Κονδύλια Έρευνας

Κονδύλια Έρευνας

του Δημήτρη Καλλέργη[*]

Σύμφωνα με τον Karl Marx ο όρος «γενική διάνοια» ορίζει τη γενική κοινωνική γνώση ή συλλογική νοημοσύνη της κοινωνίας σε μια δεδομένη ιστορική περίοδο. Ο όρος του Marx περιέγραφε τεχνικές δεξιότητες και γνώσεις των παραγωγικών δυνάμεων, τις οποίες το κεφάλαιο θα προσπαθεί ολοένα και περισσότερο να ιδιοποιηθεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχουν δύο μορφές τεχνολογίας που σηματοδοτούν την κινητοποίηση του καπιταλιστικού συστήματος προς την ολοκληρωτική ιδιοποίηση της «γενικής διάνοιας». Η μία μορφή περιγράφει την ανάπτυξη συστημάτων παραγωγής με βάση ένα αυτόματο σύστημα μηχανημάτων, το οποίο αποτελείται από πολυάριθμα μηχανικά και πνευματικά μέρη δομημένα με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε οι εργαζόμενοι απλώς να υποτάσσονται ως οι συνειδητοί συνδετικοί του κρίκοι (φορντικό μοντέλο). Η άλλη μορφή είναι το δίκτυο των μεταφορών και των επικοινωνιών, το οποίο ενσωματώνει την παγκόσμια αγορά. Έτσι, η κοινωνική γνώση ενσωματώνεται στη λειτουργία των μηχανών εν γένει και επομένως μετατρέπεται σε πάγιο κεφάλαιο. Ο βαθμός ενσωμάτωσής της, σύμφωνα πάντα με τον Marx, θα καταδεικνύει το βαθμό ιδιοποίησης των τεχνικών δεξιοτήτων και γνώσεων από το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο. [1]

Ο Slavoj Zizek μάς μιλά για την ιδιωτικοποίηση της γενικής διάνοιας [2], η οποία στο βαθμό που συντελείται σήμερα «σπάει» τη συλλογιστική του Marx και αντί να αποτελέσει σημείο διάλυσης του καπιταλισμού, μετατρέπεται σταδιακά σε μία νέα μορφή κέρδους. Πρόκειται για μια «άυλη εργασία»: διανοητική (παραγωγή ιδεών, κειμένων, software κ.λπ) ή συναισθηματική (που πραγματοποιείται από γιατρούς, babysitters, αεροσυνοδούς κ.λπ). Αυτή η άυλη εργασία παράγει προϊόντα που δεν είναι απαραίτητα αντικείμενα, αλλά νέες κοινωνικές ή διαπροσωπικές σχέσεις. Η άυλη παραγωγή είναι βιο-πολιτική, είναι η παραγωγή της κοινωνικής ζωής.

~ . ~~ . ~

Στις 18.10.2012 συνεδρίασε η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Έρευνας & Τεχνολογίας της Βουλής με θέμα το κοινό στρατηγικό πλαίσιο της Ε.Ε. (Common Strategic Framework –CSF), του οποίου σκοπός είναι να βελτιώσει την «αποδοτικότητα» χρηματοδότησης της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας. Το CSF στοχεύει στην ενοποίηση των κύριων πηγών χρηματοδότησης για την έρευνα και την καινοτομία, ενώ για το σκοπό αυτό το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει εκπονήσει μελέτη που βασίζεται σε κάποια ερωτήματα προς διερεύνηση (research questions –RQs) [3]. Αξίζει τον κόπο να σταθούμε σε δύο από αυτά:

RQ4: Βελτίωση του ρόλου της ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας στην υποστήριξη της χρηματοδότησης για τις καινοτομικές πράξεις. Όπως είναι γνωστό, η ΕΚΤ αποτελεί νομικό πρόσωπο και είναι απολύτως ανεξάρτητη έναντι των εθνικών και ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Χωρίς να υπάρχει λόγος να επεκταθούμε ως προς στα δομικά χαρακτηριστικά της ΕΚΤ, αξίζει να σημειωθεί η στόχευση βελτίωσης του ρόλου της μέσα στο στρατηγικό πλαίσιο μεταξύ των κρατών-μελών, γεγονός που σχεδόν ξεκαθαρίζει την πηγή χρηματοδότησης της έρευνας έως τουλάχιστον το 2020. Αν, με λοξή ματιά, προσέξουμε τον Προϋπολογισμό που ψηφίστηκε στις 11 Νοέμβρη, ίσως να εξηγήσουμε γιατί υπάρχει περαιτέρω μείωση της τάξης των 19 εκατ. ευρώ στα κονδύλια της Γ.Γ. Έρευνας και Τεχνολογίας –δηλαδή στη χρηματοδότηση της Έρευνας από κρατικούς πόρους.  Ακόμα και οι ιθύνοντες της IndustriAll Europe, η οποία άγεται ότι εκπροσωπεί 7,1 εκατ. εργάτες στο βιομηχανικό και ενεργειακό τομέα στην Ε.Ε., τονίζουν ότι λιτότητα, βιομηχανική και τεχνολογική ανάπτυξη δεν μπορούν να συνυπάρχουν.

