Ο "φωτεινός παντογνώστης", του Αργύρη Ψαλίδα

Το 15^ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Φυσικών (Ε.Ε.Φ.) είναι «προ των πυλών» (Ναύπλιο, 6-9 Μαρτίου 2014)[1]. Ειδική συνεδρία του έχει τίτλο «Η ΦΥΣΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ / Προγράμματα Σπουδών - Διδακτέα ύλη - Ωρολόγια Προγράμματα»[2]. Το Συνέδριο διεξάγεται «υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (Υ.ΠΑΙ.Θ.)». Πόσο ουσιαστική είναι όμως αυτή η «αιγίδα»;

            Η Επιτροπή Παιδείας (Ε.Π.) της Ε.Ε.Φ. υιοθετεί τη χρήση Τράπεζας Θεμάτων Εξετάσεων Διαβαθμισμένης Δυσκολίας (Τ.Θ.Ε.Δ.Δ.), για διαφορετικούς λόγους από αυτούς για τους οποίους την εισήγαγε το Υ.ΠΑΙ.Θ., αλλά διαφωνεί στη χρήση της από την τρέχουσα σχολική χρονιά 2013-2014. Η Ε.Π. της Ε.Ε.Φ. δημοσιοποίησε τη θέση της αυτή έγκαιρα[3] και υποστηρίζοντάς την με πλήθος επιχειρημάτων, αλλά, όπως «εκ του αποτελέσματος συνάγεται», δεν κατάφερε να «συγκινήσει» ούτε τους αρμόδιους του Υ.ΠΑΙ.Θ., ούτε εκείνους του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Σε προσωπικό επίπεδο[4], υποστηρίζοντας τη σχετική θέση της Ε.Π. της Ε.Ε.Φ., δημοσιοποίησα τις προδιαγραφές που πληρεί η Τ.Θ.Ε.Δ.Δ. την οποία χρησιμοποιεί ο Organisation for Economic Co-operation and Development (O.E.C.D.[5]), στις έρευνες του προγράμματος Programme for International Student Assessment (P.I.S.A.)[6], ενώ, στο παραπάνω Συνέδριο, θα παρουσιάσω και τις αντίστοιχες της Τ.Θ.Ε.Δ.Δ. την οποία χρησιμοποιεί ο International Baccalaureate (I.B.) Organization. Καμία «συγκίνηση»!

            Προβληματισμούς σχετικά με τη χρήση της Τ.Θ.Ε.Δ.Δ. από την τρέχουσα σχολική χρονιά 2013-2014 έχουν εκφράσει και άλλες Επιστημονικές Ενώσεις όπως η Ελληνική Μαθηματική Εταιρεία (Ε.Μ.Ε.), η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων (Π.Ε.Φ.), η Ένωση Ελλήνων Χημικών (Ε.Ε.Χ.) κ.α.. Κατά την Ε.Μ.Ε. «η σωστή προετοιμασία μιας ποιοτικά δομημένης τράπεζας θεμάτων απαιτεί τουλάχιστον ενός έτους προετοιμασία», ενώ «η πρώτη εφαρμογή ενός πανελλαδικής εμβέλειας μέτρου οφείλει να είναι πιλοτική, προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες προσαρμογές για την επιτυχημένη εφαρμογή του»[7]. Η Π.Ε.Φ. εκτιμά ότι «για την εφαρμογή τέτοιων μέτρων, απαιτείται να προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος σχετικά με την παιδαγωγική σκοπιμότητα του νεοεισαγόμενου μέτρου, που καθιερώνει ένα αυστηρό εξετασιοκεντρικό σύστημα στην Α’ Λυκείου χωρίς, μάλιστα, την έγκαιρη ενημέρωση των διδασκόντων για την εξεταστέα ύλη»[8]. Η Ε.Ε.Χ. προσκαλεί τα μέλη της να στελεχώσουν Επιτροπή, «η οποία θα αναλάβει την εκπόνηση και επεξεργασία Αναλυτικών Προγραμμάτων Σπουδών Χημείας για το Νέο Λύκειο και στη συνέχεια Θεμάτων για την Τράπεζα Θεμάτων»[9]. Εκτός από τους προβληματισμούς, οι Επιστημονικές Ενώσεις διεκδικούν το αυτονόητο: τη διαφάνεια των σχετικών ειδικών επιτροπών και συντονιστικών οργάνων και τη συμμετοχή εκπροσώπων τους σ’ αυτές/αυτά. Ούτε οι Επιστημονικές Ενώσεις κατάφεραν να «συγκινήσουν»!

