Η έλλειψη της χαράς για τη γνώση στο χώρο του Λυκείου

Είναι πασιφανές ότι στο χώρο του Λυκείου, γενικού και επαγγελματικού, έχει χαθεί η χαρά για τη Γνώση και έχει αντικατασταθεί από αγωνίες, φόβους, περιφρόνηση, αντιπάθεια, απέχθεια. Οι αιτίες είναι πολλές: ανταγωνισμοί, ματαιοδοξίες, διαφορετικές ενάντιες απόψεις, επιδίωξη του ατομικού συμφέροντος, αμοραλισμοί, αντιλήψεις που διαχωρίζουν παρά ενώνουν, κακές νοοτροπίες, ελλιπείς σχεδιασμοί, βραχυπρόθεσμος χαρακτήρας των πολιτικών που εφαρμόζει η Πολιτεία, τράπεζα θεμάτων. Μία ατελείωτη σειρά αρνητικών καταστάσεων οι οποίες έχουν διαμορφωθεί από τα λάθη, τις παραλείψεις και τις άστοχες συμπεριφορές όλων μας: των εκπαιδευτικών, των μαθητών, των γονέων και των υπηρεσιακών παραγόντων και στελεχών του Υπουργείου Παιδείας. Η γενεσιουργός αιτία όλων αυτών, φαίνεται να είναι από τη μία πλευρά η μη ορθή αποτύπωση και διακρίβωση των πραγματικών αναγκών που χρειάζεται σήμερα η δευτεροβάθμια εκπ/ση και από την άλλη πλευρά η ελλιπής εκτέλεση των καθηκόντων όλων όσων εμπλέκονται. Το άμεσο αποτέλεσμα που προκύπτει είναι η γενικευμένη μετάθεση ευθυνών που παρατηρούμε να διαχέεται και να εξαπλώνεται ως γάγγραινα στο χώρο μας.

Είναι επίσης πανθομολογούμενο ότι και οι μαθητές και οι Καθηγητές, όταν βρίσκονται στο σχολικό χώρο, δεν χαίρονται και δεν ζουν πραγματικά, από τη στιγμή που οι μεν μαθητές θεωρούν το Λύκειο ως ένα αναγκαστικό πέρασμα που θα τους οδηγήσει στην “ελευθερία” και στο Πανεπιστήμιο, οι δε Καθηγητές ανήμποροι να αντιδράσουν σε αυτό το καθεστώς που έχει διαμορφωθεί, ενώ διαθέτουν και ικανότητες και δυνατότητες με τις οποίες μπορούν και θέλουν να εμπνεύσουν, νοιώθουν πλέον ότι κάθε ωριαία διδασκαλία έχει μετατραπεί σε γολγοθά. Έτσι η ζωή των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας γλιστρά,  φεύγει και απομακρύνεται λάθρα, εφόσον σχεδόν όλοι, δεν ζουν στο εδώ και στο τώρα. Οι εξαιρέσεις που σίγουρα υπάρχουν θεωρώ ότι απλά επιβεβαιώνουν τον κανόνα.

Τελικά μας έχει διαφύγει, σχεδόν ολοκληρωτικά, η ουσία του εκπαιδευτικού μας στόχου που είναι η διαπαιδαγώγηση και η αγωγή όλων ανεξαιρέτως των εφήβων της χώρας μας, ανεξάρτητα από την επίδοσή τους στα μαθήματα. Είναι αλήθεια ότι τους νέους ανθρώπους οφείλεις ως δάσκαλος να τους αφήνεις ελεύθερους, όχι όμως ακαθοδήγητους, επειδή ακριβώς η πεμπτουσία της ελευθερίας είναι το μέτρο και όχι η ασυδοσία. Ένθεν και ένθεν της ελευθερίας ελλοχεύουν, από τη μια μεριά η υπερβολή και από την άλλη η στέρηση, δύο καταστάσεις δυσευνοϊκές και απαγορευτικές για την ομαλή ανάπτυξη του ανθρωπίνου όντος.

Εάν οι προναφερθέντες συλλογισμοί είναι σωστοί, τότε προβάλλει η αδήριτη ανάγκη να αναληφθούν άμεσα πρωτοβουλίες έτσι ώστε η καθοδήγηση των εφήβων, (και όχι η χειραγώγησή τους), να αρχίσει να διεξάγεται σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, αυτό της χαράς και της ικανοποίησης που θα προκύψει από την αναγνώριση των ικανοτήτων του μαθητή στο σχολικό χώρο. Επομένως εμείς οι Καθηγητές, δημιουργώντας απλά και μόνο, ευνοϊκές – υποστηρικτικές συνθήκες, θα δώσουμε τη δυνατότητα στις εν δυνάμει προσωπικότητες των μαθητών μας να αποκτήσουν έναν βαθμό αυτογνωσίας και στη συνέχεια εκείνες, προϊόντος του χρόνου, να αναπτυχθούν κατά τρόπο ελεύθερο και ανεξάρτητο.

