Alfavita Newsroom Σε δύκολες για όλους μας εποχές άνοιξαν άκομψα και πρόχειρα οι πόρτες ενός βιαστικού διαλόγου για τα Πρότυπα - Πειραματικά Σχολεία («ΠΠΣ», στο εξής). Θα μιλήσω σαν εκπαιδευτικός αλλά και σαν πατέρας δύο παιδιών τα οποία φοιτούν σε τέτοιου τύπου Σχολείο, τό ένα στο Ζάννειο Γυμνάσιο και το άλλο στο Ζάννειο Λύκειο Πειραιά. Ταυτόχρονα επί 3 χρόνια διετέλεσα και γραμματέας του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Γυμνασίου. Θα καταθέσω την εμπειρία αλλά κυρίως την άποψή μου, η οποία διαμορφώνεται και σε συνάρτηση με την όποια ιδεολογική μου τοποθέτηση.
Ως καθηγητής και ενεργό μέλος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων είμαι σε θέση να γνωρίζω αρκετά καλά τις ανάγκες και τον τρόπο λειτουργίας μιας σχολικής μονάδας. Ζω και υπηρετώ σε μια περιοχή που η ταξική της διαστρωμάτωση χαρακτηρίζεται από πλατιά λαϊκά στρώματα, αυξημένη ανεργία, φτώχια, αβεβαιότητα, ανασφάλεια. Τα όποια προβλήματα μεταφέρονται συστηματικά στα σχολεία που υπηρετούμε, και οι καθηγητές συχνά υπερβαίνουν εαυτούς για να επιτελέσουν ένα, εξαιρετικά δυσκολότερο - σε σχέση με τις προηγούμενες εποχές - έργο χωρίς, εννοείται, να ισχυρίζομαι πως είμαστε η μόνη κατηγορία εργαζομένων που υπερβαίνουν εαυτούς. Πολλές φορές η δουλειά μας μοιάζει κορυφαία, ανάλογα με το σχολείο που βρισκόμαστε, τα παιδιά που έχουμε, το αποτέλεσμα που παράγεται, παρά το γεγονός ότι συχνά ένα τμήμα της κοινωνίας υποτιμά το έργο του εκπαιδευτικού στη σημερινή εποχή.
Αλλά ας έρθουμε στο ζήτημα των ΠΠΣ. Στην περίοδο της κρίσης και των Μνημονίων, το 2011, ψηφίστηκε στη Βουλή έναν νόμος για την θέσπιση και δημιουργία των «Πρότυπων – Πειραματικών Σχολείων», στα οποία οι μαθητές εισάγονται με εξετάσεις και οι καθηγητές αξιολογούνται συνεχώς χωρίς να δικαιούνται να λάβουν σε αυτά μόνιμη οργανική θέση. Ως γονιός παιδιών αυτών των σχολείων αλλά και ως καθηγητής είδα να διδάσκουν συνάδελφοι, που ενώ υπερίπτατο από πάνω τους η δαμόκλειος σπάθη της αξιολόγησης, προσέφεραν τον καλύτερο εαυτό τους, το είναι τους μπορώ να πω, για να δώσουν ό,τι πιο προσοδοφόρο μπορούσαν, ακόμα και αν ήξεραν ότι αυτό όλο μπορεί να βασιζόταν και σε μια ματαιοδοξία. Για τους περισσότερους ήταν η ικανοποίοηση του δοσίματος, του διαμοιρασμού της γνώσης... Κλήθηκαν να παίξουν έναν ιδιαίτερο ρόλο ρισκάροντας περισσότερο σε σχέση με άλλους συναδέλφους τους που έχουν μια σχετικά σταθερά κατοχυρωμένη θέση σε κάποια άλλη συμβατικού τύπου σχολική μονάδα. Σε καμία περίπτωση δεν υπονοώ ότι εγώ και οι υπόλοιποι συνάδελφοί μου σε άλλα σχολεία δουλεύουμε λιγότερο. Αυτό που λέω όμως είναι ότι εκεί η απαιτητική δουλειά γίνεται πιο οργανωμένα ενώ στα άλλα σχολεία πολλά επαφίενται και στον «πατριωτισμό» των διδασκόντων. Είδα ακόμα παιδιά τα οποία ήρθαν σε επαφή με τομείς της επιστήμης και της δημιουργίας με τους οποίους δύσκολα θα έρχονταν σε επαφή σε άλλα σχολεία. Αναφέρομαι σαφώς στους Ομίλους Επιστημών, Λογοτεχνίας, Τεχνών, Ιστορίας κ.