Κοινωνία 31.12.2017 - 12:56

Πώς αγοράσαμε τον Άγιο Βασίλη

Είχα ήδη παιδί που είχε προ πολλού πάψει να πιστεύει στην ύπαρξη του Άι Βασίλη, και ωστόσο δεν είχα προβληματιστεί επαρκώς με τις αντιφάσεις του μύθου του. 

Είχα ήδη παιδί που είχε προ πολλού πάψει να πιστεύει στην ύπαρξη του Άι Βασίλη, και ωστόσο δεν είχα προβληματιστεί επαρκώς με τις αντιφάσεις του μύθου του. Πολλά ονόματα, Σάντα Κλάους, Περ Νοέλ, Σίντερ Κλάας ή απλώς Σάντα, διαφορετικοί τόποι καταγωγής: Καππαδοκία, Βόρειος Πόλος, Ροβανιέμι. Αλλά επρόκειτο για βολικό μύθο, οπότε εντάξει, παρότι θα ‘πρεπε να προβληματίζει τι το ήθελε το… έλκηθρο με τους ταράνδους στην Καππαδοκία.

Μιλώντας με όρους σημερινούς, πρόκειται για υβριδικό είδος που προήλθε από τη συγχώνευση τριών αγίων της χριστιανοσύνης και μερικών προχριστιανικών παγανιστικών θεοτήτων.. Ώσπου μπήκαν στο κόλπο οι Αμερικανοί οι οποίοι, στερούμενοι ιστορικών ριζών, έχουν αναπτύξει την ικανότητα να επινοούν σύγχρονες μυθολογίες. Με ποιήματα, παραμύθια και εξώφυλλα περιοδικών, αρχίζουν από το 1820 να του δίνουν υπόσταση: χοντρός, βροντερό γέλιο, ερυθρόλευκη στολή, γένια και έλκηθρο.

Η εικόνα του παραμένει ρευστή ως τη δεκαετία του 1920, οπότε γίνεται ήρωας διαφημιστικής καμπάνιας της αναπόφευκτης Coca Cola. Φτιάχνονται τραγούδια, ταινίες, βιβλία, γκάτζετ – ολόκληρη βιομηχανία επικοινωνίας. Κάπως έτσι ομογενοποιήθηκε διεθνώς η παράδοση του Σάντα Κλάους, για να φτάσει στην Ελλάδα στις αρχές των φίφτις.

Με την αφομοιωτική ικανότητα που διέθετε ακόμα η χώρα δόθηκαν στον άγιο ελληνικό όνομα και χαρακτηριστικά, ώστε να γίνει οικείος στα ελληνόπουλα. Υπήρχε άλλωστε γόνιμο υπέδαφος, η παράδοση του αγίου από την Καππαδοκία, που η γιορτή του συνέπιπτε με την αλλαγή του χρόνου.

Τελικά τον «αγοράσαμε» κι εμείς τον Σάντα Κλάους, παρά το γεγονός ότι η ασκητική μορφή του Μεγάλου Βασιλείου βρίσκεται σε πλήρη αντίστιξη με τον χορτασμένο άγιο των δυτικών.

Ουδεμία έκπληξη όμως, εδώ αγοράσαμε το Σχέδιο Μάρσαλ, το ΝΑΤΟ, την ελευθερία των αγορών και αργότερα τον νεοφιλελευθερισμό.

Δεν τα γράφω όλ’ αυτά για να καταρρίψω έναν όμορφο μύθο, αλλά για να ξέρουμε τι μας γίνεται. Άλλωστε, παιδί των φίφτις είμαι κι εγώ. Χο, χο, χο!

Δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής