Νίκος Τσούλιας Το διάβασμα των ανθρώπων έχει το μυθιστόρημα στο βασικό πυρήνα του και στα βιβλία που τον πολυταξιδεύουν. Στα χέρια των αναγνωστών το μυθιστόρημα είναι στην πρώτη σειρά της προτίμησής των. Το μυθιστόρημα είναι το πρώτο είδος της λογοτεχνίας σε ανθοφορία στη σημερινή εποχή μας και σ’ όλη την περίοδο της νεωτερικότητας. Είναι βασικό στοιχείο του πολιτισμού μας.
Αλλά γιατί έχει αυτή την προνομιακή σχέση μας; Πού οφείλεται η αίγλη του και η γοητεία του; Γιατί οι αναγνώστες προτιμούν το μυθιστόρημα έναντι του δοκιμίου και της ποίησης; Γιατί το επιστημονικό και το φιλοσοφικό βιβλίο διαβάζονται κυρίως από τους επαγγελματικά ενδιαφερόμενους;
Θεωρώ ότι το μυθιστόρημα έρχεται σαν φυσική συνέχεια των παραμυθιών της παιδικής ηλικίας και κατά βάση το μυθιστόρημα είναι παραμύθι για μεγάλα παιδιά. Απ’ αυτή την πλευρά ίσως είναι καλύτερα να απαντήσουμε στο γιατί οι άνθρωποι αγαπούν τόσο πολύ τα παραμύθια σε σχέση με όλες τις άλλες μορφές ειδών βιβλίων και διαβάσματος.
Έχουμε θέσει λοιπόν τη βάση των αρχικών ερωτημάτων μας σε μια σχετικά διαφορετική θεώρηση αναζητώντας τις αιτίες της συγκριτικής υπεροχής των επιλογών ανάγνωσής μας στους παραμυθότοπους και στην πρώτιστη πνευματική ανάγκη της μυθοπλασίας. Η μυθοπλασία πάντα ήταν ο προνομιακός χώρος στον οποίο εκφραζόταν με τη μεγαλύτερη ελευθερία το πνεύμα του ανθρώπου και ως εκ τούτου δινόταν η ευκαιρία για αυθεντική εκδήλωση των συναισθημάτων μας και της σκέψης μας, των ονείρων μας και των αναζητήσεών μας.
Εδώ δεν υπάρχουν δεσμεύσεις της αντικειμενικότητας και συνθήκες της πραγματικότητας. Εδώ η αντικειμενική πραγματικότητα ζυμώνεται στο ίδιο ζυμάρι με την υποκειμενική πραγματικότητα, εδώ η φαντασία δεν αμφισβητείται καθόλου και είναι ελεύθερη για μόνιμη καλλιέργεια και δημιουργία. Και όλα αυτά νομιμοποιούνται στη συνείδησή μας γιατί όλοι ξέρουμε ότι ό,τι θεωρείται πλάσμα της φαντασίας άνετα μπορεί να είναι γέννημα της ίδιας της ζωής και επομένως δεν υπάρχουν διακριτά σύνορα μεταξύ αντικειμενικότητας και υποκειμενικότητας, όπως μπορεί και να μην υπάρχουν τόσο σαφή όρια – όσο τουλάχιστον νομίζουμε – μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας!
Το μυθιστόρημα έχοντας επινοήσει και ταυτόχρονα κατακτήσει έναν τόσο προνομιακό χώρο για την έκφραση της πνευματικής μας ελευθερίας διαμόρφωσε ανοιχτούς ορίζοντες για τις βαθύτερες ψυχικές ανάγκες μας, νομιμοποίησε απόλυτα στην ιστορία και στην κοινωνία του ανθρώπου τη δύναμη της φαντασίας και των ονείρων και έδωσε στον άνθρωπο την εικόνα του δημιουργού όχι μόνο μέσα από τα πεδία της ύλης και της επιστήμης αλλά και μέσα από το πεδίο του στοχασμού μας.
Η πνευματική ανάγκη του διαβάσματος του μυθιστορήματος έχει και μια άλλη ορίζουσα, αυτή της έντονης προσωπικής συμμετοχής. Στο μυθιστόρημα ο αναγνώστης τοποθετεί πιο εύκολα τον εαυτό του στον κόσμο του αναγνώσματος, αυτοπροσδιορίζεται σε πρωταγωνιστικό ρόλο, διαμορφώνει ανά πάσα στιγμή τις προσωπικές στάσεις, κρίνει και αξιολογεί αμέσως τις συμπεριφορές των ηρώων, καταθέτει αντιλήψεις της ζωής σχεδόν με αδιόρατο τρόπο, «πιάνει τον εαυτό του» να είναι σε έναν διαρκή διάλογο με τα πολλαπλώς διασταυρούμενα λόγια του συγγραφέα και να μονολογεί χωρίς να ξέρει κάθε φορά τι είναι δικό του και τι είναι ξένο.
Υπάρχει και ένα ενδιαφέρον ψυχολογικό στοιχείο, η ανάγκη αφήγησης είναι η βασικότερη πνευματική ανάγκη του ανθρώπου. Όλοι θέλουμε να αφηγηθούμε, όλοι θέλουμε να πούμε τις μικρές ή τις μεγάλες ιστορίες μας. Αν ο άνθρωπος δεν έχει κάτι να πει από τη ζωή του, είναι σα να μην έχει ζήσει. Είναι ποτέ δυνατόν αυτό;
Στο μυθιστόρημα δεν σε ενδιαφέρει τι είναι αληθινό και τι όχι· έτσι κι αλλιώς ό, τι μπορεί να σκεφτεί ο ανθρώπινος νους είναι ή μπορεί να είναι πραγματικό. Το μυθιστόρημα δεν είναι έξω από τη ζωή, δεν είναι φυγή από τη ζωή· είναι ανατομία και ερμηνεία της ζωής.
Το μυθιστόρημα δεν είναι απόδραση από την πραγματικότητα· είναι βαθιά ανάλυση της ανθρώπινης προσωπικότητας, είναι κατάδυση στα άγνωστα πεδία της ψυχής, είναι αναζήτηση της ομορφιάς και της αλήθειας, είναι τροφή και απάγκιο του συναισθήματος.
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 8/5
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 8/5
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
