Alfavita Newsroom Τη βδομάδα που μας πέρασε, ξεκίνησαν τα μαθήματα στις περισσότερες σχολές των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ.
Δεν προλαβαίνει κανείς να παρακολουθήσει τις αλλαγές στα πανεπιστήμια. Οχι μόνο αυτές που πραγματοποιούνται μέσα από τους αλλεπάλληλους νόμους των κυβερνήσεων χρόνια τώρα, όχι μόνο από τις συμφωνίες ανάμεσα σε καπιταλιστικά κράτη, όπως η Μπολόνια, το Βερολίνο, το Μπέργκεν, αλλά κυρίως από αυτές τις αθόρυβες, τις βουβές αλλαγές που μεταμορφώνουν το χαρακτήρα των πανεπιστημίων, επιδρούν στο πώς παράγεται και κυρίως για ποιον παράγεται και πώς διαδίδεται η επιστημονική γνώση.
Είναι αυτές οι αλλαγές που βρίσκονται στο επίκεντρο της συζήτησης πάνω από μια εικοσαετία. Αυτή η συζήτηση δεν είναι ακαδημαϊκή. Φυσικά συμμετέχουν σε αυτή πανεπιστημιακοί, αλλά η καρδιά της βρίσκεται αλλού. Δεν θα βρούμε την ουσία της ανάμεσα στις πανεπιστημιακές σημειώσεις, στα βιβλία που δίνονται στα πανεπιστημιακά τμήματα, ούτε καν στα πιο πολλά από τα επιστημονικά συμπόσια και συνέδρια που διοργανώνονται.
Οσο κι αν φαίνεται παράξενο, την ουσία των αλλαγών στα πανεπιστήμια θα την βρούμε στο σύγχρονο εργοστάσιο, στη σύγχρονη βιομηχανία. Με απλά λόγια, στο σύγχρονο καπιταλισμό και στον τρόπο που παράγεται ο πλούτος στο πλαίσιο των εκμεταλλευτικών σχέσεων.
Γι' αυτόν το λόγο, δεν μας προκαλεί πια εντύπωση ότι τα καλύτερα εκπαιδευτικά ρεπορτάζ, χωρίς το αμπαλάρισμα της προπαγάνδας, θα τα βρούμε σε οικονομικές εφημερίδες ή ότι τις πιο καθαρές τάσεις και κατευθύνσεις στην Εκπαίδευση, χωρίς το άγχος μιας παιδαγωγικής «τεκμηρίωσης», θα τις βρούμε σε στρογγυλά τραπέζια ευρωπαϊκών βιομηχανιών, σε ανακοινώσεις του ΣΕΒ.
Φυσικά, δεν είναι φαινόμενο των ημερών μας αυτό το ενδιαφέρον των μεγάλων επιχειρήσεων και των ενώσεών τους για την Εκπαίδευση, ειδικά για τα πανεπιστήμια. Η σχέση οικονομίας - Παιδείας είναι αντικειμενική και τη συναντάμε σε όλα τα κοινωνικά συστήματα. Ομως στον καπιταλισμό η αλήθεια είναι ότι παίρνει μια νέα ποιοτική διάσταση. Ηδη από το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», ο Μαρξ και ο Ενγκελς μάς λένε ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς τις συνεχείς αλλαγές στα μέσα παραγωγής, ενώ αργότερα ο Μαρξ θα τονίσει ότι η επιστήμη γίνεται η γενική παραγωγική δύναμη της κοινωνίας.
Για το κεφάλαιο είναι ζήτημα ζωής και θανάτου, να μελετά - μέσω των επιτελείων του - τις αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία, να αναζητά νέες μορφές εκμετάλλευσης, να επιδιώκει την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, την ανάπτυξη της επιστήμης, με αντιφατικό τρόπο οπωσδήποτε, χωρίς όμως να αναιρείται ότι η παραγωγική διαδικασία μετατρέπεται σε όλο και μεγαλύτερο βαθμό σε επιστημονική διαδικασία, σε τεχνολογική εφαρμογή της επιστήμης. Αυτή η διαδικασία είναι η βάση για την ανοδική πορεία του βαθμού ειδίκευσης της εργατικής τάξης, χωρίς φυσικά να αναιρούνται προβλήματα που έχουν να κάνουν με το περιεχόμενο της σχολικής και πανεπιστημιακής γνώσης.
