Θέρμανση: όπου φτωχός και η μοίρα του

 

Η φετινή μεγάλη αύξηση των φόρων (και συνεπώς της τελικής τιμής) στο πετρέλαιο θέρμανσης οδηγεί μεγάλο αριθμό καταναλωτών στην αναζήτηση εναλλακτικών τρόπων για να ζεστάνουν τα σπίτια τους. Το κυρίαρχο φαινόμενο, ωστόσο, φαίνεται ότι θα είναι τα... ημιθερμαινόμενα ή και καθόλου θερμαινόμενα σπίτια, αν κρίνει κανείς από την τάση που καταγράφηκε ήδη από πέρσι, χρονιά με πολύ βαρύ χειμώνα και με τις τιμές του πετρελαίου να μην έχουν φτάσει στα τωρινά υψηλά επίπεδα.

 

Ο λόγος για τη δραματική μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης τον χειμώνα 2011-2012, την οποία κατέγραψε έρευνα που πραγματοποίησαν, σε συνεργασία, τα Πανεπιστήμια Αθηνών, Πειραιώς και Δυτικής Ελλάδας, τα Πολυτεχνεία Κρήτης και Θεσσαλονίκης και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών.

 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, που έδωσε στη δημοσιότητα το έγκυρο ενημερωτικό πόρταλ για τον τομέα της θέρμανσης thermansipress.gr, τον περσινό χειμώνα παρατηρήθηκε πραγματική μέση μείωση ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση, άρα και μέση μείωση του επιπέδου θέρμανσης των κατοικιών, κατά 35%. Ιδιαίτερα στα χαμηλά εισοδήματα (έως 10.000 ευρώ ετησίως) καθώς και στα μεσαία (20.000 με 30.000 ευρώ ετησίως), παρατηρήθηκε ακόμη μεγαλύτερη μείωση, η οποία έφθασε το 42,5% και το 41% αντιστοίχως. Στην κατηγορία μάλιστα των χαμηλών εισοδημάτων υπάρχει για πρώτη φορά ένα ποσοστό 3% των νοικοκυριών που δεν χρησιμοποίησε κανένα σύστημα θέρμανσης όλο τον χρόνο.

 

Φαίνεται δε ότι οι καταναλωτές προτίμησαν να μειώσουν τα έξοδα θέρμανσης περισσότερο από άλλες (προφανώς πιο ανελαστικές) οικογενειακές δαπάνες, καθώς στα ίδια νοικοκυριά που η ενεργειακή κατανάλωση μειώθηκε κατά 35% η μείωση του καθαρού μέσου οικογενειακού εισοδήματος ήταν μικρότερη και κυμάνθηκε γύρω στο 14%.

 

 

 

Ο χειμώνας 2011-2012 ήταν για όλη τη χώρα, αλλά κυρίως για τη Βορειοδυτική Ελλάδα, ο πιο βαρύς των τελευταίων πενήντα χρόνων (από το 1961 οπότε υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία της ΕΜΥ ως σήμερα). Στα βόρεια της χώρας οι εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες συνοδεύτηκαν και από χιονόστρωση που έφθασε ακόμη και τις 70 ημέρες. Παρ’ όλα αυτά, με βάση την έρευνα, η ενεργειακή κατανάλωση, αντί να αυξηθεί, μειώθηκε κατά 10,5% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, η οποία ήταν επίσης «χρονιά κρίσης».

 

Ειδικότερα, με βάση την κατανάλωση του πρώτου χειμώνα 2010-2011 (η μέση κατανάλωση ήταν 122,5 kwh ανά τ.μ.) και τις θερμαντικές ανάγκες του δεύτερου χειμώνα (2011-2012), που ήταν βαρύτερος, η μέση ενεργειακή κατανάλωση αναμενόταν να είναι 167,7 kwh/τ.μ. Ωστόσο η μέση κατανάλωση του δεύτερου χειμώνα ήταν μόλις 109,6 kwh/τ.μ., δηλαδή περίπου 10,5% μικρότερη σε απόλυτες τιμές και περίπου 35% μικρότερη από αυτήν που ανέμεναν οι επιστήμονες με βάση τις κλιματικές συνθήκες. 

