Alfavita Newsroom Ο όρος «ανθρώπινες ασπίδες» χρησιμοποιείται με δύο διαφορετικές έννοιες. Η μία, η «θετική» αφορά ανθρώπους που κατά τη διάρκεια μιας σύρραξης εθελοντικά βρίσκονται σε ένα σημείο, γιατί με την παρουσία τους πιστεύουν ότι μπορεί να αποτρέψουν μια επίθεση. Σαν τους διεθνείς ακτιβιστές του ISM και όχι μόνο, που συνοδεύουν σωστικά συνεργεία ή ασθενοφόρα ή απλούς πολίτες όταν αναζητούν τραυματίες σε βομβαρδισμένες ή επικίνδυνες περιοχές ή που παραμένουν σε νοσοκομεία για να μη χτυπηθούν. Αν και συχνά τέτοιοι διεθνείς ακτιβιστές απορρίπτουν τον όρο.
Η άλλη, η «αρνητική» αφορά τη χρησιμοποίηση αμάχων από μια ένοπλη δύναμη, ώστε να μην τους χτυπήσει ο εχθρός. Πρόκειται για μια σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, και με αυτήν θα ασχοληθούμε σε αυτό το άρθρο.
Σύμφωνα λοιπόν με το διεθνές δίκαιο, πέρα από το γενικό καθήκον να φροντίζουν οι εμπόλεμες δυνάμεις να διαφυλάσσουν τις ζωές του άμαχου πληθυσμού, υπάρχει συγκεκριμένη απαγόρευση χρήσης αμάχων ως ανθρώπινων ασπίδων. Το Άρθρο 28 της Τέταρτης Σύμβασης της Γενεύης συγκεκριμένα αντιμετωπίζει αυτό το ζήτημα: «Η παρουσία ενός προστατευόμενου ατόμου δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να καταστήσει κάποια σημεία ή περιοχές απρόσβλητα από στρατιωτικές επιχειρήσεις». Αυτό ενισχύεται από το άρθρο 51 (7) του Πρώτου Επιπρόσθετου Πρωτοκόλλου:
«Η παρουσία ή μετακινήσεις του άμαχου πληθυσμού ή αμάχων ατομικά δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να καταστήσει σημεία ή περιοχές απρόσβλητα από επιθέσεις ή να προστατέψει, να ευνοήσει ή να εμποδίσει στρατιωτικές επιχειρήσεις. Τα Μέρη της σύγκρουσης δεν θα πρέπει να κατευθύνουν την μετακίνηση του άμαχου πληθυσμού ή αμάχων ατομικά για να προσπαθήσουν να προστατέψουν στρατιωτικούς στόχους από επιθέσεις ή να προστατέψουν στρατιωτικές επιχειρήσεις».
Η ισραηλινή προπαγάνδα προσπαθεί διαρκώς κατά τη διάρκεια των τωρινών σφαγών να κατηγορήσει την παλαιστινιακή πλευρά, και συγκεκριμένα τη Χαμάς, ότι χρησιμοποιεί τον άμαχο πληθυσμό ως ανθρώπινη ασπίδα, και ταυτόχρονα να δικαιολογηθεί για τις εκατόμβες αμάχων νεκρών, συμπεριλαμβανομένων γυναικόπαιδων.
Τι λένε οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι
Υπάρχει πληθώρα αναφορών Παλαιστινίων που διαψεύδουν τους ισχυρισμούς του Νετανιάχου και γενικά των Ισραηλινών ότι η Χαμάς χρησιμοποιεί τον άμαχο πληθυσμό ως ανθρώπινη ασπίδα. Ας δούμε καταρχήν τι λένε οι δύο επιφανέστεροι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λωρίδα της Γάζας, οι οποίοι κατά καιρούς δεν έχουν διστάσει να καταγγείλουν άλλες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από Παλαιστίνιους, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς.
Ο Μαχμούντ Αμπού Ράχμα, διευθυντής επικοινωνίας και διεθνών σχέσεων του Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα «Αλ Μεζάν», σε συνέντευξή του στο Γιάννη Αλμπάνη για το left.gr, διαψεύδει κατηγορηματικά:
«Μπορώ να διαβεβαιώσω ότι δεν υπάρχει κανένας εξαναγκασμός του άμαχου πληθυσμού. Οι άμαχοι ούτε πιέζονται να κάνουν συγκεκριμένα πράγματα ούτε καθοδηγούνται να πάνε σε συγκεκριμένα σημεία. Αντιθέτως, γίνονται εκκλήσεις να παραμείνει ο κόσμος στα σπίτια του για τη δική του ασφάλεια. Δεν έχουμε λάβει καμία αναφορά ότι ένοπλοι άνοιξαν πυρ από θέση κοντά σε πολιτικό στόχο. Βλέπουμε ότι οι παλαιστίνιοι ένοπλοι έχουν δημιουργήσει υπόγειες υποδομές, τις οποίες χρησιμοποιούν για να μάχονται. Ο ισραηλινός στρατός έχει εκνευριστεί από τη δυσκολία του να χτυπήσει τους μαχητές σε αυτά τα υπόγεια καταφύγια. Γι’ αυτό στοχοποιούν τους αμάχους. Ζω στη Γάζα. Δεν είμαι ανθρώπινη ασπίδα. Και δεν θα επιτρέψω να χρησιμοποιηθούν τα παιδιά μου ως ανθρώπινη ασπίδα. Τα περί ανθρώπινης ασπίδας είναι ψέμα με το οποίο επιχειρούν να δικαιολογήσουν εγκληματικές πράξεις.