Ο καπιταλισμός εχθρεύεται το πραγματικά νέο γιατί εκπροσωπεί το παλιό
Τα σημάδια του παλιού αφορούν τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας. Πρώτα απ' όλα αυτούς που παράγουν τον πλούτο της κοινωνίας αλλά τον βλέπουν να φεύγει από τα χέρια τους. Αυτούς που η ανάγκη να δουλέψουν με βάση το επιστημονικό αντικείμενο που σπούδασαν, συνθλίβεται στις μυλόπετρες του κέρδους. Τους επιστήμονες, τους ερευνητές που επιμένουν να σκέφτονται με τα λόγια του Μπρεχτ ότι «ο μοναδικός σκοπός της επιστήμης έγκειται στο ξελάφρωμα της ανθρώπινης ύπαρξης από το μόχθο».
Τιμώντας με ουσιαστικό τρόπο τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση, το Κόμμα μας φωτίζει το δρόμο για την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα του σοσιαλισμού. Γιατί η καπιταλιστική ιδιοκτησία, το μικρόβιο του κέρδους ακυρώνει τη δυνατότητα να ζήσουν όλοι οι εργαζόμενοι σε κοινωνικά οργανωμένες καλύτερες συνθήκες, που να ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες ανθρώπινες ανάγκες: Να έχουν όλοι δουλειά χωρίς τον εφιάλτη της ανεργίας, να εργάζονται λιγότερες ώρες απολαμβάνοντας καλύτερο επίπεδο ζωής, με υψηλού επιπέδου αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Παιδεία και αντίστοιχες υπηρεσίες Υγείας, Πρόνοιας.
Αυτές τις δυνατότητες τις γεννά η εργατική τάξη με τη δουλειά της μέσα στον καπιταλισμό, τις διευρύνει η ανάπτυξη των επιστημών και της τεχνολογίας. Ομως, σε μια κοινωνία όπου το τι και πώς θα παραχθεί καθορίζεται με γνώμονα το ατομικό, το καπιταλιστικό κέρδος, οι ανάγκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων συνθλίβονται. Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο ότι άλλοι παράγουν και άλλοι αποφασίζουν για τους στόχους και την οργάνωση της παραγωγής.
Ο καπιταλισμός εχθρεύεται το νέο γιατί εκπροσωπεί το παλιό. Εναν ξεπερασμένο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας. Και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι κυρίαρχη τάξη είναι μια τάξη - παράσιτο, που, ενώ είναι περιττή για την οργάνωση και τη διεύθυνση της παραγωγής, εκμεταλλεύεται και ξεζουμίζει την εργατική τάξη.
Φυσικά, κάποιος μπορεί και σωστά να πει: «Μα είναι μέσα στον καπιταλισμό που τόσες επιστημονικές ανακαλύψεις γίνονται, εφαρμόζονται στην παραγωγή, αλλεπάλληλα νέα gadgets εμφανίζονται και επηρεάζουν την καθημερινότητά μας».
Πράγματι. Φαίνεται ότι κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον καπιταλισμό ότι δεν προωθεί την επιστήμη, τις παραγωγικές δυνάμεις. Ολόκληρα άρθρα και βιβλία εκθειάζουν αυτόν το νέο μαγικό κόσμο. Πρόκειται για αντιλήψεις που κρύβουν ότι όλη η πορεία του ανθρώπου είναι μια διαδικασία κατάκτησης της γνώσης για το πώς παρεμβαίνει στο φυσικό κόσμο, επιδιώκουν να ταυτίσουν την έννοια της έρευνας με το σκοπό του καπιταλιστικού κέρδους, λες και η ανθρωπότητα δεν γνώρισε άλλες εποχές. Το κύριο, όμως, είναι ότι κρύβουν την ταξική φύση αυτής της ανάπτυξης, παρουσιάζοντας ως λύση την τεχνολογία.