λ.π. Αυτά τα είδα στο σχολείο των δικών μου των παιδιών. Ξέρω καλά ότι αντίστοιχα αποτελέσματα υπάρχουν και σε άλλα Πρότυπα – Πειραματικά σχολεία. Όπως ξέρω καλά πως κάθε σχολείο έχει τον δικό του ιδιαίτερο χαρακτήρα. Από την άλλη διαπίστωσα ότι έχει υπεισέλθει ένας κακώς νοούμενος ανταγωνισμός ανάμεσα στα Πρότυπα –Πειραματικά σχολεία ορισμένα εκ των οποίων λειτουργούν ηθελημένα ή αθέλητα με όρους ελιτισμού. Σε σπάνιες περιπτώσεις φτάνουν να μετατρέπουν τους μαθητές σε ... άλογα κούρσας δίνοντας δευτερεύουσα σημασία στην ψυχική υγεία των παιδιών και πρωτεύουσα σημασία στις επιδόσεις και στο ... φαίνεσθαι, ακυρώνοντας με αυτόν τον τρόπο οποιοδήποτε θετικό στοιχείο θα μπορούσαμε να βρούμε στην ιδέα της αριστείας και προβάλοντας την ιδέα του σκληρού και αμείλικτου ανταγωνισμού. Ανεξάρτητα από τα προηγούμενα, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι σε αυτά τα σχολεία βρέθηκαν και μαθητές από χαμηλά οικονομικά στρώματα που είχαν την τάση να είναι ανήσυχοι και δυνατοί σε διανοητικό επίπεδο, μαθητές των οποίων, σίγουρα, οι γονείς είχαν επίσης τις απαιτούμενες ανησυχίες προκειμένου να παροτρύνουν τα παιδιά τους στην παρακολούθηση ενός πιο απαιτητικού σχολικού προγράμματος και μάλιστα κάτω από αντίξοες πολλές φορές συνθήκες όπως οι μακρινές αποστάσεις, τα ακατάλληλα κτίρια κ.λ.π...
Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, να σημειώσουμε εδώ ότι δεν υπάρχουν μόνο τα παιδιά που έχουν κλίσεις σε κάποια από τα κλασσικά κομμάτια της εγκύκλιου παιδείας όπως αυτή υφίσται στα γενικά γυμνάσια και λύκεια. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή παιδιά στην εφηβεία, των οποίων οι ικανότητες και το μεράκι προς τις τεχνικές δεξιότητες δεν ικανοποιείται ούτε στο ελάχιστο. Μια τέτοια στοχοθεσία εκλείπει από το εκπαιδευτικό σύστημα , ενώ εδώ και δεκαετίες η Επαγγελματική Εκπαίδευση είναι καθηλωμένη ως ο φτωχός, χαμηλού επιπέδου συγγενής της ευρύτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης έχοντας μάλιστα θέσει η προηγούμενη κυβέρνηση σε διαθεσιμότητα μια πλειάδα καθηγητών της. Έτσι, υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά που ταλαιπωρούνται αδίκως από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που επιχειρεί με το «έτσι θελω» να τους περάσει μια σειρά αποκλειστικά άχρηστων για αυτά γνώσεων έχοντας βάλει όχι σε δεύτερη αλλά σε νιοστή μοίρα την εκπαίδευση σε τεχνικές δεξιότητες. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα για το οποίο δεν μπορώ να έχω άποψη.