Αλλά και ο Ράτζι Σουράνι ιδρυτής και διευθυντή του Παλαιστινιακού Κέντρου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (PCHR) σε συνέντευξη στον Μίχαελ Σφαρντ που έχουμε μεταφράσει, διαψεύδει κατηγορηματικά τους ισραηλινούς ισχυρισμούς:
«M: Μα κάποιες από τις ρουκέτες έχουν εκτοξευτεί από περιοχές αμάχων. Αυτό είναι ξεκάθαρο, έτσι;
Ρ: Φυσικά. Ολόκληρη η Γάζα είναι περιοχή αμάχων. Εξ ορισμού. Από πού λοιπόν θα εκτοξεύονταν αυτές οι ρουκέτες; Φυσικά. Αλλά τα περί χρήσης αμάχων ως ανθρώπινων ασπίδων είναι ανοησίες και αηδιαστικά. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ισχυρίζεται (το Ισραήλ) ότι χρησιμοποιεί (η Χαμάς) αλλά δεν ακούς δεύτερη έκρηξη, Μίχαελ, δεν ακούς! Θα έλεγαν βομβαρδίσαμε το νότο επειδή έχει αποθηκευτικούς χώρους αλλά αν βομβάρδιζαν (αποθηκευτικούς χώρους) αυτό θα κατέστρεφε 20-30 σπίτια γύρω τους, αλλά δεν συμβαίνει αυτό.»
Αλλά και απλοί πολίτες, όταν ερωτώνται, διαψεύδουν την κατηγορία ότι εξαναγκάζονται. Σε άρθρο του Kim Sengupta που δημοσιεύτηκε στις 21/7 στην Independent με τίτλο «Ο μύθος περί ανθρώπινων ασπίδων της Χαμάς» αναφέρονται μεταξύ άλλων:
«Τοποθετούνται σκοπίμως οι ένοπλοι μαχητές σε οικήματα τα οποία εν συνεχεία δέχονται επίθεση; Την ημέρα που δέχθηκε επίθεση το τέμενος Αλ Φαρούκ, ο ισραηλινός στρατός εξαπέλυσε επίσης πυραυλικό πλήγμα σε έναν οίκο αναπήρων στην Μπέιτ Λάχια, σκοτώνοντας δύο ανθρώπους με αναπηρία και τραυματίζοντας τέσσερις άλλους. Ένας γείτονας ισχυρίστηκε ότι ένα μέλος της οργάνωσης Ισλαμική Τζιχάντ και η σύζυγός του ζούσαν στο ίδιο κτίριο, αλλά δεν μπορούσε να δώσει ονόματα ή ημερομηνίες. [ΣτΜ Το να είναι κανείς μέλος της Ισλαμικής Τζιχάντ δεν δικαιολογεί επίθεση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ακόμα και αν κάποιος ήταν μέλος της ένοπλης πτέρυγας της Ισλαμικής Τζιχάντ, των Ταξιαρχιών Αλ Κουντς, και πάλι δεν δικαιολογείται επίθεση εφόσον δεν λαμβάνει εκείνη την ώρα μέρος σε εχθροπραξίες. Πόσο μάλλον αν ζει κάπου μαζί με τη γυναίκα του κι άλλους αμάχους]
Η 59χρονη κοινωνική λειτουργός Τζαμίλα Αλάιβα, που ίδρυσε τον οίκο αναπήρων πριν από πάνω από 24 χρόνια, μου είπε ότι αυτό ήταν απολύτως αναληθές. «Αν οι Ισραηλινοί έχουν αποδείξεις για αυτό ας τις δημοσιοποιήσουν. Δεν ζούσε κανείς από την Χαμάς ή την Ισλαμική Τζιχάντ εκεί. Δεν ασχολούμαστε με την πολιτική». Ο ισραηλινός στρατός ανακοίνωσε ότι διεξάγει έρευνες για το περιστατικό, το συμπέρασμά του δεν έφτασε ακόμη στη Γάζα. Μήπως τους έδωσαν λάθος πληροφορίες;
Ορισμένοι κάτοικοι της Γάζας έχουν παραδεχτεί ότι φοβούνται να ασκήσουν κριτική στη Χαμάς, αλλά κανένας δεν είπε ότι εξαναγκάστηκε από την οργάνωση να παραμείνει σε επικίνδυνα μέρη και να μετατραπεί άθελά του σε ανθρώπινη ασπίδα. Η περιοχή Μπάνι Σουχέιλα, κοντά στο Χαν Γιούνις, όπου έλαβαν χώρα οι θάνατοι των Αμπού Τζαμάα, γέμισε φυλλάδια από αέρος την περασμένη εβδομάδα, που τους προειδοποιούσαν να φύγουν.
Αλλά σχεδόν όλοι παρέμειναν. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι πολλά από τα σπίτια ανήκαν στην φατρία Αμπού Τζαμάα, τα μέλη της οποίας αισθάνονταν μεγαλύτερη ασφάλεια παραμένοντας μαζί. Έναν άλλο λόγο έδωσε ένας γείτονας, ο Αμπντάλαχ Αλ Νταβέις: «Και πού να πάμε; Μερικοί άνθρωποι μετακινήθηκαν από τα περίχωρα του Χαν Γιούνις στο κέντρο του Χαν Γιούνις, αφότου τους το είπαν οι Ισραηλινοί, και μετά βομβαρδίστηκε το κέντρο. Άνθρωποι μετακινήθηκαν απ’ αυτήν την περιοχή στην Πόλη της Γάζας και μετά η Πόλη της Γάζας βομβαρδίστηκε. Δεν είναι η Χαμάς που μας δίνει εντολές σ’ αυτό, είναι οι Ισραηλινοί».