RQ5: Υποστήριξη της εμπορευματοποίησης των ιδεών και της προώθησης νέων προϊόντων και υπηρεσιών. Απλά και χωρίς ενδοιασμούς, καταγράφεται ο πυρήνας του σχεδιασμού της Ε.Ε. για την Έρευνα. Διαπιστώνουμε ότι ο μετασχηματισμός των αποτελεσμάτων της Έρευνας σε εμπόρευμα δεν εντάσσεται σε έναν αόρατο βηματισμό, αλλά καταγράφεται πλέον σε επίσημα διακρατικά κείμενα.

Στις 7.11.2012 ψηφίστηκε στην Βουλή το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Προσαρμογής, κατά κόσμο Μνημόνιο 3. Στην περίπτωση 1 της υποπαραγράφου Θ1 καταγράφεται χαρακτηριστικά: «Η Επιτροπή Ερευνών μετά από έγκριση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου ή της Συνέλευσης του Τ.Ε.Ι. δύναται να αποδίδει στον προϋπολογισμό του αντίστοιχου Α.Ε.Ι. ποσοστό έως σαράντα τοις εκατό (40%) του αδιάθετου αποθεματικού για την κάλυψη των λειτουργικών του αναγκών». Με απλά λόγια, προλειαίνεται το έδαφος για την αντιμετώπιση νέων κρατικών περικοπών –και μάλιστα στις απολύτως κρίσιμες δαπάνες ηλεκτροδότησης, θέρμανσης, τηλεπικοινωνιακών τελών. Για να μπορεί το Πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ να φέρει εις πέρας την αποστολή του θα πρέπει να είναι σε θέση να λειτουργεί και για να λειτουργεί θα πρέπει να «αξιοποιεί» τα πάγια κεφάλαιά του. Μήπως θυμίζει κάτι από όσα αναφέρθηκαν παραπάνω;

Η ερευνητική δραστηριότητα δεν περιγράφει μόνο τη βασική Έρευνα, αλλά και την εφαρμοσμένη –με «αναπτυξιακό» χαρακτήρα– η οποία ούτως ή άλλως ήδη πραγματοποιείται με τη συνεργασία επιχειρήσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Πρόγραμμα Συνεργασία ή οι προσκλήσεις του Πρόγραμμα Πλαίσιο 7 (FP7)  στο οποίο καλούνται να συμπράξουν Πανεπιστήμια/ΤΕΙ με εταιρίες, να παράξουν προϊόν και στη συνέχεια να εκχωρήσουν τα πνευματικά και βιομηχανικά δικαιώματα στην εταιρία. Πλήρης εξαναγκασμός, δηλαδή, επιταχύνοντας έτσι τα στάδια ιδιοποίησης της συλλογικής ερευνητικής γνώσης.

Δεν πρόκειται για θεωρία συνωμοσίας, ούτε για σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε καιρούς οικονομικής κρίσης. Η δομική κρίση του καπιταλιστικού συστήματος μετατρέπεται σε «ευκαιρία» και αυτή με τη σειρά της αποτελεί ένα ακόμα σκαλοπάτι προς την ολοκλήρωση των στόχων του.

Δεν είναι μάταιο να πούμε ότι όσο απομακρύνεται η Έρευνα από όσα προτάσσει η Κοινωνία και η Επιστήμη, τόσο γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρο το σύνθημα για μια Ευρώπη των Λαών και των αναγκών τους.

[1] KarlMarx , Grundrisse (Harmondsworth, Eng:. Penguin, 1973), pp. 699-743.

[2] Slavoj Zizek, Η εξέγερση των έμμισθων αστών, London Review of Books, 2012

[3] μετάφραση κείμενου του Τμήματος Χρηματοδότησης του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (PE 453.234 – 11.6.2012 EN)

Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα

2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη

Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με 65Є εγγραφή - έως 8/5

Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 8/5

Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)

ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα

Ακολουθήστε το Alfavita στo Google News Ακολουθήστε το Alfavita στo Viber