Ας αφήσουμε όμως τον κομμουνιστή Ναζίμ Χικμέτ να απαντήσει:
«...Θα πάμε στο φεγγάρι
και ακόμα πιο μακριά
εκεί που και τα τηλεσκόπια είναι τυφλά
μα πότε εδώ πάνω στη Γη μας
κανένας πια δεν θα πεινά;
Κανένας άλλον δεν θα φοβάται;
Κανείς κανέναν δεν θα υποβαθμίζει;
Κανείς ελπίδα δεν θα κλέβει κανενός;
Κομμουνιστής αν είμαι είναι γιατί
έδωσα απάντηση σ' αυτά...».
Να, λοιπόν, ποια είναι η καρδιά του προβλήματος. Ο καπιταλισμός αναπτύσσει την επιστήμη μόνο στο βαθμό που του δίνει κέρδος. Γι' αυτό και μιλάμε για τάση προς σχετική στασιμότητα, δηλαδή στασιμότητα σε σχέση με τις δυνατότητες και τη δυναμική που δημιουργεί το σημερινό επίπεδο ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, σε σχέση με το τι θα μπορούσε να παραχθεί ποσοτικά και ποιοτικά, αν η κοινωνία ξεφορτωνόταν το κέρδος ως κίνητρο παραγωγής. Τα παραδείγματα είναι πολλά:
Η λεγόμενη ενσωματωμένη αχρήστευση των εμπορευμάτων (η αξιοποίηση των επιστημονικών γνώσεων για περιορισμό της διάρκειας ζωής των προϊόντων), οι περιορισμοί στη διάχυση της τεχνολογίας μέσω των λεγόμενων πατεντών που κατέχουν επιχειρηματικοί όμιλοι, η υποτίμηση για μια χρονική περίοδο της ανάπτυξης τομέων που δεν αποδίδουν επαρκές κέρδος (π.χ. αντισεισμική θωράκιση), η καταστροφή του περιβάλλοντος από την άλογη αξιοποίησή του με κίνητρο το μέγιστο καπιταλιστικό κέρδος, οι τεράστιες δαπάνες επιστημονικής έρευνας για παραγωγή όπλων και μέσων καταστολής.
Αξίζει να αναρωτηθούμε: Ενώ στους κλάδους της σύγχρονης ιατρικής και του Φαρμάκου η επιστήμη έχει κάνει τεράστια πρόοδο και δίνει τη δυνατότητα να καλυφτούν οι τεράστιες ανάγκες, να αντιμετωπιστούν ανίατες ασθένειες, την ίδια στιγμή εκατομμύρια άνθρωποι στον καπιταλιστικό κόσμο υποφέρουν, η Υγεία και η ίδια η ζωή αντιμετωπίζονται ως εμπόρευμα. Τεράστια μονοπώλια εμποδίζουν την κυκλοφορία νέων βελτιωμένων φαρμάκων, για να μη χάσουν τα τρέχοντα κέρδη τους. Πριν χρόνια, 36 φαρμακευτικά μονοπώλια παρέπεμψαν στα δικαστήρια την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής και ανέστειλαν τη φτηνή παραγωγή φαρμάκων για το AIDS σε μια χώρα που μαστίζεται απ' αυτό. Χαρακτηριστικό ακόμα είναι ότι το 94% των ερευνητών που είχαν δεσμούς με καπνοβιομηχανίες βρήκε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος από το παθητικό κάπνισμα!
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη σημαντική πλευρά που δείχνει τις αντιφάσεις του καπιταλισμού που σαπίζει. Μια πλευρά που ρίχνει φως και από μια άλλη σκοπιά στις εξελίξεις στα πανεπιστήμια.
Η γνώση έχει ένα κρίσιμο, αν θέλετε, δυνάμει επαναστατικό χαρακτηριστικό: Εχει την τάση να αντιστέκεται στην ατομική της ιδιοποίηση, στην εμπορευματοποίησή της. Δεν εξαντλείται με την κατανάλωσή της και γι' αυτό είναι πρόσφορη στη μετάδοσή της σε κοινωνικό επίπεδο και όχι στη μεταβίβασή της σε ατομική βάση. Εχει από τη φύση της συνεργατικό χαρακτήρα.