Γιατί πιστεύουν ότι στοχοποιούνται κατοικίες; «Δεν ξέρουμε» λέει ο Σαϊέντ Αμπού Τζαμάα, ένας ξάδελφος που βρισκόταν στο διπλανό σπίτι όταν έγινε ο βομβαρδισμός. «Ο Ταουφίκ, που είναι ο αρχηγός της οικογένειας, είναι αστυνομικός, αλλά γιατί θα έπρεπε γι’ αυτό το λόγο να πεθάνει ο ίδιος και η οικογένειά του και οι γείτονές του;». [ΣτΜ: οι αστυνομικοί αν και ένοπλοι, δεν είναι νόμιμος στόχος σε μια τέτοια περίπτωση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο] Ο 40χρονος Ταουφίκ Αμπού Τζαμάα, μία αλλόφρονη φιγούρα με καφέ κελεμπία στην κηδεία, αδυνατούσε επίσης να κατανοήσει για ποιο λόγο έχασε τη γυναίκα του και τα οκτώ παιδιά τους. Ο μοναδικός επιζών είναι ο Nour, ο 4χρονος γιος τους.
Υπάρχουν 10 προσφάτως καταστραμμένα οικήματα στον απόστασης μισής ώρας δρόμο από το Χαν Γιούνις μέχρι την Σετζάιγια, μία πόλη όπου 90 άνθρωποι [ΣτΜ. Ο απολογισμός έχει ανέβει κατά πολύ] σκοτώθηκαν μέσα σε 24 ώρες, μία σφαγή που καταδίκασε η παλαιστινιακή κυβέρνηση του Μαχμούντ Αμπάς ως «ειδεχθές μακελειό» και ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι Μουν ως «αποτρόπαια πράξη».
Τα μέλη των οικογενειών στις οποίες ανήκαν τα έξι από τα οικήματα μετακόμισαν σε συγγενείς και γείτονες στην περιοχή. Ο λόγος που έμειναν πίσω ήταν κυρίως επειδή δεν είχαν, είπαν, πουθενά αλλού να πάνε. Υπήρξαν επίσης διακηρύξεις ότι δεν εγκαταλείπουν τη γη τους, δεν υποκύπτουν στους εισβολείς.
Αρνήθηκαν τα περί εξαναγκασμού από τη Χαμάς. «Δεν πρόκειται να φύγω, γιατί μπορώ να κάνω κάτι που η Χαμάς δεν μπορεί» δήλωσε ο Ναμπίλ Αλ Μάσρι. «Ξέρω από προηγούμενες φορές ότι αν οι Ισραηλινοί στρατιώτες μπουν σ’ ένα άδειο σπίτι θα το καταστρέψουν σκόπιμα. Η Χαμάς δεν μπορεί να τους εμποδίσει να μπουν στο σπίτι μου αν φύγουμε, αλλά, αν μείνουμε εδώ μπορούμε να προσπαθήσουμε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα συμβεί αυτό».
Η Χαμάς μπορεί ωστόσο να κατηγορηθεί ότι κάνει τους ανθρώπους να εφησυχάζουν, δηλώνοντας επανειλημμένα στα ΜΜΕ ότι οι ισραηλινές προειδοποιήσεις ήταν ψυχολογικά παιχνίδια και ζητώντας από τον πληθυσμό να τις αγνοήσει. Ορισμένοι ανέφεραν αυτόν ως ένα λόγο που έμειναν πίσω, ή επέστρεψαν αν και αρχικά είχαν φύγει.
Ο αντίλογος σε αυτό ήταν η ανάγκη να μην ξεσπάσει πανικός. Σχεδόν 85.000 άνθρωποι μετακινούνται [ΣτΜ κι αυτός ο αριθμός έχει αυξηθεί], κατακλύζοντας τα καταφύγια που έχει στήσει ο ΟΗΕ. Αίθουσες διδασκαλίας για 30 τώρα γεμίζουν με 70, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν το Προπαρασκευαστικό Γυμνάσιο Θηλέων, σ’ ένα προάστιο της Μπέιτ Λάχια στο βορρά, με δυνατότητα 800 που δέχτηκε 1.600. Οι οικίες συγγενών, μια παραδοσιακή δομή καταφυγίου, αισθάνονται επίσης την πίεση.
Ο Γιασίρ Χαμίντι έχει έξι επιπλέον στόματα να θρέψει, μαζί με την τετραμελή οικογένειά του, από τότε που ξεκίνησαν οι βομβαρδισμοί,
πέντε ακόμη συγγενείς ήρθαν μετά τη χερσαία εισβολή. Ο μισθός του από το υπουργείο Υγείας είχε σταματήσει να καταβάλλεται πριν ακόμα αρχίσει η σύγκρουση, επειδή η διοίκηση της Χαμάς στη Γάζα έχει χρεοκοπήσει. «Οι συγγενείς έφεραν μερικά χρήματα, αλλά αναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τους σχεδόν όλα τα άλλα, ζούμε με τις οικονομίες μου, αλλά δεν πρόκειται να διαρκέσουν για πολύ. Μετά, ποιός ξέρει;» Ο κ. Χαμίντι ανοίγει τα χέρια του σε μια κίνηση παραίτησης.
Οι κάτοικοι της Γάζας επισημαίνουν ότι ο έξω κόσμος σε γενικές γραμμές αγνοεί πόσο μικρό και περιορισμένο είναι ακριβώς το μέρος – μόλις 25 μίλια μάκρος και μερικά μίλια πλάτος. Είναι αποκλεισμένο με κλειστά σύνορα προς το Ισραήλ, στο βορρά και στην ανατολή, και προς την Αίγυπτο στο νότο. Δεν υπάρχει διέξοδος από τη θάλασσα στα δυτικά με την ισραηλινή ναυτική πολιορκία. Το να καταφέρεις να ταξιδέψεις στο εξωτερικό είναι μια βασανιστικά μακρά διαδικασία.»
