Κοινωνία 13.09.2017 - 10:10

O David Simon επιστρέφει, και αυτά είναι πολύ καλά νέα για την τηλεόραση

A life Jimmy! Do you know what that is?

Ούτως ή άλλως, έχουμε μια μάλλον μέτρια «φουρνιά» ταινιών αυτή την εβδομάδα, τουλάχιστον για όσους/ες έχουν ήδη δει το Dunkirk. Αν για κάποιο λόγο όμως σας έχει διαφύγει η Δουνκέρκη του Νόλαν (την σχολιάσαμε από νωρίς εδώ), οφείλετε οπωσδήποτε να την προλάβετε σε κινηματογραφικές αίθουσες: Το πολεμικό δράμα του Άγγλου σκηνοθέτη-auter είναι αγνό, καθαρόαιμο σινεμά, φτιαγμένο για την μαγεία της κινηματογραφικής αίθουσας και όχι για την τηλεόραση. Από εκεί και πέρα, ο Luc Besson με το μεγαλεπήβολο όραμά του για τον «Βαλέριαν» φαίνεται να δυσκολεύεται να βρει ένα σημείο τομής ανάμεσα στο χολιγουντιανό υπερθέαμα και το ευρωπαϊκό, πιο ιδιοσυγκρασιακό σινεμά- ίσως και να μην υπάρχει τελικά τέτοιο σημείο. Ευχαριστημένοι ίσως μείνουν οι μικρότεροι φίλοι, καθώς ενώ τα σχολεία ξεκινούν στα σινεμά μπορούν να ξαναεπισκεφθούν τα αγαπημένα τους Minions (Ο τρίτος Απαισιότατος της αναπάντεχα επιτυχημένης σειράς ταινιών) ή τον Κεραυνό Μακκουίν (ένα ακόμα sequel του Cars).

Μέχρι να κυκλοφορήσουν τα χειμερινά blockbusters και τα «οσκαρικά» έργα, είναι λογικό τα τηλεοπτικά έργα να μονοπωλούν το ενδιαφέρον. Την προηγούμενη εβδομάδα συζητήσαμε (διαφωνώντας εντόνως όπως φάνηκε) για την περίεργη στροφή του Game of Thrones ενώ στο μεταξύ ολοκληρώθηκε και η εκ νέου επίσκεψη του David Lynch στο Twin Peaks.

Πολλάκις έχουμε θίξει άλλωστε την πολύ ιδιαίτερη, πολύ παραγωγική, καλλιτεχνικά καινοτόμα περίοδο που βρίσκεται η αμερικάνικη τηλεόραση τα τελευταία χρόνια. Σειρές, πλατφόρμες, σκηνοθετικά οράματα, μεγάλοι ηθοποιοί, μεγαλεπήβολα project∙ δεν είναι καθόλου υπερβολή να δει κανείς πως η καρδιά της καλλιτεχνικής δημιουργίας είναι πια ερωτευμένη με το μέσον που πάλαι πότε θεωρούνταν «β’ διαλογής», ή τουλάχιστον το μέρος που θα μπορούσαν να συνεχίσουν να εργάζονται οι «αποτυχημένοι» του σινεμά.

Αν την δεκαετία του ’90 είχαμε τα X-Files και λίγα ακόμα πράγματα για παρηγοριά από τις εκατοντάδες φλύαρες σαπουνόπερες και τις κάπως «προκατ» σειρές μυστηρίου ή φαντασίας, σήμερα βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι επιλογές είναι πια πολύ περισσότερες από όσες μπορούν να καταναλωθούν. Αυτός όμως ο πολύ ευχάριστος πονοκέφαλος έχει αίτια και κυρίως, έχει τους δικούς του «πρωτομάστορες».

Το όνομα του David Simon στον τίτλο του άρθρου μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα γνωστό. Σε αυτόν όμως οφείλουμε ένα τηλεοπτικό συμβάν που έμελλε να αλλάξει ολοκληρωτικά την φυσιογνωμία του τηλεοπτικού μέσου: Η σειρά The Wire (2002-2008), που ακολούθησε χρονικά την επίσης πρωτοπόρα σειρά The Sopranos (David Chase,1999-2007) ήταν ο καλλιτεχνικός βατήρας από τον οποίο ξεδιπλώθηκε αυτή η πληθωρική καλλιτεχνική εικοσαετία στην τηλεόραση. Αυτός ο κύριος λοιπόν, που συνέχισε μετά με το παραγνωρισμένο Treme (2010-2013), επιστρέφει στα τηλεοπτικά πράγματα με το The Deuce, που έκανε την πρεμιέρα του στις 10 Σεπτέμβρη.

It's the shit that happens while you're waiting for moments that never come

Με κέντρο την Βαλτιμόρη και γενικό θέμα τα κυκλώματα διακίνησης ναρκωτικών, το The Wire ήταν κάτι πολύ περισσότερο από μια «αστυνομική σειρά». Ενώνει μαεστρικά στο φορμάτ του τηλεοπτικού δράματος το σινεμά, το μυθιστόρημα, το ντοκιμαντέρ και την κοινωνιολογία, και πλησιάζει περιοχές (νοημάτων, σχεδιασμού πλοκλής, δημιουργίας ηρώων και συμβόλων) που η τηλεόραση ούτε που είχε διανοηθεί ποτέ να σκαλίσει. Πόσο μάλλον το σαφώς περιορισμένο στα 120 +- λεπτά σινεμά.