Οι γνώσεις που αναμφισβήτητα απαιτείται να μεταλαμπαδευτούν στη νεολαία, πρέπει να περιέλθουν σε δεύτερη μοίρα και αυτό διότι έχει υπολογιστεί ότι σήμερα η γραπτή γνώση διπλασιάζεται κάθε χρόνο και έως το 2020 αναμένεται αυτό να συμβαίνει κάθε 72 ημέρες. Επομένως η εμμονή μας «να φορτώνουμε» τους νέους μας με ολοένα και περισσότερες γνώσεις είναι μια ενέργεια ουτοπική και αναποτελεσματική. Κατά συνέπεια σε ό,τι αφορά τις γνώσεις, θα πρέπει το ταχύτερο δυνατό να αλλάξουμε τον τρόπο της παρεχόμενης διδασκαλίας και αυτή να μετατραπεί από στείρα μετάδοση γνώσεων σε δημιουργική προσπάθεια ανεύρεσης της γνώσης μέσα στο πλαίσιο της αποδοχής και της εγκαρδιότητας.

Ας μην λησμονούμε ότι οι προσωπικότητες τις οποίες καλούμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί να διδάξουμε, ανήκουν σε πολλούς τύπους κατά τα λεγόμενα της σύγχρονης ψυχολογίας. Ενδεικτικά θα αναφέρω ότι οι βασικότεροι τύποι προσωπικοτήτων θεωρούνται ότι είναι: ο κοινωνικός, ο πρακτικός, ο οργανωτικός, ο ερευνητικός, ο καλλιτεχνικός και ο επιχειρηματικός.

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούν αυτά που τόνιζε ο εμπνευσμένος διδάσκαλος Maslow προς τους εκπαιδευόμενους, διακατεχόμενος από την πεποίθηση ότι ο κάθε άνθρωπος είναι ικανός για την αρετή και το μεγαλείο. Του άρεσε λοιπόν να υποβάλλει στους μαθητές του την ερώτηση:

"Ποιος από σας θα γίνει αύριο ο έντιμος επιχειρηματίας, ο ειλικρινής πολιτικός, ο δίκαιος Καθηγητής, ο μεγάλος ποιητής ή ο ευσυνείδητος γιατρός της γενιάς του;". Την ερώτηση αυτή, την ακολουθούσε πάντα μια αμήχανη σιωπή και ένα ελαφρύ χαμόγελο. Τότε ο Maslow ρωτούσε: "Αν όχι εσείς τότε ποιός;".

Άραγε σήμερα μπορούμε να φέρουμε τη χαρά της Γνώσης στη σχολική τάξη του Λυκείου και εάν ναι, τότε με ποιους τρόπους; Σίγουρα ο κάθε εκπαιδευτικός έχει τις δικές του προτάσεις και τις δικές του εμπνεύσεις. Οι δικές μου σκέψεις, ιδέες και προτάσεις που θα ήθελα να μοιραστώ είναι οι ακόλουθες:

1^η:

Οι σχολικές τάξεις να φιλοξενούν ειδικότητες και όχι τμήματα. Δηλαδή να δημιουργηθούν οι τάξεις της ειδικότητας των Φιλολόγων, οι τάξεις των Μαθηματικών, κ.λ.π. Ευνόητο είναι τα μαθήματα της Φυσικής και της Χημείας να διεξάγονται στα δικά τους εργαστήρια. Με αυτήν τη διευθέτηση οι Καθηγητές σε συνεργασία με τους μαθητές τους θα αυτενεργήσουν και θα δημιουργήσουν οι ίδιοι το χώρο τους. Η σχολική αίθουσα από απρόσωπη και ψυχρή που είναι σήμερα θα αποκτήσει νόημα και θα μετατραπεί σε χώρο δημιουργικής έκφρασης. Η οργανωμένη και τακτοποιημένη αίθουσα θα συμβάλλει αναπόφευκτα στην άνοδο της αισθητικής του χώρου. Και ας μην ξεχνάμε ότι η αισθητική, ως περικαλυπτική λειτουργία, πάντοτε προηγείται της  πραγματοποίησης οποιουδήποτε πνευματικού έργου.

2^η:

Η διάταξη των θρανίων και των καθισμάτων σε κάθε σχολική αίθουσα να γίνει ημι-κυκλική, έτσι ώστε όλοι να βλέπουν όλους.

Αυτό που γίνεται σήμερα στις τηλεοπτικές εκπομπές στις οποίες διεξάγονται «συζητήσεις» και οι συνομιλητές να μην κοιτούν ο ένας τον άλλο, καταδεικνύει την τραγική ηθική κατάπτωση στην οποία έχουν περιέλθει οι άνθρωποι. Μέσα στην κάθε μεμονωμένη φυλακή που συνιστά η τηλεοπτική κάμερα, ο κάθε «συν»-ομιλητής στην ουσία, ούτε βλέπει, ούτε ακούει, ούτε αφουγκράζεται, ούτε νοιώθει τους άλλους «συν»-ομιλητές του. Η συν-ζήτηση, δηλαδή η από κοινού, κάθε φορά, αναζήτηση και ανεύρεση της αλήθειας στα ακανθώδη προβλήματα που απασχολούν σήμερα την ελληνική κοινωνία έχει μετατραπεί σε έναν ατέρμονα μονόλογο διαχωριστικού, εγωκεντρικού και ατομιστικού επιπέδου.