Μην φαντάζεστε, όμως, ότι αυτό συμβαίνει στο σύγχρονο αστικό πανεπιστήμιο. Οτι ελεύθερα ανταλλάσσουν τις απόψεις τους σε καταπράσινα campus οι ερευνητές και οι επιστήμονες.
Να ποια είναι η πραγματικότητα:
Οι επιστήμονες δεν μιλάνε καν μεταξύ τους, κυριαρχεί η μυστικότητα στην επιστημονική δραστηριότητα. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν το προσεγγίζουμε ηθικολογικά. Σκεφτείτε τι πολύτιμος χρόνος, συνολικότερα τι σπατάλη δυνάμεων γίνεται, όταν δυο και τρία ερευνητικά κέντρα, ερμητικά κλεισμένα και απομονωμένα μεταξύ τους, δουλεύουν πάνω στο ίδιο πράγμα. Αυτή η μυστικότητα, η προσπάθεια να μονοπωληθεί η γνώση και η επιστήμη, τελικά επιβραδύνει την ίδια την πρόοδο της επιστήμης, αφού χωρίς συνεργασία η επιστημονική έρευνα εμποδίζεται. Και εμποδίζεται γιατί οι επιστημονικές ανακαλύψεις δεν γεννιούνται από το πουθενά στο μυαλό ενός φωτισμένου ερευνητή, αλλά ενσωματώνουν τη σκέψη πολλών προηγούμενων γενιών.
Και επειδή πολύς λόγος γίνεται για καινοτομία και αριστεία... Οταν η αστική τάξη μιλά για αριστεία αυτό έχει στο μυαλό της... το μάντρωμα των επιστημονικών πορισμάτων για να μπουν στην υπηρεσία των κερδών της όταν αυτή επιλέξει.
Ψεύτικες οι διαχωριστικές γραμμές ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ
Πρόσφατα, στο πλαίσιο της συζήτησης για το νέο νόμο για την Ανώτατη Εκπαίδευση, αναζωπυρώθηκε η αποπροσανατολιστική διαπάλη ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ. Τέτοιες έχουμε ξαναζήσει και παλιότερα, με κυρίαρχο το τι είναι οπισθοδρομικό και τι καινοτόμο.
Ομως, αλήθεια; Καινοτόμο για ποιον;
Πάμπολλες από τις προβλέψεις του νόμου για την Ανώτατη Εκπαίδευση έχουν υπερψηφιστεί στο παρελθόν και από τους βουλευτές των άλλων κομμάτων, αφού περιλαμβάνονταν, κατά γράμμα ή έστω στο πνεύμα τους, και σε προηγούμενα νομοσχέδια επί ΠΑΣΟΚ και ΝΔ για την Ανώτατη Εκπαίδευση, όπως ήταν οι νόμοι Γιαννάκου, Διαμαντοπούλου, αλλά και σε μια σειρά άλλα, μικρότερης ή μεγαλύτερης εμβέλειας, νομοθετήματα.
Με λίγα λόγια, οι όρκοι πίστης στο δημόσιο πανεπιστήμιο, οι δεσμεύσεις περί αναβάθμισης του δημόσιου πανεπιστημίου δεν έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα για τη μεγάλη πλειοψηφία της νεολαίας και του λαού μας. Γιατί εννοούν ένα δημόσιο πανεπιστήμιο που δουλεύει για τις επιχειρήσεις, πιο ευέλικτο σε σχέση με το παρελθόν, λιγότερο ακαδημαϊκό και κυρίως ένα δημόσιο πανεπιστήμιο που πολλές λειτουργίες του μετατρέπονται σε επιχειρηματικές δράσεις.
Η αλήθεια είναι ότι πράγματι το αστικό δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα, αν και βρίσκεται σε μια πορεία αλλαγής του χαρακτήρα του, πιο οργανικής σύνδεσής του με την καπιταλιστική επιχείρηση και γενικότερα με τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου σε εθνικό και κυρίως περιφερειακό επίπεδο, έχει ορισμένα θέματα που πρέπει να λύσει...