Αυτά λένε οι απλοί κάτοικοι της Γάζας. Όμως ακόμα κι αν κάποιος δεν τους πιστεύει, ακόμα κι αν κάποιος υποψιάζεται ότι μπορεί να αναγκάζονται από κάποιους να τα πουν αυτά, αρκεί να αναρωτηθεί, αν στέκει λογικά ότι η Χαμάς ή οποιαδήποτε άλλη ένοπλη παλαιστινιακή οργάνωση, χρησιμοποιεί αμάχους ως «ανθρώπινες ασπίδες» απέναντι στο Ισραήλ, που έχει αποδείξει ότι αδιαφορεί παντελώς για τις ζωές των Παλαιστινίων. Όπως πολύ σωστά παρατηρεί και η μουσικός και αρθρογράφος Sarah Gillespie, σε άρθρο με τίτλο “Γάζα, Ισραήλ και ανθρώπινες ασπίδες” που μεταφράστηκε στα ελληνικά και δημοσιεύτηκε στο omniatv.com: «Οι Ισραηλινοί έχουν αποδείξει επανειλημμένα μια παθολογική περιφρόνηση για κάθε ζωή που δεν είναι εβραϊκής καταγωγής και αυτό από μόνο του αποτελεί την αιτία για την οποία η Χαμάς είναι εντελώς ανίκανη να κάνει ποτέ χρήση “ανθρώπινων ασπίδων”.»
Η έκθεση Γκόλντστοουν
Με τις σφαγές και τις εχθροπραξίες να συνεχίζονται, δεν είναι εύκολο για τη διεθνή κοινότητα να εξετάσει ακόμα επί τόπου τις καταγγελίες για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όμως αν θέλουμε να έχουμε μια εικόνα για το ποιος πραγματικά χρησιμοποιεί ανθρώπινες ασπίδες στη Γάζα, αξίζει να ρίξουμε μια ματιά στο τι είχε συμβεί στις σφαγές του 2008-09, σύμφωνα με την ανεξάρτητη εξεταστική επιτροπή που είχε διορίσει το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (UNHRC) και η οποία είχε επικεφαλής τον Νοτιοαφρικανό εβραίο πρώην δικαστή Ρίτσαρντ Γκόλντστοουν.
Ας δούμε καταρχήν τι λέει η έκθεση Γκόλντστοουν σχετικά με το αν οι Παλαιστίνιοι μαχητές χρησιμοποίησαν αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες.
«493. Η Αποστολή κρίνει χρήσιμο να ξεκαθαρίσει τι νοείται, από νομική άποψη, χρήση αμάχων ή αμάχου πληθυσμού ως ανθρώπινη ασπίδα. Τα Μέρη σε μια σύγκρουση δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουν άμαχο πληθυσμό ή αμάχους ατομικά για να καταστήσουν κάποια σημεία ή περιοχές απρόσβλητες από στρατιωτικές επιχειρήσεις. Δεν αμφισβητείται ότι τόσο οι παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες όσο και οι ισραηλινές δυνάμεις μάχονταν μέσα σε μια περιοχή που κατοικείτο από αμάχους. Η μάχη σε περιοχές αμάχων δεν είναι, από μόνη της, αρκετή για να κριθεί ένα μέρος ότι χρησιμοποιεί άμαχο πληθυσμό που ζει στην περιοχή της σύγκρουσης ως ανθρώπινη ασπίδα. Όπως δείχνουν οι λέξεις του άρθρου 57 (1) («δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται για να καταστήσει», «για να προσπαθήσει να προστατέψει»), απαιτείται πρόθεση να χρησιμοποιηθεί ο άμαχος πληθυσμός για να προστατευθεί μια περιοχή από στρατιωτική επίθεση.
494. Από την πληροφόρηση που τέθηκε στη διάθεσή της, η Αποστολή δεν βρήκε στοιχεία να υποδεικνύουν ότι παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες είτε κατηύθυναν αμάχους σε περιοχές όπου εξαπολύονταν επιθέσεις είτε εξανάγκασαν αμάχους να παραμείνουν κοντά στις επιθέσεις.
495. Οι αναφορές που έλαβε η Αποστολή υποδεικνύουν πως είναι πιθανόν παλαιστινιακές ένοπλες ομάδες να μην διαφοροποιούνταν καταλλήλως όλες τις φορές από τον άμαχο πληθυσμό, ανάμεσα στον οποίο διεξάγονταν οι εχθροπραξίες. Η αποτυχία να διαφοροποιηθούν από τον άμαχο πληθυσμό με διακριτικά σήματα δεν είναι μια παραβίαση του διεθνούς δικαίου από μόνη της, αλλά θα τους στερούσε κάποια από τα νομικά προνόμια που παρέχονται σε εμπόλεμους. Αυτό που ζητά, όμως, το διεθνές δίκαιο είναι αυτοί που εμπλέκονται σε μάχη να λαμβάνουν όλες τις εφικτές προφυλάξεις για να προστατέψουν τους αμάχους κατά την διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Η Αποστολή δεν βρήκε στοιχεία ότι μέλη των παλαιστινιακών ένοπλων παρατάξεων ενεπλάκησαν σε μάχη φορώντας πολιτικά ρούχα. Δεν μπορεί, έτσι, να βρει μια παραβίαση της υποχρέωσης να μην θέσει σε κίνδυνο τον άμαχο υπό αυτήν την έννοια.»
Στις επόμενες παραγράφους (496-497) η έκθεση της επιτροπής αναφέρει πως οι εχθροπραξίες σε κατοικημένες περιοχές δεν αποτελούν από μόνες τους παραβίαση του διεθνούς δικαίου αλλά εάν εξαπολύθηκαν επιθέσεις από θέσεις κοντά σε κτίρια αμάχων ή προστατευμένα από το διεθνές δίκαιο, θα ήταν μια αποτυχία να ληφθούν οι εφικτές προφυλάξεις και άρα παραβίαση. Λέει επίσης πως δεν μπορεί να αποκλείσει ότι παλαιστίνιοι μαχητές ενεπλάκησαν σε μάχες κοντά σε νοσοκομεία ή κτίρια του ΟΗΕ. Χωρίς όμως να παρέχει συγκεκριμένες αποδείξεις. Επίσης αν και δεν μπορεί να το αποκλείσει, λέει ότι δεν βρήκε αποδείξεις πως χρησιμοποιήθηκαν τεμένη για στρατιωτικούς σκοπούς.