Αποδεικνύεται από μια άλλη οπτική γωνία, κατά τρόπο αναντίρρητο, ότι εμείς οι «μεγάλοι» έχουμε απωλέσει περισσότερο ή λιγότερο την πνευματικότητά μας και τις ηθικές αξίες και ανήμποροι να παραδειγματίσουμε και να εμπνεύσουμε, έχουμε οδηγήσει τη νεολαία μας στο να χάσει το βασικό της χαρακτηριστικό που είναι ο ψυχισμός της. Κοινή διαπίστωση αποτελεί το γεγονός ότι οι έφηβοί μας  σήμερα στην πλειοψηφία τους, δεν αισθάνονται, δεν δονούνται, δεν συγκινούνται, το σώμα με το πνεύμα τους είναι αποκομμένα, εξαιτίας της έλλειψης των συνδετικών συναισθημάτων της ψυχής τους. 

Με την ημικυκλική διάταξη, ίσως το Λύκειο να μπορέσει να τους εμπνεύσει και να τους διεγείρει συναισθηματικά. Επιπρόσθετα θα διασφαλιστεί και ο σεβασμός που οφείλουν να επιδεικνύουν όλοι προς όλους. Οι ειρωνείες, τα ανεύθυνα, ύπουλα και προσβλητικά πειράγματα που πολλές φορές ακούγονται από το βάθος της τάξης, βαθμιαία θα περιοριστούν, επειδή ακριβώς όταν βλέπεις ότι σε βλέπουν, αυτοπεριορίζεσαι και αυτοελέγχεσαι.

3^η:

Σχεδόν σε κάθε μάθημα να δημιουργηθεί η αντίστοιχη εργαστηριακή υποδομή.

Σημείωση: Εδώ βεβαίως απαιτείται τουλάχιστον δύο σχολικές αίθουσες να μετατραπούν σε εργαστηριακές. Οι συνάδελφοι εκπαιδευτικοί που είναι Υπεύθυνοι Τομέων στα Εργαστηριακά Κέντρα, μπορούν να βοηθήσουν στο θέμα αυτό, εξαιτίας της μεγάλης εμπειρίας που διαθέτουν στην οργάνωση των εργαστηρίων. Αυτό θα έχει και ένα πρόσθετο όφελος, επειδή ακριβώς θα ανοίξουν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ των εκπαιδευτικών: των Γενικών Λυκείων, των Επαγγελματικών Λυκείων και των Εργαστηριακών Κέντρων.

Είναι αδιανόητο σήμερα να διδάσκεται η Βιολογία και να μην υπάρχει ένα εποπτικό μέσο, ένα video, μία σειρά φωτογραφιών ή slides, πρακτικές που μπορούν να υλοποιηθούν μέσα στην εργαστηριακή σχολική αίθουσα και τα παιδιά μας να αναγκάζονται να αποστηθίζουν πολυάριθμες ορολογίες και έννοιες, τις οποίες μετά από λίγες ημέρες λησμονούν παντελώς και που θεωρούνται από τους ίδιους και ανεξήγητες και απροσδιόριστες και σε τελευταία ανάλυση πρακτικά ανώφελες.

Είναι παιδαγωγικά απαράδεκτο το μάθημα της Ιστορίας να μην διδάσκεται με χάρτη και με την προβολή ενός εποπτικού video από τα τόσα επιτυχημένα που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Επιτέλους κάποια στιγμή το Λύκειο και η ζωή θα πρέπει να συντονιστούν, να βρουν έναν κοινό βηματισμό.

4^η:

Ο μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα να περιοριστεί στους 20. Σήμερα είναι παγκοίνως γνωστό ότι με 30 εφήβους μέσα στη σχολική τάξη είναι πρακτικά αδύνατο να υπάρξει ουσιαστικό παιδαγωγικό και μαθησιακό αποτέλεσμα. Όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο πλανώνται πλάνην οικτράν.

Προκύπτει όμως, αμέσως το ερώτημα: Πως θα βρεθούν τα κονδύλια;

Στο νου μου έρχονται δύο προτάσεις – ιδέες:

α. Απο την εξοικονόμηση πόρων που θα προκύψουν όταν επιτέλους θεσπιστεί το πολυαναμενόμενο ενιαίο μισθολόγιο που θα αφορά όλους ανεξαιρέτως τους δημοσίους υπαλλήλους, του στενού αλλά και του ευρύτερου δημοσίου τομέα. Ας μην αυταπατώμεθα, το σημερινό μισθολόγιo είναι κατ’ επίφαση  ενιαίο από τη στιγμή που αυτό ισχύει σχεδόν μόνο για τον κλάδο των εκπαιδευτικών, ενώ έχουν “περιέργως” αναδυθεί πολλά «ειδικά» μισθολόγια.