Για παράδειγμα, ανοίγει το ζήτημα των κομμάτων και των παρατάξεων στην Ανώτατη Εκπαίδευση, ενώ τελευταία διαβάζουμε ότι τα ΑΕΙ είναι συνδεδεμένα με τις παρατάξεις αλλά καθόλου με την οικονομία και την κοινωνία... «Τα πανεπιστήμια μένουν στο παρελθόν», λένε και συνεχίζουν γράφοντας ότι δυστυχώς συνεχίζουν να εκπαιδεύουν υπαλλήλους για το Δημόσιο, όπως τη δεκαετία του '60. Η προπαγάνδα αυτή αποτελεί μοχλό παραπέρα πίεσης για αντιδραστικές αλλαγές τόσο στα πανεπιστήμια όσο και στο κίνημα της νεολαίας.
Είναι αλήθεια ότι στα πανεπιστήμια στην Ελλάδα, σε σχέση με άλλα καπιταλιστικά κράτη, ως αποτέλεσμα αλλαγών που συντελέστηκαν μετά τη χούντα, το φοιτητικό κίνημα συγκροτήθηκε μέσα από παρατάξεις που εξέφραζαν πολιτικές αντιλήψεις, με έντονη διαπάλη. Χωρίς να ωραιοποιούμε την κατάσταση, δεν κυριάρχησε η τάση κοινωνικού εταιρισμού και συναίνεσης που ήδη τη δεκαετία του '90 είχε διαμορφωθεί σε πανεπιστήμια άλλων καπιταλιστικών κρατών. Ταυτόχρονα, γνωρίζουμε ότι στην πορεία η ίδια ύπαρξη παρατάξεων, και ειδικά εκείνων του δικομματισμού που γνωρίσαμε, αποτέλεσε ισχυρό στήριγμα σε διοικήσεις πανεπιστημίων και σε κυβερνήσεις που προχωρούσαν σε αντιδραστικές αλλαγές στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Σήμερα, για παράδειγμα, είναι σύντομο ανέκδοτο η αναφορά της ΝΔ σε κομματικοποίηση των πανεπιστημίων, όταν η ΔΑΠ λύνει και δένει σε πολλά από αυτά, είναι κράτος εν κράτει. Αλλού χτυπάει αυτή η προπαγάνδα. Θέλει να έχει λυμένα τα χέρια της απέναντι σε ένα φοιτητικό κίνημα που οργανώνεται, ξεπερνά χρόνιες παθογένειές του, μαζικοποιείται και θέτει στο επίκεντρο την ικανοποίηση των νεανικών αναγκών σε μόρφωση και δουλειά με δικαιώματα. Αποκτά δηλαδή στην πράξη και όχι στα λόγια ριζοσπαστικό περιεχόμενο.
Οσο δε για το άλλο επιχείρημα, ότι τα ΑΕΙ δεν είναι συνδεδεμένα με την οικονομία και την κοινωνία. Εδώ πια είναι φανερό ότι παρουσιάζουν την πραγματικότητα με το κεφάλι κάτω και τα πόδια πάνω.
Υπάρχει κανείς άραγε που θεωρεί ότι ένα πτυχίο λύνει το πρόβλημα της εργασίας μέσα από την απορρόφηση στο Δημόσιο; Προφανώς και όχι. Τι θέλουν, λοιπόν, να πετύχουν με αυτήν την προπαγάνδα; Να αποδεχτεί η νεολαία ότι μόνη της, με επιχειρηματικό πνεύμα όπως λένε, θα περιφέρεται από πρόγραμμα σε πρόγραμμα, θα μαζεύει χαρτιά και πιστοποιητικά, μήπως τελικά δει ένα συγκυριακό ξέφωτο. Συγκυριακό όμως! Κανείς δεν είναι σίγουρος για τίποτα. Και εδώ έρχεται η κινητικότητα, που πέρα από την ανάγκη του κεφαλαίου να κινείται γρήγορα και χωρίς πολλές - πολλές απαιτήσεις το εμπόρευμα εργατική δύναμη, επιδιώκει να μπολιάσει τη συνείδηση του νέου με την αποδοχή μιας τέτοιας κατάστασης.