Ο χαρακτηρισμός «Πρότυπα - Πειραματικά» συνιστά αντίφαση εν τοις όροις αλλά για αυτό το θέμα έχουν επιχειρηματολογήσει κι άλλοι και δεν θα αναφερθώ περισσότερο. Τα σχολεία αυτά δημιουργήθηκαν με τη φιλοδοξία να γίνουν «σχολεία αριστείας» και όχι πειραματικά, δηλαδή να δοκιμαστούν νέες εκπαιδευτικές μέθοδοι οι οποίες στη συνέχεια θα εφαρμοστούν σε όλα τα δημόσια σχολεία. Φυσικά, δεν αμφιβάλλει κανείς ότι κατά τη διάρκεια της 3χρονης λειτουργίας τους έχει γίνει και πειραματική δουλειά αλλά με ... μη τυχαίο δείγμα αφού τα παιδιά εισάγονται σε αυτά τα σχολεία κατόπιν εξετάσεων. Συνεπώς, φαντάζουν δώρον - άδωρον οι εκ του ασφαλούς πειραματισμοί σε τεσταρισμένους πcharlie hebdo-wληθυσμούς που μόνο αντιπροσωπευτικό δείγμα δεν συνιστούν. Να σημειώσουμε πως υπάρχει εδώ το αντεπιχείρημα ότι το δείγμα μπορεί να μην είναι τυχαίο αλλά είναι σταθμισμένο, δηλαδή έχουν περάσει όλα τους την εγκύκλιο παιδεία της κάθε χρονιάς με τους όρους ακριβώς που προβλέπει το Αναλυτικό Πρόγραμμα, συνεπώς πρόκειται για δείγμα που δεν έχει υποστεί απώλεια σχολικών ωρών για τους χι, ψι λόγους. Το επιχείρημα αυτό μπορεί επιστημονικά να ευσταθεί, αλλά δεν είναι και το ισχυρότερο αφού συχνά ισχυροί απρόβλεπτοι φυσικοί ή κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να σταθούν απαγορευτικοί στην ολοκλήρωση του Αναλυτικού Προγράμματος ενός σχολείου άρα ποιος ο ρόλος να πειραματίζομαι σε συνθήκες εργαστηρίου με ιδανικές συνθήκες; Εξάλλου, την περίοδο που το σύστημα εισαγωγής στα Πειραματικά σχολεία ήταν η κλήρωση, υπάρχει κανείς που θα αμφισβητήσει ότι τα αποτελέσματα της δουλειάς τους ήταν κατά κανόνα πιο υψηλά σε σχέση με αυτά της πλειοψηφίας των συμβατικών σχολείων που δεν μπορούσαν να δουλεύουν σε «ιδανικές εργασηριακές συνθήκες»; Αυτά φαίνονταν και φαίνονται από τα αποτελέσματα των μαθητικών διαγωνισμών των επιστημονικών σωματείων όπως η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία, η Ένωση Ελλήνων Φυσικών , αλλά και από τις Πανελλήνιες εξετάσεις, τους μαθητικούς καλλιτεχνικούς αγώνες κ.λ.π.
Πάνω από όλα και πρωτίστως, τα στελέχη και οι εκπρόσωποι του υπουργείου οφείλουν κατά αρχήν να εξασφαλίσουν την απαραίτητη συνεννόηση προτού προβαίνουν σε δημόσιες δηλώσεις είτε για το Θέμα των Πρότυπων – Πειραματικών είτε για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα. Μπορεί το Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά να υποστήριζε την κατάργηση των Πρότυπων – Πειραματικών και την μετατροπή τους σε Πειραματικά, θέση με την οποία δεν έχω διαφωνία. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν θα πρέπει να γίνει πρώτα μια σχετική διαβούλευση με τους αρμόδιους φορείς για το θέμα. Χρειάζεται να λαβουμε υπ΄ όψη μας ακόμα και τη γνώμη των μαθητών αλλά και των γονέων μέσω σχετικών ερωτηματολογίων. Η άποψη που εκφράζω εδώ είναι σίγουρο ότι μπορεί να υπερκεραστεί από άλλες απόψεις που θα είναι πολύ πιο έγκυρες και τεκμηριωμένες επιστημονικά και ίσως στην πορεία και να μεταβληθεί κατά κάποιο τρόπο. Είναι πολιτική υποχρέωση ενός δημοκρατικού Υπουργείου να υποβάλει σε εξαντλητικό έλεγχο και να οργανώσει συστηματικό διάλογο στο ζήτημα των σχολείων ειδικού τύπου τόσο για την αποτελεσματικότητα των μέχρι τώρα Πρότυπων – Πειραματικών όσο και για την ανάγκη ύπαρξης των δεύτερων.