β. Επίσης ήλθε η ώρα να τολμήσουμε να αιτηθούμε τη θέσπιση του λεγόμενου “φόρου εκπαίδευσης”, την καταβολή του οποίου να αναλάβουν οι οικονομικά ισχυρές τάξεις της χώρας μας, εάν μπορούν βεβαίως αυτές, να συναισθανθούν την τεράστια ευθύνη τους απέναντι στη νεολαία μας. Εάν δεν υπάρξει τέτοιου είδους συμφωνία, τότε είναι νομοτελειακά βέβαιο, ότι οι οικονομικά ισχυροί της ελληνικής κοινωνίας θα αναγκαστούν εκ των πραγμάτων και των διαμορφούμενων συνθηκών, να καταβάλλουν πολλαπλάσια ποσά για την εγκατάσταση συστημάτων ασφαλείας, για την πρόσληψη προσωπικού security κ.λ.π., επειδή ακριβώς οι νέοι μας, χωρίς παιδεία, χωρίς αγωγή, χωρίς καλλιέργεια, χωρίς αυτογνωσία, εξαθλιωμένοι και αδικημένοι, ενδεχομένως θα μετατραπούν σε φανατισμένο όχλο, διεκδικώντας βίαια την αποκατάσταση της απωλεσθείσας ισορροπίας.

Και για να μην θεωρηθεί ότι εισάγω καινά δαιμόνια, όλοι μας, εάν θέλουμε να είμαστε στοιχειωδώς ειλικρινείς, πρωτίστως με τον εαυτό μας, οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι τέτοιου είδους σκληρές και βίαιες καταστάσεις έχουν συμβεί, πολλάκις, στο απώτερο αλλά και στο πρόσφατο παρελθόν (βλ. Αργεντινή). Αλλιώς στρουθοκαμηλίζουμε. Προς επίρρωση του ισχυρισμού μου, (και θεωρώντας ότι το φυσικό περιβάλλον αποτελεί τον πιο εύγλωττο διδάσκαλο του ανθρώπου), όλοι μας έχουμε παρατηρήσει και διαπιστώσει σχετικά εύκολα, ότι η φύση επιδιώκει σε κάθε περίπτωση να επαναφέρει την ισορροπία, άλλοτε ήπια και άλλοτε βίαια.

5^η:

Δημιουργία ομάδων εργασίας από μαθητές. Ενδεικτικά προτείνεται η δημιουργία των εξής ομάδων:

σχολικής εφημερίδας, εθελοντισμού, κηπουρικών εργασιών, τεχνικής υποστήριξης των σχολικών εκδηλώσεων, οργάνωσης εκδηλώσεων, δημιουργίας και υποστήριξης της ιστοσελίδας του σχολείου κ.α. Με άλλα λόγια ας προσφέρουμε στους εφήβους μας τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε ποικίλες σχολικές δραστηριότητες, ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους. Να επιδιώξουμε ο κάθε μαθητής, μέσα από τη δική του ελεύθερη επιλογή, να ανήκει σε κάποια ομάδα, με απώτερο σκοπό την έκφραση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς του. Έχω γνωρίσει μαθητές με μέτρια επίδοση στα φιλολογικά μαθήματα αλλά εκπληκτικούς στην οργάνωση και στο στήσιμο της σχολικής εφημερίδας και άλλους με μέτρια επίδοση σε όλα τα μαθήματα αλλά άκρως αποτελεσματικούς στις εθελοντικές δράσεις του σχολείου.

6^η: (ρηξικέλευθη).

Το σχολικό βιβλίο να χρησιμεύσει πλέον μόνο ως βοήθημα και ως πηγή άντλησης πληροφοριών. Να αντικατασταθεί από εγχειρίδιο – dossier το οποίο να περιλαμβάνει, ανάλογα βέβαια και με το μάθημα, 25 – 30, (ο αριθμός είναι καθαρά ενδεικτικός), αριθμημένες διδακτικές ενότητες. Αυτές θα είναι απλογραμμένες, σύντομες και περιεκτικές. Θα αποτελέσουν το 1^ο επίπεδο γνώσης, προκειμένου οι ίδιοι οι μαθητές να αυτενεργήσουν και να διερευνήσουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το εξεταζόμενο κάθε φορά θέμα.

