ΑΝΕΠΑΙΣΘΗΤΩΣ…
Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν τα βιβλία που θα διανεμηθούν καθώς και τα ωρολόγια προγράμματα που θα ισχύσουν στα σχολεία για την φετινή χρονιά, 2017-2018. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τα ΕΠΑΛ, φέτος ολοκληρώνεται ανεπαισθήτως η κατάργηση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ως διακριτού αντικειμένου. Είχε προηγηθεί η «συγχώνευση» της Λογοτεχνίας με την Γλώσσα στην Α΄ και Β΄ τάξη, από φέτος αυτό θα ισχύει και για την Γ΄. Υπενθυμίζουμε ότι και η διδασκαλία της Ιστορίας έχει εδώ και χρόνια περιοριστεί σε μία ώρα την εβδομάδα και μόνο στην Α΄ τάξη των ΕΠΑΛ καθώς δεν φαίνεται να θεωρείται απαραίτητη για τα παιδιά των λαϊκών στρωμάτων που κατά κανόνα επιλέγουν την επαγγελματική εκπαίδευση.
Θα αντέτεινε κανείς ότι δεν πρόκειται για κατάργηση αλλά για συγχώνευση δύο «γλωσσικών» αντικειμένων. Εξάλλου, προβλέπεται η εξέταση των μαθητών σε αδίδακτο λογοτεχνικό κείμενο μαζί με την εξέτασή τους στην Νεοελληνική Γλώσσα. Πράγματι: δεν εξοβελίζεται οριστικά από το ΕΠΑΛ η διδασκαλία λογοτεχνικών κειμένων γενικώς, ωστόσο είναι προφανές ότι αφενός αυτή περιορίζεται και άρα υποβαθμίζεται, αφετέρου η συνεξέταση των δύο αντικειμένων σε μία τρίωρη(sic) εξέταση αποτελεί μία απολύτως ατυχή επιλογή για όσους φυσικά γνωρίζουν το επίπεδο και την κουλτούρα των μαθητών των ΕΠΑΛ.
Υπάρχουν όμως πιο ουσιαστικές διαφωνίες από τις παραπάνω και αφορούν την σκοπιμότητα αυτής της επιλογής και τις συνέπειές της. Κατά την γνώμη μου, επιθυμητός και συνειδητός στόχος είναι η κατάργηση της διδασκαλίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Πρόκειται για ακόμη μία κίνηση σαφούς υποβάθμισης της Παιδείας που το κράτος οφείλει να προσφέρει στην νέα γενιά. Οι περικοπές στα μαθήματα και στις ώρες διδασκαλίας των φιλολογικών μαθημάτων στην Μέση Εκπαίδευση εξυπηρετούν διπλό σκοπό. Ο πρώτος αφορά την σαφή μνημονιακή υποχρέωση των γενικότερων περικοπών στο Δημόσιο: «λείπουν φιλόλογοι; Τους κόβω τις ώρες κι έτσι τώρα πλεονάζουν», κατά το: «πονάει κεφάλι, κόψει κεφάλι». Αφετέρου, επιχειρείται συνειδητά η συνολικότερη αποδυνάμωση των στοιχείων που συγκροτούν την εθνική συλλογική μας ταυτότητα τα οποία παρέχονται κυρίως από τα φιλολογικά μαθήματα. Λογικό και αναμενόμενο για την εξουσία μιας χώρας που τελεί υπό επιτροπεία και ξεπουλά την δημόσια και ιδιωτική περιουσία στα μεγάλα ξένα επιχειρηματικά συμφέροντα.
Στην περίπτωση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στα ΕΠΑΛ εξυπηρετείται πρωτίστως ο δεύτερος στόχος καθώς δεν έχουμε περικοπή ωρών μιας και η μία ώρα που προβλεπόταν για την διδασκαλία της προστίθεται στο μάθημα: «Νέα Ελληνικά» όπως γινόταν στα ΤΕΕ. Επιλέγεται και πάλι «ανεπαισθήτως» η σαφής διολίσθηση στο καθεστώς των ΤΕΕ όπου τα μαθήματα Γενικής Παιδείας ήταν συνολικά υποβαθμισμένα. Εδώ λοιπόν η σκοπιμότητα είναι σαφέστερη και υπαγορεύεται από την απόρριψη από την πλευρά της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας της πολιτισμικής συνέχειας του ελληνισμού. Το συνειδητά επιδιωκόμενο αποτέλεσμα είναι να στερούνται τα παιδιά την δυνατότητα να γνωρίσουν την Νεοελληνική Λογοτεχνία από τις απαρχές της στους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου ως τις μέρες μας με χρονολογική σειρά. Αυτή η αντίληψη συνδέεται ασφαλώς με την κυρίαρχη στους κρατούντες και στην ακαδημαϊκή εξουσία ιδέα – κι αυτό δεν αφορά αποκλειστικά την παρούσα κυβέρνηση - ότι ελληνικό έθνος γεννιέται και υφίσταται μόνον ως κατασκευή του νεότερου ελληνικού κράτους. Σκοπίμως διασπάται η ενότητα της γνώσης και συνεπώς η συγκρότηση μιας σαφούς ιδέας για την νεοελληνική μας παράδοση που ανατρέπει από μόνη της την δυτικοκεντρική ιδεοληψία περί «παρθενογέννεσης» του ελληνικού έθνους ως προϊόν του Γαλλικού Διαφωτισμού και της Αμερικανικής Επανάστασης όπως έχουν επανειλημμένα αποφανθεί υπουργοί Παιδείας στο πρόσφατο παρελθόν.