 

Ούτως ή άλλως βέβαια, η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση στις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις ήταν και είναι σε απόλυτη τιμή και ανά τετραγωνικό μέτρο κατοικίας περίπου η μισή απ’ ό,τι στις υψηλές τάξεις. Η έρευνα δείχνει ότι και στα μεσαία εισοδήματα υπήρξε επίσης σημαντική μείωση της ενεργειακής δαπάνης. Αντίθετα, στα υψηλά και στα πολύ υψηλά εισοδήματα η κατανάλωση αυξήθηκε τον περασμένο χειμώνα ως και 10% σε σύγκριση με εκείνον του 2010-2011, γεγονός πλήρως αναμενόμενο, δεδομένου ότι οι ομάδες αυτές του πληθυσμού δεν επηρεάζονται από την οικονομική κρίση. Κάτι αντίστοιχο καταγράφει η έρευνα για τις διαφορές ανάμεσα στις μονοκατοικίες και στα διαμερίσματα των πολυκατοικιών. Στα διαμερίσματα η μείωση της ενεργειακής δαπάνης ήταν 17% σε απόλυτες τιμές, η οποία αντιστοιχεί σε μείωση κάλυψης των πραγματικών αναγκών θέρμανσης κατά 40%. Στις μονοκατοικίες η μέση ενεργειακή κατανάλωση περιορίστηκε κατά 9,3% σε απόλυτες τιμές, που αντιστοιχεί σε μείωση κάλυψης των αναγκών θέρμανσης κατά 32%. Προφανώς πολλές πολυκατοικίες έχουν τα γνωστά προβλήματα με κοινόχρηστα που δεν καταβάλλονται κλπ.

 

 

 

Με βάση την έρευνα των πανεπιστημίων, ελάχιστοι πολίτες αντιμετώπισαν την προοπτική βελτίωσης του κελύφους των κτιρίων τους ώστε να μειώσουν την ενεργειακή τους κατανάλωση. Η βελτίωση των κουφωμάτων, η πιθανή προσθήκη μόνωσης, η αντικατάσταση του καυστήρα, αποτελούν λύσεις που μπορούν να μειώσουν την ενεργειακή κατανάλωση στο μισό και για πάντα. Εντούτοις η έλλειψη οικονομικών πόρων, αλλά και η άγνοια των πολιτών σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας, δεν βοηθούν ώστε να επιλεγούν λύσεις μακροχρόνιας απόδοσης.

 

Το πρόβλημα δε στην Ελλάδα όσον αφορά τη θερμομόνωση των κτιρίων είναι τεράστιο. Η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση στα ελληνικά νοικοκυριά είναι, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, εξαιρετικά υψηλή και σχεδόν αγγίζει τιμές κατανάλωσης βορειοευρωπαϊκών κτιρίων. 

 

Σύμφωνα με τη Εurostat, τα ελληνικά νοικοκυριά παρουσιάζουν, με κλιματική αναγωγή, τη μεγαλύτερη ενεργειακή κατανάλωση στην Ευρώπη, περίπου 30% μεγαλύτερη από αυτή της Ισπανίας και περίπου διπλάσια από την κατανάλωση της Πορτογαλίας, ενώ είναι σημαντικά μεγαλύτερη από χώρες με ψυχρότερο κλίμα όπως το Βέλγιο και οι Σκανδιναβικές χώρες. Ταυτόχρονα, η κατανάλωση ενέργειας των εμπορικών κτιρίων είναι εξαιρετικά υψηλή, και σχετικές στατιστικές έχουν διαπιστώσει ότι η ενεργειακή κατανάλωση των γραφείων στη χώρα μας είναι συγκριτικά η μεγαλύτερη ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες.

 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