Ρωτάμε λοιπόν: Είναι ή δεν είναι αποτέλεσμα της επίδρασης της συνολικής κοινωνικής εξέλιξης, αλλά και των τάσεων της οικονομίας, οι νέοι στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να μαζεύουν προσόντα, γεγονός που οδηγεί και στην αύξηση των μεταπτυχιακών προγραμμάτων; Από την άλλη, είναι ή δεν είναι αποτέλεσμα της ίδιας επίδρασης, η ανεργία αυτών των «προσοντούχων» νέων να εκτινάσσεται στα ύψη;
Για παράδειγμα, ο αριθμός των κατόχων μεταπτυχιακού και διδακτορικού αυξήθηκε, και μαζί με αυτόν η ανεργία τους. Πιο συγκεκριμένα, η ανεργία των κατόχων μεταπτυχιακών από 6% το 2007 έφτασε στο 13,7% το 2015. Μήπως φταίει ότι δεν ήταν επαρκώς ειδικευμένοι;
Αυτή η ταξική πραγματικότητα δίνει τη δυνατότητα να θέσουμε στο επίκεντρο του προβληματισμού, με πολλά παραδείγματα από κάθε χώρο, πώς γίνεται η κοινωνία να έχει ανάγκη τόσους και τόσους ειδικευμένους επιστήμονες και εργαζόμενους και αυτοί να μένουν στα αζήτητα;
Το σύγχρονο και αναγκαίο είναι να τοποθετηθεί η σχέση Παιδείας και οικονομίας σε άλλη βάση
Πρέπει να αλλάξει το κίνητρο οργάνωσης της οικονομίας. Δηλαδή να πάψει η εργατική δύναμη να είναι εμπόρευμα, γεγονός που σημαίνει ότι κανείς δεν την εκμεταλλεύεται, και να ενταχθεί μέσα από τον επιστημονικό σχεδιασμό στην εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνίας.
Γιατί σε μια οικονομία που κριτήριο οικονομικής ανάπτυξης δεν είναι η μεγιστοποίηση του κέρδους αλλά η μεγιστοποίηση της κοινωνικής προόδου, δεν υπάρχουν ούτε επιστήμονες που πλεονάζουν, ούτε επιστήμες περιττές.
Σε μια τέτοια κοινωνία, η Ανώτατη Εκπαίδευση και η επιστήμη αναπτύσσονται χωρίς τα δεσμά του κεφαλαίου. Σε μια τέτοια κοινωνία, δεν είναι πολυτέλεια αλλά ζωτική ανάγκη οι νέοι να παίρνουν ολόπλευρη επιστημονική μόρφωση.
Και αυτό είναι πραγματική ελευθερία.
Σοσιαλισμός είναι η κοινωνία της ουσιαστικά ελεύθερης επιλογής και του σεβασμού των κλίσεων, γιατί καθαρίζει το έδαφος από την άνιση αφετηρία από την οποία ξεκινάνε οι νέοι τη ζωή τους.
Και αυτή η ουσιαστική ελευθερία δεν έχει καμία σχέση με τις υποκρισίες περί σεβασμού των κλίσεων και των ταλέντων που ακούγονται από διάφορους, σε μια εκμεταλλευτική κοινωνία που όλες οι έρευνες δείχνουν ότι η ταξική στάμπα μπαίνει από πολύ νωρίς στον άνθρωπο.