            Σημαντικούς προβληματισμούς έχουν διατυπώσει και οι Εκπαιδευτικές Ομοσπονδίες, η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (Ο.Λ.Μ.Ε.) και η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Λειτουργών Ελλάδος (Ο.Ι.Ε.Λ.Ε.). Κατά την Ο.Λ.Μ.Ε., «η δήλωση του κυρίου Αρβανιτόπουλου σχετικά με τη δημιουργία της Τράπεζας Θεμάτων, που θα λειτουργήσει και στις εφετινές προαγωγικές εξετάσεις, όταν το πρώτο τετράμηνο έχει ήδη ολοκληρωθεί στα Λύκεια, δεν είναι απλά αιφνιδιαστική, αλλά τινάζει κυριολεκτικά στον αέρα την εκπαιδευτική διαδικασία.»[10]. Κατά την Ο.Ι.Ε.Λ.Ε., σε δυόμιση μήνες «στην ίδια εξεταστική περίοδο σε 3 τάξεις του Γενικού Λυκείου και σε 3 αντίστοιχες τάξεις του ΕΠΑΛ θα εξεταστούν γραπτά 72 – 90 (και περισσότερα) μαθησιακά αντικείμενα, λαμβανομένων υπόψη και των μαθημάτων ειδικότητας ανά τάξη και βαθμίδα. Θεωρητικά η βάση θεμάτων θα πρέπει να περιλαμβάνει (κατά την εμπειρία του ΚΕΕ) 3-4 επίπεδα δυσκολίας με το λιγότερο 100 θέματα ανά επίπεδο (για να έχει νόημα τόσο η κλήρωση όσο και μη τυποποίηση των θεμάτων), που σημαίνει τουλάχιστον 400 θέματα ανά μάθημα και συνολικά από 28.800 έως 36.000 θέματα το λιγότερο. Αν όντως υπήρχε κάποιος στοιχειώδης και σοβαρός προγραμματισμός εφαρμογής της διάταξης του συγκεκριμένου νόμου, αυτή η βάση έπρεπε να έχει ετοιμαστεί (το αργότερο) μέχρι και το Δεκέμβρη 2013, με κινητοποίηση όλων των σχολικών συμβούλων και των εκπαιδευτικών των Γυμνασίων και των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων αμέσως μετά την ψήφιση του νόμου. Αμέσως μετά και κατά το 2ο τετράμηνο του τρέχοντος σχολικού έτους, θα έπρεπε μέσα από σταδιακές διαδικασίες ελέγχου και στάθμισης: (α) να εξεταστούν γραπτά όλα τα θέματα της βάσης και στο σύνολο της χώρας, (β) να βαθμολογηθούν και τελικά (γ) να σταθμιστούν ως προς τα 3-4 επίπεδα δυσκολίας και απορριφθούν από τη βάση τα θεωρούμενα ως ελλιπή, λανθασμένα, υπερβολικά/εξεζητημένα, ή ακατάλληλα θέματα (εμπειρία σχετικών θεμάτων έχουν επανειλημμένως εντοπισθεί και στα θέματα των Πανελληνίων Εξετάσεων). Σε ένα στοιχειώδη αλλά σοβαρό προγραμματισμό, τέλος, η πρώτη εφαρμογή του μέτρου θα είχε εκ των προτέρων ανακοινωθεί ως δοκιμαστική.»[11]. Δε «συγκίνησαν» ούτε οι Ομοσπονδίες των Εκπαιδευτικών!    

          Το Υπουργείο Παιδείας, και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής λειτουργούν, στην περίπτωση αυτή, ως «φωτεινοί παντογνώστες» και απαξιώνουν κάθε μορφής συλλογικότητα, εις βάρος της εκπαίδευσης της νέας γενιάς… Της γενιάς στην οποία όλες / όλοι μας θέλουμε να ελπίζουμε…