Σ’ αυτό το Podcast δεν θα ασχοληθώ με τη διαστρέβλωση των γεγονότων και την παραχάραξη της αλήθειας που επιχειρούν η συντριπτική πλειονότητα των συστημικών Μέσων Ενημέρωσης, το οποίο έκανα στο τελευταίο μου άρθρο με τίτλο «Η Newspeak της κυβέρνησης», αλλά με κάτι πιο ουσιώδες: είναι το ερώτημα εάν η ενημέρωση οφείλει να είναι κοινωνικό αγαθό ή πρέπει να είναι ένα εμπόρευμα όπως όλα τα άλλα.
Στην εποχή μας, εποχή στην οποία η αγορά κυριαρχείται από καρτέλ, η ενημέρωση και το προϊόν της έχουν εμπορευματοποιηθεί ασύστολα, με αποτέλεσμα λίγοι επιχειρηματικοί όμιλοι, κατά προτίμηση όσοι κάνουν μπίζνες με το δημόσιο, να κατέχουν τεράστιο μερίδιο των ΜΜΕ. Εφοπλιστές, εργολάβοι, ιδιοκτήτες ποδοσφαιρικών ομάδων, ιδιοκτήτες μεγάλων φαρμακευτικών, αλλά και κάθε είδους αεριτζήδες, συνιστούν ένα καρτέλ που επιβάλλει τη μονοφωνία και τη μοναδική σκέψη.
Η διαπλοκή με την πολιτική εξουσία εξασφαλίζει ότι η κυριαρχία αυτού του καρτέλ θα είναι μόνιμη,ενώ κατά καιρούς ενισχύεται και με ενέσεις ρευστότητας, όπως ήταν η λίστα Πέτσα ή η λίστα του διαβόητου ΚΕΕΛΠΝΟ.
Μ’ αυτά και μ’ αυτά φθάσαμε στο σημείο, όπως λέει και ο Βρετανός θεωρητικός της εικόνας, Τζον Μπέργκερ, στο βιβλίο του «Η εικόνα και το βλέμμα» (εκδόσεις Μεταίχμιο), επικαλούμενος τον μεγάλο Γκι Ντεμπόρ και τη θεωρία του περί «κοινωνίας του θεάματος»: «το σύστημα δεν αμφισβητείται πλέον πουθενά. Τίποτα προς το παρόν δεν μπορεί να αντιταχθεί στη γενικευμένη χρήση του...Ζούμε μέσα σε ένα θέαμα άδειων ενδυμάτων και προσωπείων που κυματίζουν...Χρειάστηκαν χρόνια στο σύστημα για να τους εφεύρει και να τους μάθει να μιλούν όπως μιλούν».
Ο πρώην διευθυντής της Monde Diplomatique και Πανεπιστημιακός, Ιγνάσιο Ραμονέ, σε ένα συλλογικό έργο με τίτλο «Μάχες για τα Media» (εκδόσεις Σαββάλα) γράφει: «Η όλο και στενότερη συμμαχία των μέσων ενημέρωσης με την οικονομική και πολιτική εξουσία επέφεραν καίριο πλήγμα στην αξιοπιστία τους. Αποκαλύπτουν ένα δημοκρατικό έλλειμμα ανησυχητικών διαστάσεων. Η ανώδυνη δημοσιογραφία κυριαρχεί, ενώ η κριτική δημοσιογραφία υποχωρεί. Ίσως πρέπει να αναρωτηθούμε εάν στην εποχή της επελαύνουσας παγκοσμιοποίησης και των μεγάλων ομίλων ενημέρωσης η έννοια της ελευθεροτυπίας οδεύει προς εξαφάνιση […] στις κοινωνίες μας παρά την ύπαρξη πάρα πολλών μέσων ενημέρωσης, παραδόξως ζούμε σε καθεστώς ενημερωτικής ανασφάλειας. Ο όγκος της πληροφόρησης πολλαπλασιάζεται, αλλά με ανύπαρκτες εγγυήσεις αξιοπιστίας. Η σκηνοθεσία, δηλαδή το περιτύλιγμα, υπερισχύει της διασταύρωσης των γεγονότων».
Κάθε μέρα που περνάει στη χώρα μας, αλλά και παντού, η δημοσιογραφία γίνεται ουραγός στις δυνάμεις που θα έπρεπε να ελέγχει. Ο έλεγχος της εξουσίας κάθε είδους είναι το αυτονόητο καθήκον του Τύπου κάθε μορφής. Και αυτό διότι σωστός πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης και αυτή η ενημέρωση είναι αναφαίρετο δικαίωμά του. Πώς όμως θα επιτελέσει τον ρόλο του και θα μπορέσει να συμμετάσχει στα κοινά, όντας παραπληροφορημένος είτε εκούσια είτε ακούσια;
Με τον τρόπο αυτό όμως παραβιάζεται μια από τις πιο βασικές αρχές της δημοκρατίας, αυτή της ανεξάρτητης ενημέρωσης και πληροφόρησης.