Και ολόπλευρη επιστημονική μόρφωση σημαίνει πρώτα απ' όλα ότι ο αυριανός επιστήμονας σε όλη τη διάρκεια των σπουδών του συνδέει αρμονικά τη θεωρία με την εφαρμογή της, κατακτά τη μεθοδολογία της έρευνας, σταδιακά βαθαίνει στο επιστημονικό αντικείμενο που σπουδάζει. Και επειδή η αλήθεια είναι πάντα συγκεκριμένη, είναι η γνώση του επιστημονικού αντικειμένου του που τον κάνει ειδικό. Με ολοκληρωμένη, βαθιά γνώση του επιστημονικού του αντικειμένου και ικανότητα να αναλάβει και να διεκπεραιώσει με δημιουργικότητα το ρόλο του στο σύστημα της κοινωνικής παραγωγής. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να είναι δημιουργικός στο αντικείμενό του όταν δεν έχει γνώση και επίγνωση της σύνδεσης του ειδικού επιστημονικού αντικειμένου του με το όλο σύστημα της ανθρώπινης γνώσης και της κοινωνικής ζωής. Σκέφτομαι επιστημονικά σημαίνει σκέφτομαι διαλεκτικά, δηλαδή βλέπω τα πράγματα στην αλληλοσύνδεση και την κίνησή τους, γιατί διαλεκτική είναι η πραγματικότητα και η ζωή που οι επιστήμονες καλούνται να υπηρετήσουν.
Ποιοτική Ανώτατη Εκπαίδευση και χωρίς κανένα ταξικό εμπόδιο; Εγινε και μπορεί να γίνει!
Είναι λογικό να ρωτήσει κανείς. Μα καλά, είναι δυνατό να γίνουν όλα αυτά σήμερα; Μήπως με ευκολία το ΚΚΕ παρουσιάζει, χωρίς κόστος, προτάσεις που δεν πατάνε στην πραγματικότητα;
Αν ρωτάτε, αν γίνεται να έχουμε ποιοτική Εκπαίδευση για όλους, δωρεάν και αποκλειστικά δημόσια... Αν ρωτάτε, αν γίνεται οι απόφοιτοι όλων των δομών Εκπαίδευσης, και φυσικά της Ανώτατης, να δουλεύουν στο αντικείμενό τους και μάλιστα γνωρίζοντας πριν αποφοιτήσουν πού ακριβώς θα δουλέψουν... Αν ρωτάτε, αν γίνεται σε μια κοινωνία που ο σκοπός του κέρδους χάνεται, να υπάρχει έρευνα και καινοτομία...
Αν λοιπόν ρωτάτε όλα αυτά, το λέμε καθαρά και ξάστερα: Μια τέτοια κοινωνία υπήρξε και μεγαλούργησε και μάλιστα ξεκινώντας από πολύ χαμηλότερο συνολικό πολιτιστικό επίπεδο από αυτό που έχει σήμερα η καπιταλιστική Ελλάδα. Δείχνοντας και τις δυνατότητες του σήμερα. Μια τέτοια κοινωνία φωτίζει ακόμα με τις κατακτήσεις της το δρόμο που μπορεί και πρέπει να βαδίσουν η εργατική τάξη και τα καταπιεζόμενα λαϊκά στρώματα. Μια τέτοια κοινωνία υπήρχε και ήταν η σοσιαλιστική κοινωνία.
Ακόμα και σήμερα γράφονται άρθρα για τα επιτεύγματα της ΕΣΣΔ στην επιστήμη. Πρόσφατα, ο πρύτανης του ρωσικού - πια - πανεπιστημίου Λεμονόσοφ έγραψε:
«Ο άθλος του σοβιετικού συστήματος Εκπαίδευσης συνίστατο στο ότι έδινε πανίσχυρη βάση γνώσεων και αυτό έδινε με τη σειρά του εξαιρετικά καταρτισμένους μηχανικούς, μαθηματικούς, χημικούς (...) Κατείχαμε ηγετική θέση στον κόσμο σε πολλές σημαντικές κατευθύνσεις: Στο Διάστημα, στην πυρηνική φυσική, στη χημεία, στην επεξεργασία (...) Στη συνέχεια όλα αυτά τα χάσαμε».
Δεν μπορούσε φυσικά να γίνει αλλιώς. Η μόρφωση του σοβιετικού λαού ήταν οξυγόνο για την ίδια τη σοσιαλιστική κοινωνία.
Ετσι, έφτασε η Σοβιετική Ενωση το 1959 να έχει νικήσει ολοκληρωτικά την αγραμματοσύνη. Ετσι, έφτασε το 1970, πάνω από τα 3/4 του απασχολούμενου πληθυσμού στις πόλεις και το 50% των εργαζομένων στο χωριό να έχουν αποκτήσει μέση ή ανώτατη μόρφωση.