Το ζήτημα βέβαια είναι τι θεωρείται «κοντινή απόσταση» από κτίρια αμάχων και προστατευόμενα κτίρια. Και βέβαια υπάρχει μια υποκρισία από πλευράς διεθνούς κοινότητας. Πρώτα αφήνει να γίνει εθνοκάθαρση (βλ. Νάκμπα) με αποτέλεσμα να βρίσκονται στοιβαγμένα σήμερα 1,8 εκατομμύρια πληθυσμού σε μια στενή λωρίδα γης. Μετά αφήνει αυτή τη λωρίδα γης που κατοικείται κατά κύριο λόγο από πρόσφυγες και από ανήλικους, να είναι αποκλεισμένη και να βομβαρδίζεται ανηλεώς και επανειλημμένα, και να εισβάλλουν σε αυτήν τα ισραηλινά τανκς. Και μετά λέει στους στοιβαγμένους και αποκλεισμένους Παλαιστίνιους πως έχουν δικαίωμα όσοι θέλουν να αντισταθούν ενόπλως, αλλά… δεν πρέπει να το κάνουν κοντά σε κτίρια που βρίσκονται άμαχοι!
Ας δούμε όμως παρακάτω τι λέει για τους Ισραηλινούς.
Στην παράγραφο 55 με τίτλο «Η χρήση Παλαιστινίων αμάχων ως ανθρώπινες ασπίδες» η έκθεση Γκόλντστοουν αναφέρει πως «Η Αποστολή διερεύνησε τέσσερα περιστατικά στα οποία οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις εξανάγκασαν Παλαιστίνιους αμάχους άντρες υπό την απειλή όπλου να λάβουν μέρος σε έρευνες σε σπίτια κατά τη διάρκεια στρατιωτικών επιχειρήσεων. (κεφ. XIV). Στους άντρες είχαν δέσει τα μάτια και τους είχαν φορέσει χειροπέδες καθώς τους εξανάγκαζαν να εισέλθουν σε σπίτια μπροστά από ισραηλινούς στρατιώτες. Σε ένα από αυτά τα περιστατικά, ισραηλινοί στρατιώτες επανειλημμένα εξανάγκασαν έναν άντρα να μπει στο σπίτι όπου κρύβονταν Παλαιστίνιοι μαχητές. Δημοσιευμένες μαρτυρίες ισραηλινών στρατιωτών που έλαβαν μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις επιβεβαιώνουν τη συνέχιση αυτής της πρακτικής, παρά τις ξεκάθαρες διαταγές του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ προς τις ένοπλες δυνάμεις να την τερματίσουν και τις επανειλημμένες δημόσιες διαβεβαιώσεις από τις ένοπλες δυνάμεις ότι η πρακτική έχει σταματήσει. Η Αποστολή συμπεραίνει ότι η πρακτική ανέρχεται σε χρήση Παλαιστινίων αμάχων ως ανθρώπινες ασπίδες και γι’ αυτό απαγορεύεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Θέτει σε κίνδυνο το δικαίωμα των αμάχων στη ζωή με έναν αυθαίρετο και παράνομο τρόπο και συνιστά βάναυση και απάνθρωπη μεταχείριση. Η χρήση ανθρώπινων ασπίδων είναι επίσης έγκλημα πολέμου. Οι Παλαιστίνιοι άντρες που χρησιμοποιήθηκαν ως ανθρώπινες ασπίδες, ανακρίθηκαν υπό την απειλή θανάτου ή τραυματισμού για να εξαχθούν πληροφορίες για τη Χαμάς, Παλαιστίνιους μαχητές ή σήραγγες. Αυτό συνιστά περαιτέρω παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».
Στην παράγραφο 621 που αναφέρεται στη εισβολή στη γειτονιά Τελ Αλ Χάουα της Πόλης της Γάζας, η έκθεση Γκόλντστοουν αναφέρει πως «Διαθέσιμη πληροφόρηση ισχυρίζεται πως τη νύχτα της 14ης Ιανουαρίου, ισραηλινοί στρατιώτες είχαν εισέλθει σε κτίρια στην οδό Αλ Αμπράτζ, είχαν χρησιμοποιήσει ανθρώπινες ασπίδες για να ελέγξουν εάν υπήρχε παρουσία μαχητών του εχθρού ή εκρηκτικών μηχανισμών και δεν βρήκαν κανένα.» Ενώ στις παραπομπές αναφέρει σχετική έκθεση του κέντρου Αλ Μεζάν με τίτλο “Hiding behind civilians: April 2009 update report”.
Στο κεφάλαιο XIV περιγράφονται αναλυτικά τα τέσσερα περιστατικά που αναφέρθηκαν παραπάνω (παρ. 55). Οι μαρτυρίες είναι ανατριχιαστικές αλλά λόγω της έκτασής τους (παράγραφοι 1032 έως 1088) δεν μπορούν να περιληφθούν σε ένα άρθρο. Ας δούμε μόνο μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
«1035. Ο Μάτζντι Αμπντ Ράμπ διηγήθηκε πως, γύρω στις 9.30 π.μ. στις 5 Ιανουαρίου 2009, άκουσε δυνατά χτυπήματα στην εξωτερική πόρτα του σπιτιού. Ρώτησε ποιος ήταν στην πόρτα και κάποιος απάντησε στα αραβικά, διατάσσοντάς τον να ανοίξει την πόρτα. Άνοιξε την πόρτα και είδε μπροστά του έναν Παλαιστίνιο άντρα με χειροπέδες, που αργότερα έμαθε πως ήταν ο HS/07, ετών 20. Μια ομάδα κάπου 15 ισραηλινών στρατιωτών στεκόταν πίσω από τον HS/07. Ένας από τους στρατιώτες κρατούσε ένα όπλο στο κεφάλι του HS/07.»