Τα πλεονεκτήματα ενός τέτοιου καινοτόμου εγχειρήματος θα είναι εκτός των άλλων, ότι ο Καθηγητής θα μπορεί να αυτενεργεί ανάλογα με το γνωσιολογικό επίπεδο της κάθε τάξης, οι μαθητές θα μάθουν να δραστηριοποιούνται, να προβληματίζονται, να ερευνούν, να κατακτούν τη γνώση και σε τελευταία ανάλυση θα αρχίσουν να αισθάνονται. Το εγχειρίδιο – dossier θα εμπλουτίζεται κάθε χρόνο από τις καλύτερες εργασίες και θα αποτελεί παρακαταθήκη για τον Καθηγητή που την επόμενη σχολική χρονιά θα διδάξει το μάθημα. Εάν κριθεί σκόπιμο, μπορεί μία συγκεκριμένη διδακτική ενότητα να αντικατασταθεί εύκολα και γρήγορα από μία άλλη, χωρίς να χρειάζεται να συγγράψουμε ένα νέο σχολικό βιβλίο. Αυτό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο στα μαθήματα των ειδικοτήτων των Επαγγελματικών Λυκείων όπου εκεί η τεχνολογία εξελίσσεται με γοργό ρυθμό.

Οι διδακτικές ενότητες που αναφέρθηκαν, ανά μάθημα, θα καλύπτουν το 70-80% του χρόνου του διδακτικού έτους, έτσι ώστε τα περιθώρια κάλυψης της ύλης να μην είναι ασφυκτικά. Ας μην ξεχνάμε ότι ο στόχος μας δεν είναι η αθρόα μετάδοση γνώσεων αλλά η υλοποίηση μιας ουσιαστικής ψυχικοπνευματικής λειτουργίας με σκοπό να εμπνεύσουμε τους μαθητές μας, προκειμένου εκείνοι να αγαπήσουν τον κάθε κλάδο γνώσης. Δεν επιδιώκουμε να γίνουν ειδικοί, (σας υπενθυμίζω τους τύπους των προσωπικοτήτων που προαναφέρθηκαν) αλλά να ζουν και να χαίρονται την τελετουργία της εκάστοτε διδακτικής πράξης.

Τα εγχειρίδια – dossier θα παραμένουν στο σχολείο. Οι μαθητές θα μελετούν από τις σημειώσεις τους, (για το κάθε μάθημα ο μαθητής θα είναι υποχρεωμένος να τηρεί τετράδιο) και τις εκπονηθείσες εργασίες τους. Η απομνημόνευση δίνει τη θέση της στον προβληματισμό, στην κριτική σκέψη και στη σύνθεση.

7^η:

Θέσπιση ολιγόωρων μαθημάτων που να παρουσιάζουν σύγχρονο και πρακτικό ενδιαφέρον. Γιατί να απουσιάζουν σήμερα από τα Λύκεια, μαθήματα πρακτικής φιλοσοφίας στα οποία να διδάσκεται π.χ. η ουσία της διδασκαλίας του Πυθαγόρα, του Πλάτωνα, του Σωκράτη κ.α. και τα οποία όμως θα είναι απαλλαγμένα από περιττά στοιχεία, όπως επί παραδείγματι να υποχρεώνεται ο μαθητής να γνωρίζει την προστακτική αορίστου του ρήματος τρέφω. Εδώ απαιτείται να λειτουργήσουμε αφαιρετικά και όχι προσθετικά, (“oυκ εν τω πολλώ το ευ”). Επιδίωξή μας δεν θα είναι οι μαθητές να γίνουν πρώιμα φιλόλογοι ή δικηγόροι αλλά να γνωρίσουν ως ένα μικρό βαθμό και να αγαπήσουν το έργο που μας έχουν κληροδοτήσει οι μεγάλοι Ελληνες φιλόσοφοι. Η Γνώση από αυτοσκοπός που είναι σήμερα, θα μετατραπεί σε εργαλείο που θα συντελέσει στην αγωγή της ψυχής των νέων. Και φυσικά έχουμε πολλές φορές αναρωτηθεί γιατί οι ξένοι που επισκέπτονται τη χώρα μας, γνωρίζουν πολύ περισσότερα από εμάς τους Ελληνες σε αυτού του είδους τα θέματα.

Γιατί άραγε να μην υπάρχουν μαθήματα που να διδάσκουν τη νοοτροπία και την κοσμοθεωρία μεγάλων μορφών της ανθρωπότητας, όπως π.χ. του Γκάντι ή της μητέρας Τερέζας;

Γιατί να μην υπάρχουν μαθήματα  που να διδάσκουν την επιστήμη της συντροφικής ζωής προκειμένου να αναχαιτίσουμε στις μελλοντικές γενεές τη λαίλαπα των δυσαρμονικών σχέσεων που αναπτύσσονται με γεωμετρική πρόοδο μέσα στις οικογένειες; Γιατί να μην αφιερώσουμε χρόνο για να διδάξουμε μέσα στο Λύκειο τη μητρική τέχνη; Πως μετά θα αισθανθούμε σεβασμό και αγάπη για τη μέλλουσα μητέρα και το κυοφορούμενο τέκνο της; Πως θα αισθανθούμε εκτίμηση για την ίδια τη μητέρα και το σημαντικότατο ρόλο της; 

