Αμερικανικές κυρώσεις στην... Τουρκία μέσω Τεχεράνης

 

 

“Λέγαμε πάντοτε στους αρμόδιους ότι το θέμα αυτό είναι για εμάς στρατηγικής σημασίας και δεν μπορούμε να συμμορφωθούμε με τις κυρώσεις. Με τον τρόπο αυτό θα συνεχίσουμε και στο μέλλον”. Κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ρώσο πρόεδρο Vladimir Putin την Δευτέρα στην Κωνσταντινούπολη, ο Τούρκος πρωθυπουργός Tayyip Erdogan κατέστησε σαφές ότι η χώρα του δεν σκοπεύει να σταματήσει την αγορά φυσικού αερίου από το Ιράν έναντι χρυσού – δοσοληψία η οποία κινδυνεύει να βάλει την Τουρκία στο στόχαστρο του Αμερικανικού Κογκρέσου. 

 

Υπενθυμίζεται ότι την Παρασκευή η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε (με την... σοβιετικού Τύπου πλειοψηφία που καταγράφεται συνήθως στο Σώμα αυτό επί θεμάτων ενδιαφέροντος του φιλο-ισραηλινού λόμπι, εν προκειμένω 94-0) τροπολογία του Robert Menendez και άλλων γερουσιαστών, στο νομοσχέδιο των αμυντικών δαπανών, με την οποία προβλέπονται περιορισμοί στις συναλλαγές με την Ισλαμική Δημοκρατία στον ναυτιλιακό τομέα και στις αγοραπωλησίες λογισμικού, αλουμινίου, μεταλλουργικού άνθρακα αλλά και πολυτίμων μετάλλων. 

 

Το τελευταίο στοιχείο αναφέρεται ευθέως στη μεγαλύτερη έως τώρα “μαύρη τρύπα” στο εμπάργκο έναντι του Ιράν, το οποίο, όντας αποκλεισμένο από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift, διοχετεύει το φυσικό του αέριο στην Τουρκία έναντι τουρκικών λιρών, με τις οποίες, ελλείψει άλλης χρησιμότητάς τους στη διεθνή αγορά, αγοράζεται τουρκικός χρυσός. 

 

Εάν η τροπολογία αυτή εγκριθεί ως έχει και από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, θα αποτελεί τον τρίτο γύρο κυρώσεων εις βάρος του Ιράν μέσα σε έναν χρόνο. Ωστόσο, η κυβέρνηση Obama διαμηνύει διακριτικά (μολονότι ο ίδιος ο πρόεδρος έχει με εκτελεστικό διάταγμα εξασφαλίσει από το καλοκαίρι την δυνατότητα να προβαίνει σε κυρώσεις σαν αυτές που προβλέπει η επίμαχη πρωτοβουλία), ότι δεν θεωρεί την εν λόγω κίνηση “παραγωγική”. Αποτελεί άλλωστε κοινό μυστικό (οι New York Times έγραψαν σχετικά ήδη από την προεκλογική περίοδο και η υπουργός Εξωτερικών Hillary Clinton το δήλωσε ευθέως σε ομιλία της στο Ινστιτούτο Brookings στις 30 Νοεμβρίου) ότι οι ΗΠΑ προσανατολίζονται για πρώτη φορά και σε διμερείς συνομιλίες με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα, πέρα από το πολυμερές πλαίσιο “5+1”. 

 

Μένει να ερμηνευθεί αν η πρωτοβουλία της Γερουσίας αποβλέπει, όπερ και το πιθανότερο, στο σαμποτάρισμα της αναμενόμενης προσέγγισης Ουάσιγκτον-Τεχεράνης, ή αντιθέτως στην “υποστήριξή” της με το κατάλληλο συστατικό απειλής. 

 

Ωστόσο, η πιο ενδιαφέρουσα παρενέργεια αφορά, όπως κατέδειξαν οι δηλώσεις Εrdogan (που αποκλίνουν από τα πιο καθησυχαστικά προς τις ΗΠΑ μηνύματα υπουργών του την προηγούμενη εβδομάδα), τις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις. 

 

Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία, η οποία προορίζεται να ξεπεράσει εντός της δεκαετίας την Βρετανία σε κατανάλωση ενέργειας, καλύπτει με εισαγωγές από το Ιράν το 18% των αναγκών της σε φυσικό αέριο και το 51% των αναγκών της σε πετρέλαιο. Το Ιράν αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο προμηθευτή της Τουρκίας σε υδρογονάνθρακες (μετά τη Ρωσία), ενώ η Τουρκία αποτελεί τον αγοραστή του 90% των ιρανικών εξαγωγών φυσικού αερίου (περίπου 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως). 

 

Οι πωλήσεις τουρκικού χρυσού έχουν γνωρίσει αλματώδη αύξηση μετά τον Μάρτιο, λόγω της σκλήρυνσης των κυρώσεων εις βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας, μολονότι το Ιράν συνήθως δεν εμφανίζεται ως άμεσος αγοραστής, παρά αξιοποιούνται ενδιάμεσοι προορισμοί, όπως το Ντουμπάι και η Ελβετία. 

 

Η αξία των εξαγωγών τουρκικού χρυσού εκτινάχθηκε στα 2 δισ. δολάρια τον Αύγουστο (ήτοι 14πλασιάσθηκε σε ετήσια βάση) και διατηρήθηκε στα 1,3 δισ. τον Σεπτέμβριο και τα 1,2 δισ. τον Οκτώβριο (όση δηλαδή ήταν η συνολική αξία των εξαγωγών του 2011). 

 

Πέραν της γεωπολιτικής της σημασίας, η υπόθεση αυτή φωτίζει αποκαλυπτικά και το “θαύμα” του περιορισμού του τουρκικού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών από το 10% στο 7,5% του ΑΕΠ – όταν οι εξαγωγές χρυσού αντιπροσωπεύουν έως και 2,2%. Αλλά επ΄ αυτού, πολλοί παίκτες της διεθνούς σκηνής, συμπεριλαμβανομένων και των οίκων αξιολόγησης εμφανίζονται πρόθυμοι να κάνουν τα στραβά μάτια...

 

capital.gr