«1037. Ο Μάτζντι Αμπντ Ράμπο δήλωσε πως οι στρατιώτες τότε τον ανάγκασαν να περπατήσει μπροστά τους καθώς έψαχναν το σπίτι, ένα-ένα τα δωμάτια, κρατώντας ένα όπλο στο κεφάλι του».
«1039 Οι στρατιώτες έτρεξαν στο δρόμο, εξαναγκάζοντας τον Μάτζντι Αμπντ Ράμπ και τον HS/07 να πάνε μαζί τους ενώ πυροβολούσαν».
«1042. […] Ο στρατιώτης είπε πως είχαν σκοτώσει τους μαχητές στο σπίτι και του είπε να πάει στο σπίτι και να γυρίσει με τα ρούχα και τα όπλα τους. Διαμαρτυρήθηκε λέγοντας πως απλά ήθελε να δει αν η οικογένειά του ήταν καλά. Ο αξιωματικός του είπε να υπακούσει τις διαταγές εάν ήθελε να ξαναδεί την οικογένειά του. Αρνήθηκε να πάει και των κλώτσησαν και τον ξυλοκόπησαν οι στρατιώτες με τα όπλα τους, μέχρι που ενέδωσε».
«1043. […] Ο στρατιώτης του είπε να πάει από την ταράτσα. […] Διέσχισε την ταράτσα και κατέβηκε τα σκαλιά στο σπίτι του HS/08. Φοβόταν ότι οι μαχητές θα τον πυροβολούσαν και φώναξε «Είμαι παλαιστίνιος, ένας γείτονας. Με αναγκάζουν να μπω στο σπίτι». Σε ένα δωμάτιο κάτω στις σκάλες, βρήκε τρεις νεαρούς οπλισμένους άντρες που φορούσαν στρατιωτικό καμουφλάζ και ταινίες των Ταξιαρχιών Κασάμ στο κεφάλι. Τον σημάδεψαν με τα όπλα τους. Τους είπε πως οι Ισραηλινοί στρατιώτες νόμιζαν πως είχαν σκοτωθεί και τον έστειλαν να ελέγξει.».
«1045. […] Μέσω του μεταφραστή, ο αξιωματικός του είπε ότι είχαν σκοτώσει τους μαχητές και του είπε να πάει και να φέρει τα πτώματά τους. Και πάλι αρνήθηκε λέγοντας «δεν είναι δουλειά μου αυτή, δεν θέλω να πεθάνω». Τους είπε ψέματα πως οι τρεις μαχητές του είχαν πει ότι εάν ξαναγύριζε θα τον σκότωναν. Ο αξιωματικός του είπε ότι καθώς είχαν σκοτώσει τους μαχητές, δεν θα πρέπει να ανησυχεί. Πρόσθεσε ότι είχαν ρίξει δυο πυραύλους στο σπίτι, που θα έπρεπε να έχουν σκοτώσει τους μαχητές. Όταν αντιστάθηκε, τον έδειραν και τον κλώτσησαν και πάλι μέχρι που πήγε στο σπίτι του HS/08, και πάλι από την ταράτσα.
»1046. Βρήκε το σπίτι με μεγάλες ζημιές. Το κάτω μέρος της σκάλας έλειπε. Και πάλι πήγε φωνάζοντας για να προειδοποιήσει τους μαχητές εάν ήταν ακόμα ζωντανοί. Τους βρήκε στο ίδιο δωμάτιο όπως πριν. Οι δύο δεν είχαν πάθει τίποτα. Ο τρίτος ήταν βαριά τραυματισμένος, καλυμμένος με αίμα, με τραύματα στον ώμο και την κοιλιά. Τον ρώτησαν τι συνέβαινε έξω και τους είπε πως η περιοχή ήταν πλήρως κατειλημμένη και οι στρατιώτες είχαν πάρει πολλούς ομήρους, συμπεριλαμβανομένης της οικογένειάς του».
Στο δεύτερο περιστατικό:
«1070. Τον πήραν έξω από το σπίτι στο δρόμο. Όπως πριν τον κρατούσαν από πίσω, με ένα όπλο να πιέζει την πλάτη ή το πίσω μέρος του κεφαλιού του. Εξαιτίας των ζημιών στους δρόμους που είχαν προκαλέσει τα τανκς και άλλος στρατιωτικός εξοπλισμός, το περπάτημα ήταν δύσκολο. Για περίπου δύο ώρες τριγυρνούσε όπως τον κατηύθυναν οι στρατιώτες. Σταματούσαν και φώναζαν: «Ποιος είναι στο σπίτι;». Πυροβολούσαν, εξανάγκαζαν τον Αμπάς Άχμαντ Ιμπραχίμ Χαλαόυα να πει στο σπίτι ενώ μαζεύονταν πίσω του, και μετά έφευγαν από το σπίτι μετά την έρευνα. Τον ανάγκασαν να μπει σε πέντε σπίτια με αυτόν τον τρόπο. Δεν βρήκαν κανέναν σε κανένα από τα σπίτια».
Φωτογραφία από χρησιμοποίηση Παλαιστίνιου ως ανθρώπινη ασπίδα κατά την είσοδο σε σπίτια. Νάμπλους, Δυτική Όχθη, 24/8/2003.