Τι θα ήταν καλό, κατά τη γνώμη μου, να γίνει την επόμενη περίοδο με τα ΠΠΣ; Θα πρότεινα σε πρώτο στάδιο την αφαίρεση της καθοριστικής λέξης «Πρότυπα» και την παραμονή μόνο του όρου «Πειραματικά» με την ταυτόχρονη οργάνωση και μελέτη αυτού του θεσμού ώστε η χρήση του προτεινόμενου όρου να αντιπροσωπεύει και την ουσία – δηλαδή να πραγματοποιείται σε αυτά πραγματική παιδαγωγική και διδακτική έρευνα. Θα πρότεινα επίσης την ακύρωση κάθε πρόθεσης για επαναφορά του λεγόμενου «Πρότυπου» Σχολείου. Το Υπουργείο έχει διακυρήξει μέχρι στιγμής την επιθυμία του να συζητήσει για 5 «Πρότυπες» σχολικές μονάδες στην επικράτεια (4 στην Αττική και μία στα Γιάννινα) χωρίς να αιτιολογήσει διόλου επιστημονικά την αναγκαιότητα της ύπαρξής τους. Αυτή η πρόθεση δεν μπορεί παρά να υποδηλοί κρυφές πιέσεις στις οποίες ετοιμάζεται να υποκύψει το Υπουργείο. Διαφορετικά, ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης τέτοιων σχολείων; Η εισαγωγή «εξαιρετικών μυαλών» σε ένα δημόσιο υψηλού επιπέδου σχολείο; Η απόκτηση ενός προνομιούχου απολυτηρίου – πτυχίου με απώτερο στόχο την εξασφαλισμένη επαγγελματική αποκατάσταση και καριέρα; Ειλικρινά, από παιδαγωγική άποψη μου φαίνεται μικροψυχία. Υπενθυμίζω ωστόσο ότι η εισαγωγή μαθητών στα σχολεία αυτά για πολλά χρόνια γινόταν με κλήρωση. Ως εκ τούτου, κάθε φορά η απόφαση για εισαγωγή σε αυτά με εξετάσεις ή κλήρωση είναι καθαρά θέμα πολιτικής βούλησης
Είναι πλέον καιρός να γίνει ένα σοβαρός διάλογος για την παιδεία και το σύστημα που θα επιλεγεί, να δοκιμαστεί πειραματικά και σε βάθος χρόνου να εφαρμοστεί χωρίς να υπόκειται σε αλλαγές από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία. Αυτόν τον ερευνητικό – πειραματικό ρόλο θα κληθούν να παίξουν τα Πειραματικά Σχολεία τα επόμενα χρόνια αποτελώντας το συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις νέες διδακτικές και παιδαγωγικές μεθόδους και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
Και τέλος: η σειρά προτεραιότητας στην οποία μπήκε στην ατζέντα συζήτησης το θέμα των ΠΠΣ βρίσκεται αδικαιολόγητα ψηλά. Η χώρα έχει σχεδόν ενάμισι εκατομμύριο μαθητές σε όλη την επικράτεια και το Υπουργείο με δική του ευθύνη έθεσε εξ αρχής, σαν ένα από τα θέματα προτεραιότητας, το ζήτημα των των ΠΠΣ στα οποίο φοιτούν σχεδόν δώδεκα χιλιάδες μαθητές, δηλαδή περίπου το 1% του μαθητικού πληθυσμού... Νομίζω χρειάζεται περισσότερη σοβαρότητα τόσο από το Υπουργείο όσο και από τους υπερασπιστές της Αριστείας που φαίνεται να προβάλλουν στα παιδιά τους με έντονο τρόπο τις δικές τους προσδοκίες. Θεμιτό, ούτε κι εγώ έχω αποφύγει στη ζωή μου ως γονιός αυτόν τον κάβο, αλλά ας λάβουμε υπ΄ όψη και το γεγονός πως τέτοιου είδους σχολεία όπως τα ΠΠΣ, στα οποία οι μαθητές εισάγονται με εξετάσεις, διόλου δεν ευδοκιμούν στην Ευρώπη. Και από ό,τι έχω καταλάβει οι υποστηρικτές αυτών των σχολείων μάλλον είναι και από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ευρωπαϊκής ιδέας και των εκπαιδευτικών πρκατικών των χωρών της. Μάλλον ο διάλογος έχει μέλλον μπροστά του. Ας ευχηθούμε να πραγματοποιηθεί με τον αρμόζοντα τρόπο και να είναι και αποδοτικός τόσο για το καλό της επόμενης γενιάς όσο και για την ιστορία αυτού του τόπου.
Κάνε εγγραφή στο newsletter στο Carrefour και κέρδισε 200€
ΠΗΓΗ: pyxida.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 8/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 8/5
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