Γιατί να μην υπάρχουν μαθήματα βασικών γνώσεων των αρχών της οικονομίας, προκειμένου να περιορίσουμε την επικρατούσα άγνοια σχετικά με τα οικονομικά ζητήματα που τόσο καταταλαιπωρούν σήμερα τους Ελληνες και όχι μόνο;  

Γιατί να μην υπάρχουν μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής, αρμονικά συνδυασμένα με το μάθημα της Φυσικής, προκειμένου να περιορίσουμε τον απαράδεκτο μεγάλο αριθμό των τροχαίων δυστυχημάτων που συμβαίνουν στη χώρα μας; Κάποτε στο Τεχνικό μας Λύκειο προσκαλέσαμε τον οδηγό αγώνων Ιαβέρη και στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, συγκεντρώθηκαν περίπου 450 άτομα, μαθητές και Καθηγητές. Η ομιλία του διήρκεσε περίπου 3 ώρες. Καρφίτσα εάν έπεφτε, θα την άκουγες.

Ποιοι μαθητές θα αντιπαθούν, θα εναντιώνονται και θα αποφεύγουν το σχολείο, όταν μέσα σε αυτό διδάσκονται τέτοιου είδους σύγχρονα μαθήματα ζωής;

8^η:

Κατάργηση της αριθμητικής βαθμολογίας και την αντικατάστασή της με τα γράμματα Α, Β, Γ και Δ. Ετσι θα απαλλαγούμε επιτέλους, Καθηγητές και Γονείς, από την ψυχοφθόρα και άκρως λεπτομερειακή κατηγοριοποίηση καθώς και τη συνακόλουθη ετικετοποίηση των μαθητών μας. Θα αρχίσουμε θολά στην αρχή, όμως βαθμιαία όλο και πιο ξεκάθαρα, να βλέπουμε ότι μπροστά μας δεν έχουμε μετρήσιμες ανθρώπινες υπάρξεις αλλά εν δυνάμει προσωπικότητες. Ο ηθικά απαράδεκτος διαχωρισμός των μαθητών σε «καλούς» και «κακούς» πρέπει πάραυτα να σταματήσει.

Εδώ εξελίσσεται και ένα άλλο δράμα. Οι «καλοί» μαθητές που προέρχονται από τα Γυμνάσια οδηγούνται συλλήβδην στα Γενικά Λύκεια, ενώ οι «κακοί» μαθητές εγγράφονται στα Επαγγελματικά Λύκεια, χωρίς καθόλου να διαπερνά τη σκέψη μας, το ζήτημα των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του κάθε μαθητή, μια τακτική που έχουμε διαπιστώσει ότι έχει επιφέρει σε αρκετές περιπτώσεις τον επαγγελματικό αποπροσανατολισμό πολλών εφήβων. 

Η αξιολόγηση των μαθητών με γράμματα θα έχει την έννοια του εντοπισμού των δυνατών και αδύνατων σημείων τους, καθώς επίσης και των ιδιαίτερων κλίσεών τους.

9^η:

Οι μαθητές που επιθυμούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε Πανεπιστημιακές Σχολές και σε ΤΕΙ των θετικών επιστημών να εγγράφονται μόνο στα Επαγγελματικά Λύκεια. Αυτό θα επιφέρει αμέσως, την θεαματική άνοδο του επιπέδου του Επαγγελματικού Λυκείου και την κατάληψη της ισότιμης θέσης του σε σχέση με αυτή του Γενικού Λυκείου. Επίσης η ενέργεια αυτή θα διευκολύνει αφάνταστα τους Πανεπιστημιακούς Καθηγητές των Σχολών αυτών, επειδή ακριβώς οι πρωτοετείς φοιτητές θα διαθέτουν πλέον τις βασικές – πρωταρχικές τεχνικές γνώσεις και δεξιότητες, τις οποίες θα έχουν ήδη διδαχθεί στα Επαγγελματικά Λύκεια.

Οφείλω να σημειώσω εδώ, ότι ορισμένοι εκπαιδευτικοί των Γενικών Λυκείων αγνοούν ότι στα Επαγγελματικά Λύκεια και στα Εργαστηριακά Κέντρα, επιτελείται σημαντικό έργο τεχνικής φύσεως, παρόλους τους ανασταλτικούς παράγοντες που απορρέουν απο το χαμηλό επίπεδο γνώσεων των μαθητών που φοιτούν σε αυτά. Όμως ας μην μας διαφεύγει το γεγονός, ότι ένας από τους βασικούς στόχους της τεχνικής – επαγγελματικής εκπαίδευσης είναι η εκμάθηση δεξιοτήτων και όχι η απομνημόνευση γνώσεων.