Στη συνέχεια, εστιάζει με τον ίδιο φιλόδοξο και πληθωρικό τρόπο στην Νέα Ορλεάνη μετά τον τυφώνα Κατρίνα, και στις προσπάθειες μιας ολοζώντανης και πολυσχιδούς κουλτούρας να ανασυγκροτηθεί (με το Treme). Είτε στην περίπτωση της Νέας Ορλεάνης είτε στην περίπτωση της Βαλτιμόρης, η πόλη, η εποχή και ο χώρος αποκτούν τον βασικό πρωταγωνιστικό ρόλο, την «μήτρα» από την οποία προκύπτουν αλησμόνητοι χαρακτήρες και ταυτόχρονα τα «όρια» από τα οποία οι χαρακτήρες αυτοί αδυνατούν να δραπετεύσουν, με την σύγκρουση αυτή να αποτελεί το κυριότερο δραματουργικό όχημα των μυθολογιών του δημιουργού.

Στο The Deuce, o πρωταγωνιστής είναι τώρα η Νέα Υόρκη, και συγκεκριμένα η Times Square στα μέσα του ’70, όπου ξανά η ανομία και τα ναρκωτικά γνωρίζουν τεράστια άνθιση όπως και η βιομηχανία του πορνό. Κατασκευάζοντας ξανά ένα μωσαϊκό χαρακτήρων από κάθε πλευρά του νόμου, εξοπλισμένος αυτή τη φορά με «κινηματογραφικά» ονόματα (Maggie Gyllenhaal, James Franco κ.α.) στο ούτως ή άλλως πληθωρικό cast, o David Simon μας συστήνει μια καινούρια μυθολογία που ήδη φαντάζει ένα ακόμα κομψοτέχνημα.

We are the same: I have my gun, you have your briefcase

Αν θα καταφέρει να ανανενώσει εκ νέου την τηλεοπτική παραγωγή, όπως το έκανε το 2002; Αξίζει εδώ να θυμηθούμε πως το The Wire μπορεί τώρα να μνημονεύεται από κάθε σκηνοθέτη και δημιουργό και να είναι μέτρο σύγκρισης για πολλές σειρές, όμως στην εποχή του πολλές φορές αντιμετώπισε προβλήματα χαμηλής τηλεθέασης και περιορισμένης διείσδυσης στο κοινό. Το Treme είχε πολύ περιορισμένη απήχηση και δεν είχε την διεθνή επιτυχία του The Wire. Επιπλέον, βρισκόμαστε σε μια εποχή που οι τηλεοπτικές παραγωγές είναι συγκρίσιμες (σε budget, προσωπικό, θέματα) με τις κινηματογραφικές, όμως υπάρχουν πολλές ενδείξεις που δείχνουν κορεσμό, επαναληψιμότητα αλλά και υπερπροσφορά.

Για να γίνει σαφές αυτό, μπορεί κανείς να δει την νοητή καμπύλη που έκαναν για παράδειγμα οι σειρές βασισμένες στην υπερ-ηρωική μυθολογία που έχει σήμερα κατακτήσει το σινεμά: Το πρώτο Daredevil έβαλε έναν πολύ ψηλό πήχη ποιότητας, η Jessica Jones τον στερέωσε, όμως έκτοτε οι παραγωγές του Netflix πήραν μια σταδιακή κάτω βόλτα. Επιστέγασμα αυτής της πτωτικής πορείας ήταν η συνύπαρξη των ηρώων στο Defenders αυτού του καλοκαιριού, που μονάχα η αγάπη των φαν το εμπόδισε στο να αναγορευτεί ως φιάσκο. Επιπλέον, όπως αλιεύασμε σε μια σχετική λίστα στο facebook, οι σειρές βασισμένες σε κόμιξ που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία (πολλές συνεχίζονται) είναι, χμ, 27 τον αριθμό. Ένα ακόμα καλό παράδειγμα υπερπροσφοράς και κορεσμού θα μπορούσε να είναι το Game of Thrones, όμως θα μαλώσουμε πάλι και είναι κρίμα.

Τι έχει να αντιπροτείνει σε όλα αυτά ο David Simon; Κατ’αρχήν την επιστροφή στην καρδιά κάθε καλλιτεχνικού έργου, δηλαδή στην μυθολογία, τους χαρακτήρες, τις συγκρούσεις, την αναπαράσταση. Θα υπενθυμίσει (αν τα καταφέρει ξανά), πως μπορεί κάποιος να διαβάσει εκατό ωραία και καλογραμμένα βιβλία αλλά μονάχα μερικά θα χαραχτούν μέσα του, μονάχα λίγα θα καταφέρουν να είναι βιβλία-συμβάντα: Αυτά μπορεί να μην είχαν την πιο εντυπωσιακή κλιμάκωση ούτε το πιο φαντασμαγορικό πλαίσιο. Όμως θα κατάφερναν να περάσουν τον σκόπελο μιας εποχικής απόλαυσης και να γίνουν ένα καλλιτεχνικό σημείο αναφοράς: Άλλωστε το The Wire, παρά την πυκνή πλοκή του και τις δεκάδες ώρες πέντε σεζόν, είναι μια σειρά που όποιος\α την έχει δει άνετα την επισκέπτεται ξανά με ευχαρίστηση, ανακαλύπτοντας συνεχώς καινούρια πράγματα.

Ας έχουμε το νου μας λοιπόν στο The Deuce: Μπορεί παράλληλα με αυτό να γράφεται ένα ακόμα σημαντικό κεφάλαιο στην ιστορία της τηλεόρασης.