες, αν επιδιώκουμε οι κοινωνικές ανάγκες και τα κοινωνικά δικαιώματα να βρεθούν στο επίκεντρο του σχεδιασμού και της υλοποίησης των σχετικών προγραμμάτων.
Ε.Ε.Ε.Δ/Ξ.Γ. Ένωση Εκπαιδευτικών της Ελληνικής ως Δεύτερης/Ξένης Γλώσσας
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 10/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 10/5
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