Σε αυτήν την κοινωνία, τη σοσιαλιστική, η καινοτομία απέκτησε ένα νέο περιεχόμενο, γιατί βασική της κατεύθυνση ήταν η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Και σε αυτήν τη βάση αναπτύχθηκε. Αποδεικνύοντας στην πράξη ότι κινητήρια δύναμη για την ανάπτυξη της επιστήμης μπορεί να γίνει το συλλογικό όφελος.
Γιατί αν μόνο η καπιταλιστική επιχειρηματικότητα μπορεί να δώσει ώθηση στην επιστήμη, όπως υποστηρίζει η αστική τάξη, τότε:
Πώς απαντά στο ότι ακόμα και με τους πιο αυστηρούς υπολογισμούς, περίπου το 1/3 όλων των εφευρέσεων στον κόσμο δημιουργούνταν στην ΕΣΣΔ. Κάθε χρόνο, περισσότερες από 80 χιλιάδες εφευρέσεις καταχωρούνταν. Συνολικά, ο αριθμός των σοβιετικών εφευρέσεων πριν το 1991 ξεπερνούσε το 1,5 εκατ.
Πώς απαντά στο ότι στην ΕΣΣΔ αναλογούσε πάνω από το 20% των νέων εφευρέσεων (αυτό που στη σύγχρονη ορολογία λέτε πατενταρισμένες καινοτομίες) που καταχωρούνταν κάθε χρόνο σε ολόκληρο τον κόσμο;
Πώς απαντά στο ότι στην ΕΣΣΔ υπήρχε το 1987 το 25% των επιστημόνων παγκοσμίως;
Πώς απαντά στο ότι μέσα σε τέσσερα χρόνια, από το 1957 έως το 1961, τα ερευνητικά κέντρα αυξήθηκαν από 2.800 σε 4.800.
Πώς απαντούν στο ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της CIA, η ΕΣΣΔ δαπανούσε στην Ερευνα μεγαλύτερο ποσοστό επί του ΑΕΠ απ' αυτό του μέσου όρου των κρατών - μελών του ΟΟΣΑ που ήταν 2,6% και αυτό των ΗΠΑ που ήταν 2,4%.
Εχει, λοιπόν, κανείς απορία για το τι σημαίνει καινοτομία και αριστεία στο σοσιαλισμό;
Εχουν καμία σχέση αυτές οι συνθήκες με την υποκριτική προπαγάνδα περί σοβιετίας; Προφανώς και δεν έχουν.
Αυτήν τη χρονιά τιμάμε ουσιαστικά την επέτειο των 100 χρόνων από τη νικηφόρα Οκτωβριανή Επανάσταση, απευθύνουμε ανοιχτό κάλεσμα σε κάθε νέο και νέα που προβληματίζεται και ασφυκτιά από την καπιταλιστική βαρβαρότητα που ζει καθημερινά.
Απευθυνόμαστε στους νέους και τις νέες που βρίσκονται στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ και τους λέμε ότι η μόρφωση είναι όπλο που πρέπει αυτοί να κατακτήσουν και να το στρέψουν στον αντίπαλο, σε αυτόν που καταπνίγει όνειρα και δικαιώματα, τον καπιταλισμό.
Συνεχίζουμε ανυπότακτοι να βαδίζουμε στις λεωφόρους του μέλλοντος.
Στα βήματα που περπατήσανε οι ηρωικοί κομμουνάροι του Παρισιού, οι μπολσεβίκοι που πέρασαν διά πυρός και σιδήρου και βγήκαν νικητές. Στα βήματα των χιλιάδων και εκατομμυρίων κομμουνιστών που έγιναν ένα με τους πόθους και τους καημούς των λαών.
Με αγώνα, γνώση, τόλμη κι αντοχή, εμείς θα ξελασπώσουμε το μέλλον!
Του Κυριάκου ΙΩΑΝΝΙΔΗ*
* Ο Κυριάκος Ιωαννίδης είναι μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 17 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 17/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