Αξίζει να επισημανθεί ότι οι τρεις τόμοι της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, ένας για κάθε τάξη των Γενικών και Επαγγελματικών Λυκείων, που παύουν πλέον να διανέμονται στα ΕΠΑΛ, είναι εξαιρετικής ποιότητας, είχαν ενιαία λογική και ξεκινούσαν από τις παραλογές και τα Ακριτικά τραγούδια φτάνοντας ως την σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή με αντιπροσωπευτική ανθολόγηση κειμένων και θαυμάσιες και πολύ κατατοπιστικές εισαγωγές, ερμηνευτικές σημειώσεις, βιογραφικά στοιχεία κτλ. Χωρίς αυτήν την προσέγγιση οι μαθητές των ΕΠΑΛ δεν θα διαθέτουν μία στοιχειώδη έστω εποπτεία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ούτε φυσικά θα μπορούν να εντάξουν τα λογοτεχνικά κείμενα σε περιόδους, σχολές και ρεύματα, να αντιληφθούν ότι οι απαρχές της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας ανάγονται στους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου κι ότι σαφώς υφίσταται πολιτισμική συνέχεια. Θα έρχονται μεν σε επαφή με κείμενα, από διαφορετικές περιόδους, ορισμένα από τα οποία δεν ανήκουν καν στην Νεοελληνική Λογοτεχνία, καθώς στο ένα μάθημα μπορεί να διδαχθούν τον Κοέλιο, στο επόμενο τον Σαββόπουλο και στο τέλος… Σαπφώ! Αυτό εννοώ λέγοντας ότι στην ουσία καταργείται η διδασκαλία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας την οποία πλέον οι μαθητές των ΕΠΑΛ δεν θα την αντιλαμβάνονται με την ιστορική της πορεία, την εξέλιξη, τις επιρροές της, αλλά και τα κοινά θέματα, τα «συμπεφωνημένα υπονοούμενα», κατά τον Σεφέρη, που της προσδίδουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της. Το ίδιο όμως φαίνεται πως σχεδιάζεται και για το Γενικό Λύκειο αφού σε όσα βλέπουν το φως της δημοσιότητας με βάση δημοσιεύματα στον φιλοκυβερνητικό τύπο, τα μαθήματα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας σχεδιάζεται να συγχωνευτούν και εκεί στο προσεχές μέλλον. (http://www.avgi.gr/article/10839/8361216/-autoi-milane-gia-exetaseis-emeis-milame-gia-allages-sto-lykeio-)
Επιπλέον, ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζεται η Λογοτεχνία εδώ και λίγα χρόνια δυσχεραίνει την εξοικείωση των μαθητών με την λογοτεχνική αξία των κειμένων. Έχω ήδη από το 2011 επισημάνει δημόσια ότι ο τρόπος διδασκαλίας της Λογοτεχνίας στην Α΄ Γενικού Λυκείου προκρίνει την κοινωνιολογική προσέγγιση σε βάρος της λογοτεχνικής και μάλιστα με πολύ περιοριστικές θεματικές ενότητες όπως είναι οι σχέσεις των δύο φύλων και η σε μεγάλο βαθμό αυθαίρετη σύγκριση μεταξύ «σύγχρονης» και «παραδοσιακής» ποίησης. Η δε αξιολόγηση του μαθήματος χωλαίνει καθώς η μεν άσκηση δημιουργικής γραφής αυξάνει τις πιθανότητες υποκειμενικής βαθμολόγησης, οι δε υπόλοιπες παρατηρήσεις στην πλειοψηφία τους αντιμετωπίζουν το κείμενο περισσότερο ως αφορμή για γλωσσικές επισημάνσεις και ασκήσεις παρά ως μύηση στην απόλαυση της ανάγνωσης, ως επαφή με ένα προϊόν πολιτισμού ενταγμένο σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Τέλος, η επίσης «μεταμοντέρνα», δημοκρατική τάχα μου, αντίληψη που επιχειρείται εσχάτως να επιβληθεί και στο σχολείο πως όλα τα κείμενα έχουν την ίδια αξία, λες και οι στίχοι του Φοίβου έχουν την ίδια αξία με αυτούς του Γκάτσου, δεν επιτρέπει την διαμόρφωση αισθητικών κριτηρίων ποιότητας στην νέα γενιά.
Ας αναλογιστούμε όλα αυτά πρώτα οι φιλόλογοι και ας διεκδικήσουμε την αποκατάσταση του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και των εγχειριδίων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Λυκείου στο ΕΠΑΛ και το αντίστοιχο αναλυτικό πρόγραμμα με τον κατάλληλο τρόπο αξιολόγησης. Δεν το χρωστάμε στους εαυτούς μας∙ το χρωστάμε στην νέα γενιά και την σπουδαία λογοτεχνική μας παράδοση.
Τάσος Χατζηαναστασίου, Φιλόλογος στο 1ο ΕΠΑΛ Ναυπλίου
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Σχολεία: Αλλάζουν οι ώρες αποχώρησης των μαθητών
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