10^η:

Να μειωθεί κατά δύο ώρες το ωράριο όλων των εκπαιδευτικών και να αντικατασταθεί από ένα δίωρο, ουσιαστικό, επικοινωνίας του Καθηγητή με τον μαθητή. Δηλαδή να μπορεί, κατά τρόπο προγραμματισμένο, να συναντήσει ο κάθε μαθητής, ιδιαιτέρως, τον Καθηγητή του και να του εκφράσει τις απορίες του, τα προβλήματά του, τις αγωνίες, τα άγχη του. Κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να συμβουλεύσει ως ένα βαθμό και να ενισχύσει ψυχολογικά τους μαθητές του. Επομένως η δράση αυτή θα επιφέρει τη διάχυση της ψυχικής υποστήριξης, της βαθύτερης επικοινωνίας, του αλληλοσεβασμού και όλα αυτά θα λειτουργήσουν επικουρικά στις προαναφερθείσες προτάσεις.

Εάν το μέτρο αυτό εφαρμοστεί και με το πέρασμα του χρόνου δεν εκφυλιστεί από εμάς τους Καθηγητές, τότε θεωρώ ότι θα συμβάλλει τα μέγιστα στην ηρεμία του Λυκείου. Αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι σήμερα οι έφηβοι έχουν πραγματική ανάγκη την ουσιαστική επικοινωνία περισσότερο από ποτέ άλλοτε και όταν δεν την βρίσκουν αντιδρούν νευρικά και σπασμωδικά.

11^η:

Η ενισχυτική διδασκαλία που διεξάγεται μετά τη λήξη του πρωινού κύκλου λειτουργίας του Λυκείου, να αφορά όχι τους αδύναμους μαθητές, (με τις προαναφερθείσες αλλαγές ο συνεπής μέσος μαθητής δεν θα έχει καμία ανάγκη για πρόσθετη υποστήριξη), αλλά εκείνους που επιθυμούν να εισαχθούν στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ. Το Λύκειο, κατά τη διάρκεια της κανονικής του λειτουργίας, παύει πλέον να είναι ο προθάλαμος των Πανεπιστημίων, απεμπλέκεται από αυτόν τον ρόλο και ο σκοπός του είναι διακριτός, αυτός της ηθικοπνευματικής διαπαιδαγώγησης των νέων.

Η ενισχυτική διδασκαλία για την εισαγωγή των μαθητών του Λυκείου στα Πανεπιστήμια θα παρέχεται μέσα στα δημόσια σχολεία και θα πραγματοποιείται από πιστοποιημένους εν ενεργεία καθηγητές του Δημοσίου, οι οποίοι δεν θα επιτρέπεται να διδάξουν στο σχολείο που είναι τοποθετημένοι. Τμήμα των εσόδων από τη συγκεκριμένη δραστηριότητα θα χορηγείται στο ίδιο το Λύκειο με σκοπό τη βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής του. 

12^η:

Η θέσπιση ενός 20-μελούς Συμβουλίου για τα Λύκεια, (προφανώς ο αριθμός 20 είναι σχετικός). Το Συμβούλιο αυτό να αποτελείται από εκπαιδευτικούς διαφόρων ειδικοτήτων, (προερχόμενων και από τα ΓΕ.Λ. και από τα ΕΠΑ.Λ. και από τα Ε.Κ.), οι οποίοι όμως να ανήκουν στην 1^η γραμμή, δηλαδή από εκείνους που έχουν 20 ή 25 ή 30 χρόνια υπηρεσίας μέσα στη σχολική τάξη, άρα πρόκειται για ανθρώπους που έχουν βιώσει για τα καλά τα προβλήματα του Λυκείου. Ο ρόλος του Συμβουλίου να είναι εισηγητικός. Ο σχεδιασμός να είναι μέσο-μακροπρόθεσμος και η πορεία των δράσεων που θα έχουν αποφασιστεί και θεσμοθετηθεί να μην διακόπτεται ή να αναστέλλεται ή ακόμη και να καταργείται από τον εκάστοτε Υπουργό, ο οποίος στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων και άσχετος με το χώρο της εκπαίδευσης είναι και η θητεία του κατά μέσο όρο δεν υπερβαίνει τους 8 μήνες.

Κλείνοντας το άρθρο αυτό έχω να επισημάνω τα εξής:

Α.

Δεν ανησυχώ καθόλου εάν οι ιδέες αυτές φανούν παράξενες ή ακόμη και ουτοπικές. Έχει παρατηρηθεί στην ανθρώπινη κοινωνία, ότι οι ρηξικέλευθες αλλαγές για να γίνουν αποδεκτές και για να ενσωματωθούν  στην ήδη υφιστάμενη νοοτροπία και δραστηριότητα απαιτείται χρόνος πέραν των δύο γενεών. Κάποια στιγμή όμως οφείλουμε να ξεκινήσουμε να εφαρμόζουμε.

Β.