Στο τρίτο περιστατικό:
«1082. Τις πρώτες πρωινές ώρες, οι στρατιώτες πήραν αυτόν και άλλον έναν άντρα (που μετά ανακάλυψε πως ήταν ο γείτονάς του Αμπάς Άχμαντ Ιμπραχίμ Χαλαόυα) και τους ανάγκασαν να περπατήσουν μπροστά τους. Ο Μαχμούντ Αμπντ Ράμπο Αλ Ατζράμι ήταν με δεμένα τα μάτια και με ένα όπλο στο πίσω μέρος του κεφαλιού του. Πιστεύει πως ήταν γύρω στους 25 στρατιώτες πίσω του και από τον άλλο Παλαιστίνιο άντρα. Έχοντας περπατήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο για λίγο, τόσο αυτός όσο και ο άλλος άντρας εξαναγκάστηκαν να εισέλθουν σε διάφορα σπίτια με τους στρατιώτες να καλύπτονται πίσω τους. Σύμφωνα με τα όσα θυμάται ο Μαχμούντ Αμπντ Ράμπο Αλ Ατζράμι, σε έξι ή επτά περιπτώσεις οι στρατιώτες άνοιξαν πυρ. Δεν βρήκαν κανέναν σε κανένα από τα σπίτια».
Και στο τέταρτο περιστατικό:
«1088. Τη δεύτερη μέρα της κράτησης, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις άρχισαν να χρησιμοποιούν έναν αριθμό κρατουμένων ως ανθρώπινες ασπίδες. Σε αυτή τη φάση οι κρατούμενοι ήταν χωρίς καθόλου φαγητό και χωρίς να έχουν κοιμηθεί για μια μέρα. Υπήρχαν συνεχείς απειλές για τη ζωή τους και προσβολές. Για να διεξάγουν έρευνες σε σπίτια, οι Ισραηλινοί έβγαλαν το κάλυμμα από τα μάτια του AD/03 αλλά παρέμεινε με χειροπέδες. Τον ανάγκασαν να περπατά μπροστά τους και του είπαν πως εάν έβλεπε κάποιον στο σπίτι αλλά δεν το έλεγε στους ισραηλινούς στρατιώτες, θα τον σκότωναν. Του έδωσαν οδηγίες να ψάξει το κάθε δωμάτιο στο κάθε σπίτι, το κάθε ντουλάπι. Όταν τελείωνε το ένα σπίτι τον έπαιρναν σε άλλο σπίτι με ένα όπλο να πιέζει το κεφάλι του και του έλεγαν να κάνει την ίδια έρευνα εκεί. Του έριχναν γροθιές, χαστούκια και τον προσέβαλαν καθ’ όλη διάρκεια της διαδικασίας. Ο AD/03 λέει πως εξαναγκάστηκε να το κάνει αυτό δύο φορές ενώσω η ομάδα κρατείτο σε αυτό το σπίτι για οκτώ ημέρες. Και από άλλους απαίτησαν να το κάνουν. Στην πρώτη περίπτωση εξαναγκάστηκε να κάνει έρευνες σε τρία σπίτια και στη δεύτερη σε τέσσερα σπίτια. Ο AD/03 εκτιμά ότι κάθε φορά συμμετείχε σε έρευνες για διάστημα μεταξύ μιας και μιάμισης ώρας. Σε κανένα σημείο δεν συνάντησε εκρηκτικούς μηχανισμούς ή μέλη ένοπλων ομάδων».
“Διαδικασία του γείτονα”
Στα συμπεράσματα της έκθεσης, στην παράγραφο 1925 αναφέρεται: «Η Αποστολή διερεύνησε διάφορα περιστατικά στα οποία οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις χρησιμοποίησαν ντόπιους Παλαιστίνιους κατοίκους για να εισέλθουν σε σπίτια που θα μπορούσαν να είναι παγιδευμένα ή να κρύβουν μαχητές του εχθρού (αυτή η πρακτική, γνωστή στη Δυτική Όχθη ως «διαδικασία του γείτονα», αποκαλείτο «διαδικασία του Τζόνι» κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Γάζα). Η Αποστολή έκρινε πως η πρακτική συνιστά χρήση ανθρώπινων ασπίδων που απαγορεύεται από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Περαιτέρω συνιστά παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή, που προστατεύεται από το άρθρο 6 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ICCPR) και της απαγόρευσης βάναυσης και απάνθρωπης μεταχείρισης στο άρθρο 7.
Επίσης στην παράγραφο 1935 αναφέρει πως η χρήση ανθρώπινων ασπίδων συνιστά έγκλημα πολέμου κατά το Καταστατικό της Ρώμης, του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου.
Ας σημειωθεί πως σύμφωνα με την ισραηλινή οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’ Tselem, κατά τη διάρκεια της χερσαίας φάσης της επιχείρησης Χυτό Μολύβι, που έλαβε χώρα στη Γάζα τον Ιανουάριο του 2009, το B’ Tselem και άλλες οργανώσεις πληροφορήθηκαν για περιπτώσεις όπου στρατιώτες χρησιμοποίησαν Παλαιστίνιους ως ανθρώπινες ασπίδες. Σε μια περίπτωση, δύο στρατιωτικοί διώχθηκαν επειδή διέταξαν ένα 9χρονο αγόρι υπό την απειλή όπλου να ανοίξει μια τσάντα που υποπτεύονταν ότι ήταν παγιδευμένη. Στους δύο στρατιωτικούς επιβλήθηκε ποινή 3 μηνών με αναστολή και υποβιβάστηκαν από επιλοχίες σε στρατιώτες.
Και στη Δυτική Όχθη
Όπως αναφέρεται και στην έκθεση Γκόλντστοουν, η πρακτική της χρησιμοποίησης ανθρώπινων ασπίδων από τις ισραηλινές δυνάμεις κατοχής είναι διαδεδομένη και στη Δυτική Όχθη. Άλλωστε μέχρι το 2005 ήταν «νόμιμη» στο Ισραήλ.
Ο δεκαεξάχρονος Φάντι Σάρχα από την Ντούρα, χρησιμοποιείται ως ανθρώπινη ασπίδα μετά τη σύλληψή του από Ισραηλινούς στρατιώτες, κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με νεαρούς Παλαιστίνιους στη Χεβρώνα. (17/5/2005. Φωτογραφίες : Nayef Hashlamoun, και B’Tselem.)
Ας δούμε μόνο το πιο πρόσφατο καταγεγραμμένο περιστατικό, όπως περιγράφεται από τους διεθνείς ακτιβιστές του ISM:
«Τη Δευτέρα 21 Ιουλίου, ισραηλινές δυνάμεις χρησιμοποίησαν Παλαιστίνιους αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες στο χωριό Αζούν, ένα χωριό δυτικά της πόλης της Νάμπλους.
Τα περισσότερα βράδια διάφορα ισραηλινά τζιπ σταθμεύουν ακριβώς έξω από τη βόρεια πύλη του χωριού. Στις 10 το βράδυ την εν λόγω νύχτα, περίπου 15 στρατιώτες εισήλθαν στην κεντρική πλατεία του χωριού.
Μάρτυρες αναφέρουν πως λίγοι νεαροί απάντησαν στην εισβολή πετώντας πέτρες στα τζιπ από απόσταση περίπου 200 μέτρων. Οι στρατιώτες πέρασαν τα επόμενα λεπτά σταματώντας αυτοκίνητα στο δρόμο και αναγκάζοντας τους οδηγούς να σχηματίσουν με τα αυτοκίνητά τους ένα κύκλο. Οι στρατιώτες τότε ανάγκασαν αυτούς τους κατοίκους του Αζούν να δώσουν τα κλειδιά τους. Στους επιβάτες των αυτοκινήτων περιλαμβάνονταν γυναίκες και παιδιά. Ήταν πολύ τρομαγμένοι και οι στρατιώτες δεν τους άφησαν να φύγουν. Οι ισραηλινές δυνάμεις τοποθετήθηκαν μέσα από τον κύκλο που σχημάτιζαν τα αμάξια, και άρχισαν να εκτοξεύουν δακρυγόνα στους νέους, και γονάτισαν πίσω από τους άμαχους επιβάτες των αυτοκινήτων για να προστατευθούν.
Η χρήση ανθρώπινων ασπίδων απαγορεύεται από την Τέταρτη Σύμβαση της Γενεύης. Το Ισραήλ έχει επικυρώσει τη σύμβαση αυτή το 1951.
Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν μια μακρά ιστορία χρησιμοποίησης Παλαιστινίων αμάχων ως ανθρώπινες ασπίδες. Από το 2000 έως το 2005, παραδέχθηκαν ότι είχαν χρησιμοποιήσει ανθρώπινες ασπίδες πάνω από 1.200 φορές[i]. Αυτή η πρακτική απαγορεύτηκε στο Ισραήλ από το Ανώτατο Δικαστήριο το 2005, αλλά οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν κατηγορήσει τον ισραηλινό στρατό ότι συνεχίζει να τη χρησιμοποιεί. Κατά τη διάρκεια της σφαγής στη Γάζα το 2008-2009, οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής κατηγορήθηκαν από τη Διεθνή Αμνηστία όπως και από πρώην ισραηλινούς στρατιώτες ότι χρησιμοποίησαν παιδιά Παλαιστινίων ως ανθρώπινες ασπίδες».
Σύμφωνα με το B’Tselem την πρακτική αυτή δεν την ξεκίνησαν οι στρατιώτες στο πεδίο της μάχης, αλλά μάλλον η διαταγή για χρησιμοποίηση αμάχων ως μέσα προστασίας δόθηκε από ανώτερους αξιωματικούς του στρατού.
Τον Αύγουστο του 2002, ο Νιντάλ Αμπού Μχέισεν, ένας 19χρονος Παλαιστίνιος από το Τουμπάς, σκοτώθηκε από παλαιστινιακά πυρά όταν στρατιώτες τον ανάγκασαν να λειτουργήσει ως ανθρώπινη ασπίδα.
Η χρησιμοποίηση από τις Ισραηλινές Δυνάμεις Κατοχής Παλαιστινίων αμάχων ως ανθρώπινες ασπίδες, ακόμα και μετά την απαγόρευσή της πρακτικής αυτής από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ το 2005, έχει καταγραφεί από πολλές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων του B’Tselem και του ISM και δε θα έφταναν δέκα τέτοια άρθρα για να την συνοψίσουν.
Ισραηλινοί στρατιώτες χρησιμοποιούν Παλαιστίνιους αμάχους για να μεταφέρουν οπλισμό και πράγματα κατά τη διάρκεια εισβολής στη Βηθλεέμ (3/11/2006, MaanImages/Magnus Johansson)
Αν λοιπόν κάτι ταιριάζει ως σχόλιο στις τωρινές κατηγορίες του Νετανιάχου, που δυστυχώς αναπαράγονται ευρέως και σε καθημερινή βάση από τα ΜΜΕ, είναι: «στο σπίτι του κρεμασμένου, δεν μιλάνε για σκοινί…».
Συγκεντρωτική πηγή, απ’ όπου χρησιμοποιήθηκαν βίντεο και φωτογραφίες: Lawrence of Cyberia
[i] Βλ. Ynet Mofaz: IDF to appeal ‘human shield’ ruling, 11/10/2005. Το άρθρο αναφέρεται στην πρόθεση του Υπουργού Άμυνας Σαούλ Μοφάζ να εφεσιβάλλει την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου. Το καταπληκτικό επιχείρημα είναι πως, σύμφωνα με αξιωματούχους, οι ισραηλινές δυνάμεις κατοχής έκαναν χρήση της διαδικασίας «ανθρώπινων ασπίδων» σε 1.200 περιπτώσεις τα τελευταία πέντε χρόνια (μέχρι τότε) και μόνο σε μια περίπτωση χτυπήθηκε άμαχος.
Πηγή: intifanta.gr
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