Κάποτε η λέξη «επικοινωνία» σήμαινε κάτι θετικό, δηλαδή την αμφίδρομη σχέση και τον διάλογο μεταξύ πομπού και δέκτη. Σήμερα η ίδια λέξη σημαίνει μια μονόδρομη προπαγανδιστική δραστηριότητα των ΜΜΕ προς τους πολίτες. Και όχι τυχαία. Το καρτέλ των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων της ενημέρωσης «μπουκώνεται» καθημερινά με χρήμα που δίνεται είτε χαριστικά είτε με πρόσχημα κάποιο δημόσιο έργο.
Την ανάλυση, τον διάλογο και την έρευνα τα αντικαθιστούν η πολιτική διαφήμιση και οι ατάκες.
Στο εξής δεν πρόκειται πλέον για αντιπαράθεση προγραμμάτων, αντιπαραβολή ιδεών και εξέταση τρόπων αντιμετώπισης των προβλημάτων. Εκείνο που είναι σημαντικό είναι το «ίματζ» του υποψηφίου, η «προσωπική γοητεία» του και τα «σλόγκαν». Έτσι, ένας πολιτικός υποκύπτει στους όρους της εμπορικής διαφήμισης και πουλιέται σαν οποιοδήποτε προϊόν, π.χ. μια οδοντόκρεμα ή ένα σαμπουάν.
Έτσι, όμως επιτυγχάνεται ένας από τους βασικούς στόχους της κάθε εξουσίας: η χειραγώγηση των συνειδήσεων. Κάθε χρήση των μέσων επικοινωνίας προϋποθέτει τη χειραγώγηση.
Ο καθηγητής Επικοινωνίας, Νιλ Πόστμαν, στο εμβληματικό του βιβλίο «Διασκέδαση μέχρι θανάτου: ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος» (εκδόσεις Δρομέας), γράφει: «Αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα είναι ότι η τηλεόραση αλλοιώνει την έννοια του “ενημερωμένος”, δημιουργώντας ένα είδος πληροφοριών που ίσως καλύτερα στο σύνολό τους θα ονομάζονταν παραπληροφόρηση. Χρησιμοποιώ τη λέξη αυτή σχεδόν με την ίδια σημασία με την οποία τη χρησιμοποιεί η CIA και η KGB. Παραπληροφόρηση δεν σημαίνει ψευδής πληροφορία. Σημαίνει παραπλανητική πληροφόρηση, άστοχη, άσχετη, αποσπασματική ή επιφανειακή. Πληροφόρηση που δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι κάτι γνωρίζουμε, αλλά που στην ουσία αποπροσανατολίζει […] Η άγνοια μπορεί πάντα να διορθωθεί. Αλλά τι πρέπει να κάνουμε αν θεωρούμε την άγνοια γνώση;».
Στη χώρα μας, και όχι μόνο, τα πραγματικά ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης είναι ελάχιστα. Γι’ αυτό πρέπει να αντιληφθούμε πως εάν θέλουμε να τα διατηρήσουμε στη ζωή, θα πρέπει κάτι να πληρώσουμε. Τα μέσα αυτά έχουν ένα τεράστιο κόστος και, καθώς από πίσω τους δεν βρίσκεται κανένας επιχειρηματίας που να βάζει λεφτά από «άλλες δραστηριότητες», είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσουν. Οι έρευνες, τα ρεπορτάζ, η αρθρογραφία και οι αναλύσεις που προσφέρει η Εφημερίδα των Συντακτών στους αναγνώστες της γίνονται από αληθινούς δημοσιογράφους που πρέπει να ζήσουν τις οικογένειές τους. Αυτό επέβαλε και την αύξηση της τιμής του καθημερινού και του Σαββατιάτικου φύλλου μας.
Πρέπει κάποτε να αντιληφθούμε ότι η ανεξάρτητη δημοσιογραφία δεν μπορεί να είναι δωρεάν. Αυτό ίσως ακούγεται οξύμωρο σε μια περίοδο αυξημένου κόστους ζωής και γενικευμένης ακρίβειας. Όμως, η Εφ. Συν έχει ως μοναδικούς εργοδότες τους αναγνώστες της και εάν αυτοί θέλουν να συνεχίσουν να τους προσφέρουμε την ενημέρωση ως κοινωνικό αγαθό, θα πρέπει με κάθε τρόπο να ενισχύσουν την προσπάθεια που κάνουμε εδώ και δώδεκα χρόνια.
Και να απαντήσουν έμπρακτα στο αρχικό ερώτημα εάν η ενημέρωση οφείλει να είναι κοινωνικό αγαθό ή ένα εμπόρευμα όπως όλα τα άλλα. Σας ευχαριστούμε.
Πηγή: efsyn.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 29 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 29/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