Εάν υποθέσουμε ότι κάποια Λύκεια αρχίσουν από το επόμενο σχολικό έτος να υιοθετούν, ατύπως, ορισμένες από τις προαναφερθείσες προτάσεις – ιδέες αλλά και άλλες που ενδεχομένως να κατατεθούν στο άμεσο μέλλον από άλλους συναδέλφους μάχιμους εκπαιδευτικούς, πιστεύω ακράδαντα ότι όταν θα έχει δημιουργηθεί ένας κρίσιμος αριθμός σχολείων, (άγνωστος σε εμάς), τότε οι αλλαγές αυτές θα γενικευθούν και θα εγκαθιδρυθούν σε χρόνο μηδέν σε όλα τα Λύκεια, σηματοδοτώντας την  έναρξη μιας νέας εποχής στο χώρο της δευτεροβάθμιας εκπ/σης.

Γ.

Εύχομαι και οραματίζομαι να συνταχθεί, κατά τρόπο ισότιμο, ένας κώδικας δεοντολογίας, (συνεχώς ανανεούμενος), που θα αφορά το Λύκειο και ο οποίος θα μας βοηθήσει να εφαρμόζουμε και να υλοποιούμε, άμεσα και αποτελεσματικά, δημιουργικές δράσεις στα σχολεία μας, με γνώμονα την κοινή λογική και την απαράμιλλη αγάπη μας και για το λειτούργημά μας και για τους μαθητές μας, ανεξάρτητα από θολά, διφορούμενα και συμφεροντολογικά προσωπικά κωλύματα Υπουργών, Υφυπουργών, Προεδρείων Ινστιτούτων, ανεξάρτητα από επικρατούσες απηρχαιωμένες αντιλήψεις, από φανατικές κομματικές – διαιρετικές νοοτροπίες και δογματικές επιβολές, από απονεκρωμένους τίτλους σπουδών, από ματαιόδοξες και ψυχοφθόρες συνήθειες και πρακτικές συμφεροντολογικού χαρακτήρα, απελευθερωμένοι από στείρες, μικρόνοες, αλυσιτελείς και στραγγαλιστικές αποφάσεις ή ενέργειες συνδικαλιστικών ενώσεων και συντεχνιακών φορέων και από οτιδήποτε άλλο που να αποτελεί τροχοπέδη και οδοκαταστροφέα της ανθρώπινης προόδου. Επιπρόσθετα, με τη σύνταξη του κώδικα δεοντολογίας, ίσως επανακτήσουμε, ως εκπαιδευτικοί, τμήμα της μερικώς απωλεσθείσας αξιοπρέπειάς μας.

Με άλλα λόγια πιστεύω ότι οι καινοτόμες ποιοτικές αλλαγές για την Παιδεία θα προέλθουν από τη βάση της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι από την ιεραρχημένη κορυφή της.

Δ.

Εάν η χαρά για τη Γνώση επικρατήσει και κυριαρχήσει στο χώρο του Λυκείου μέσα από την πρακτική δράση και τη συντονισμένη ενεργοποίηση όλων μας, τότε αποκτώ το δικαίωμα να πιστεύω και να οραματίζομαι μια άλλη ελληνική κοινωνία με έντιμους επιχειρηματίες, με ειλικρινείς και ηθικά διάφανους πολιτικούς, με δίκαιους και ανεξάρτητους δικαστικούς, με ευαισθητοποιημένους καθηγητές, με μεγάλους ποιητές και φιλοσόφους, με ευσυνείδητους γιατρούς, με συγκροτημένους τεχνικούς, με ενεργητικούς αγρότες, όλους ταγμένους σε μια κοινωνία συλλογικότητας, της οποίας τα άτομα δεν θα ανταγωνίζονται και δεν θα αλληλοεξουδετερώνονται (άμεσα ή βαθμιαία) αλλά θα συναποτελούν πράγματι την άπειρη, μελιζόμενη και ουδέποτε διαιρούμενη, πολλαπλότητα του Θείου Ενός.

Γάγγας Αλέξανδρος

(εκπ/κός-ηλεκτρονικός της δευτεροβάθμιας τεχνικής εκπ/σης).

Υ.Γ.

Ο ποιητής Kahlil Gibran στον «Προφήτη» αναφέρει για τη Διδασκαλία:

«Κανείς δεν μπορεί να σου αποκαλύψει κάτι έξω από αυτό που κιόλας μισοκοιμάται μες στην αυγή της γνώσης σου. Ο Δάσκαλος που περπατά μες στη σκιά του ναού ανάμεσα στους μαθητές του, δε δίνει από τη σοφία του, μα πιο πολύ από την πίστη και την αγάπη του. Αν είναι σοφός στα αλήθεια, δε σε καλεί να μπεις στο σπίτι της σοφίας του, μα σε οδηγεί στο κατώφλι του δικού σου πνεύματος. Το όραμα ενός ανθρώπου δε δανείζει τα φτερά του σε άλλον άνθρωπο. Κι όπως μονάχος ο καθένας στέκει στη γνώση του Θεού, έτσι μονάχος πρέπει να μείνει μες τη δική του γνώση και στη δική του κατανόηση της γης».

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

Παραιτήθηκε διευθυντής σχολείου που απειλήθηκε με καθαίρεση και πειθαρχικές ποινές επειδή αντιτάχθηκε σε αυτή στην αξιολόγηση

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber