Thumbnail
Συντάκτης: Χαρά Τζαναβάρα

Το πανέμορφο νεοκλασικό, λίγα μέτρα μετά τη βυζαντινή εκκλησούλα των Αγίων Ασωμάτων, μαγνητίζει τα βλέμματα των περαστικών, αλλά μόνον όσοι έχουν την έμπνευση να το πλησιάσουν θα διαπιστώσουν ότι είναι το «σπίτι» το αρχαιολόγων 
 

Μπορεί να μην έχει την κοσμπλημμύρα του πάνω τμήματος, αλλά το τελευταίο πεζοδρομημένο τμήμα της Ερμού, από τον σταθμό του Ηλεκτρικού στο Θησείο ώς τη διασταύρωση με την οδό Πειραιώς, υπερέχει.

Βοηθά σε αυτό το μεγάλο πλάτος του δρόμου, αλλά απέδωσε και η προσπάθεια που έγινε να φυτευθούν υψηλά δένδρα και να διαμορφωθούν γωνιές με χώμα. Βεβαίως το πιο δυνατό «χαρτί» του είναι η φανταστική θέα προς την Ακρόπολη.

Ως το 2004 η εικόνα του ήταν παρόμοια με αυτή που υπάρχει στο κομμάτι ανάμεσα την πλατεία στο Μοναστηράκι και τη διασταύρωση με την οδό Αγίων Ασωμάτων: μηχανουργεία, βιοτεχνίες και κάποια καταστήματα, κυκλοφορία οχημάτων και στο τέλος της υπήρχε το αμαξοστάσιο των λεωφορείων.

Ολα αυτά σε μικρή απόσταση από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, που ήταν γνωστός από περιγραφές του Θουκυδίδη και του Παυσανία, αλλά η θέση του αποκαλύφθηκε τυχαία την άνοιξη του 1863, όταν ο τροχός μιας άμαξας που έκανε αμμοληψία «σκόνταψε» σε ένα μαρμάρινο ανθέμιο, το οποίο αποδείχθηκε ότι ήταν τμήμα της μαρμάρινης στήλης που είχε τοποθετηθεί προς τιμήν δύο μετοίκων από τον Πόντο, του Αγάθωνα και του Σωσικράτη.

Χρειάστηκε, όμως, να περάσουν επτά χρόνια για να ξεκινήσουν οι πρώτες ανασκαφικές εργασίες.

Τα ιστορικά στοιχεία

Ο δήμος των Κεραμέων ήταν ένας από τους μεγαλύτερους της αρχαίας Αθήνας, όπως αναφέρει ο Ι. Τραυλός στο βιβλίο του «Πολεοδομική εξέλιξις των Αθηνών».

Οριοθετείται από τις οδούς Ερμού, Πειραιώς και Ασωμάτων, ενώ οφείλει το όνομά του στο γεγονός ότι συγκέντρωνε τους παραγωγούς των περίφημων αττικών αγγείων, που αξιοποιούσαν τα νερά του Ηριδανού και κυρίως το αργιλώδες έδαφος που αφθονούσε στις όχθες του.

Με την κατασκευή του Θεμιστόκλειου τείχους ο δήμος χωρίστηκε σε δύο ενότητες: στον Εσω Κεραμεικό, όπου υπήρχαν οικίες και εργαστήρια, ενώ ο Εξω Κεραμεικός εξελίχθηκε στο μεγαλύτερο νεκροταφείο της Αθήνας.

Οι ταφές είχαν ξεκινήσει από την πρώιμη εποχή του Χαλκού (2700-2000 π.Χ.) και διατηρήθηκαν ως τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, τον 6ο π.Χ. αιώνα.

Στην περίφημη «οινοχόη του Δίπυλου» βρέθηκε η αρχαιότερη ελληνική αλφαβητική επιγραφή που ανάγεται στο δεύτερο μέρος του 8ου π.Χ. αιώνα. Εξαιρετικής αξίας είναι το ταφικό μνημείο του Δεξίλεω και η στήλη της Ηγησούς που ανάγεται στον 4ο π.Χ. αιώνα.

Στον Κεραμεικό υπήρχαν οι δύο σπουδαιότερες πύλες της αρχαίας Αθήνας. Ηταν το Δίπυλο, η πύλη με το διπλό άνοιγμα, από όπου ξεκινούσε η πομπή των Παναθηναίων, καθώς και ο δρόμος που οδηγούσε στο Δημόσιο Σήμα, στους τάφους των επιφανών Αθηναίων και όσων πέθαιναν σε πολέμους.

Υπήρχε επίσης η Ιερά Πύλη που ήταν η αφετηρία της πομπής που κατέληγε στον τόπο τέλεσης των Ελευσινίων Μυστηρίων.

Οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1913, αλλά οι μεγάλες απαλλοτριώσεις έγιναν έπειτα από μια εικοσαετία, οπότε αποφασίστηκε να κατεδαφιστεί το βυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας.

Λυκαβηττό, περνά μέσα από τον Εθνικό Κήπο, συνεχίζει μέσω των οδών Μητροπόλεως και Αδριανού, φτάνει στον Κεραμεικό και εκβάλλει στον Κηφισό.

Ο πρώτος ιδιοκτήτης

Οι μεγάλες παρεμβάσεις στο κάτω τμήμα της Ερμού έγιναν το 2000 και συνδυάστηκαν με απαλλοτριώσεις των παλιών κτισμάτων της «Κορεάτικης Αγοράς» που λειτουργούσε δίπλα στην οδό Πειραιώς.

Η έλλειψη κονδυλίων οδήγησε σε μια σοφή επιλογή, που δεν περιλάμβανε πολύπλοκες κατασκευές και περιοριζόταν σε χωματουργικές εργασίες και φύτευση. Χαρακτηρίστηκε «προσωρινή» λύση, αλλά παραμένει ώς σήμερα.

Το πανέμορφο νεοκλασικό, λίγα μέτρα μετά τη βυζαντινή εκκλησούλα των Αγίων Ασωμάτων, μαγνητίζει τα βλέμματα των περαστικών, αλλά μόνον όσοι έχουν την έμπνευση να το πλησιάσουν θα διαπιστώσουν ότι είναι το «σπίτι» το αρχαιολόγων.

Από επιγραφές που βρέθηκαν στις δύο άκρες του στηθαίου της στέγης, προκύπτει ότι ο ιδιοκτήτης του λεγόταν Βεντούρης.

Το ισόγειο είναι απλό και στο μεγαλύτερο μέρος του στέγαζε καταστήματα.

Οι όροφοι αποτελούσαν την κατοικία του ιδιοκτήτη και γύρω από από τα μπαλκόνια, τα παράθυρα και κυρίως στα φουρούσια των μπαλκονιών φέρει στοιχεία του εκλεκτικισμού, που κυριαρχούσε στις αρχές του 20ού αιώνα. Παραμένει όμως άγνωστος ο αρχιτέκτονας που σχεδίασε την «τσαχπινιά».

Πρόκειται για την επιλογή του να στρογγυλέψει τη γωνία προς την Ευβούλου, τον δρόμο που φέρει το όνομα του Αθηναίου ποιητή της κλασική αρχαιότητας, χάρη στον οποίο διασώθηκαν πολλά αποσπάσματα από έργα του Ευριπίδη.

Αλλωστε είναι το μοναδικό κτίσμα που απέμεινε μετά τις απαλλοτριώσεις, αφού ο δρόμος είχε διαμορφωθεί πάνω στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού.

Στα 1980, όπως δείχνει μια φωτογραφία της εποχής που υπάρχει στον ιστότοπο του υπουργείου Περιβάλλοντος, το κτίριο είχε παρακμάσει και στο ισόγειό του λειτουργούσε σιδηρουργείο και ένα πρατήριο βενζίνης!

Η στέγη του συλλόγου αρχαιολόγων Φωτ.: Βασίλης Μαθιουδάκης
Την ίδια χρονιά το ακίνητο, που έχει συνολική επιφάνεια 998 μέτρα, απαλλοτριώθηκε από τα υπουργεία Οικονομικών και Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε διατηρητέο και ξεκίνησε η υποδειγματική αναστήλωσή του.

Αποκαταστάθηκαν τα διακοσμητικά στοιχεία των εξωτερικών όψεων και αναδείχθηκε η εσωτερική σκάλα με το ιδιαίτερο κιγκλίδωμα. Με ξεχωριστή φροντίδα διαμορφώθηκε η αυλή και το λιθόχτιστο με τη δίρριχτη στέγη που πιθανότατα να ήταν το υπόστεγο για τις άμαξες.

1. Αρχαιολογικός περίπατος

Στα μέσα του 19ου αιώνα πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού υπήρχαν λίγες κατοικίες και κάποιες βιοτεχνίες. Ξεχώριζε το εργοστάσιο σαπουνιού, του οποίου τα απορρίμματα σχημάτισαν με την πάροδο του χρόνου έναν λοφίσκο, τη Σταχτοθήκη. Με τις απαλλοτριώσεις εξασφαλίστηκαν 38 στρέμματα και διαμορφώθηκε ένας αρχαιολογικός περίπατος που διέρχεται από όλα τα ταφικά ευρήματα.

2. Το μετρό

Κάτω από την πεζοδρομημένη Ερμού περνά η γραμμή του μετρό. Τα αρχικά σχέδια προέβλεπαν ότι θα διήρχετο κάτω από τον Κεραμεικό, αλλά τα σχέδια άλλαξαν μετά τη δικαιολογημένη αντίδραση των αρχαιολόγων, αφού, εκτός από τις επιπτώσεις, στις αρχαιότητες θα αντιμετώπιζε τεχνικά προβλήματα λόγω της κοίτης του Ηριδανού.

3. Η παραχώρηση

Από τη δεκαετία του 1980 το νεοκλασικό στη διασταύρωση της Ερμού με την Ευβούλου έχει παραχωρηθεί στον σύλλογο αρχαιολόγων του υπουργείου Πολιτισμού. Στεγάζει τα γραφεία του και τον ξενώνα για τη φιλοξενία μελών που έρχονται από την περιφέρεια, ενώ φιλοξενεί εκδηλώσεις και το καλοκαίρι στον κήπο του οργανώνονται προβολές ταινιών.

Πηγή: efsyn.gr

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 26 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 26/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Google news logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Viber logo Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber

σχετικά άρθρα

ΕΚΠΑ
ΣΔΘΕ ΕΚΠΑ: Ένα ακόμη βήμα προς την κατάργηση της δημοκρατίας στο Πανεπιστήμιο και στη Σχολή μας
Ανακοίνωση του Συλλόγου Διδασκόντων Θετικών Επιστημών του ΕΚΠΑ
ΣΔΘΕ ΕΚΠΑ: Ένα ακόμη βήμα προς την κατάργηση της δημοκρατίας στο Πανεπιστήμιο και στη Σχολή μας