Alfavita Newsroom Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πληθυσμού με ανώτατη εκπαίδευση στις ηλικίες 25 έως 34 και τα χαμηλότερα στις ηλικίες 34 έως 65.
Όσο αυξάνεται η ηλικία, τόσο μειώνεται το αντίστοιχο ποσοστό με ανώτατη εκπαίδευση, με τις ανάλογες επιπτώσεις στο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο του πληθυσμού και της χώρας. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό φοιτητών σε σχέση με τον πληθυσμό της (6,58%), καθώς και το μεγαλύτερο ποσοστό φοιτητών που σπουδάζει στο εξωτερικό (0,34%), από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Με τους πόρους που διατίθενται, η Ελλάδα δυσκολεύεται να καλύψει την αυξημένη ζήτηση για ανώτατη εκπαίδευση, δεδομένου ότι ένα ποσοστό 70% για τα Πανεπιστήμια και 40% για τα ΤΕΙ, εισάγεται πλέον των δηλωμένων δυνατοτήτων τους για εκπαίδευση.
37.484 ελληνόπουλα σπουδάζουν σε ξένα Πανεπιστήμια
Το 2017, οι Έλληνες που σπούδαζαν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού άγγιξαν τους 37.484, αριθμός συγκριτικά υψηλός σε σχέση με την Ισπανία (35.348), η οποία διαθέτει υπερτετραπλάσιο πληθυσμό από την Ελλάδα, ή την Πορτογαλία (12.951) και την Ιρλανδία (15.249), οι οποίες, επίσης, βίωσαν οικονομική κρίση.
Αυτό αναφέρει η ετήσια έκθεση της ΑΔΙΠ .
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση:
Τους περισσότερους φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό εμφανίζουν η Κίνα και η Ινδία, χώρες με τεράστια πληθυσμιακά μεγέθη, οι οποίες αποσκοπούν στην εισαγωγή τεχνογνωσίας μέσω των φοιτητών τους σε ξένα πανεπιστήμια, κυρίως των ΗΠΑ. Από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι περιπτώσεις της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, των οποίων μεγάλος αριθμός φοιτητών σπουδάζει στο εξωτερικό, παρά το γεγονός ότι κατατάσσονται στις οικονομικά προηγμένες χώρες.
Τα τελευταία χρόνια, η φυγή των Ελλήνων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού εμφανίζει αύξουσα τάση.
Το 2011 αναχώρησαν για σπουδές σε ΑΕΙ του εξωτερικού 29.577 άτομα, αριθμός ο οποίος το 2017 ανήλθε σε 37.484 (αύξηση κατά 26,73%).
Αναλογία φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό σε σχέση με τον πληθυσμό της κάθε χώρας
Από τα στοιχεία της UNESCO (2017) προκύπτει ότι η Κύπρος, σε σχέση με τον πληθυσμό της, εμφανίζει τους περισσότερους φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό (2,13%).
Στις χώρες με υψηλή αναλογία φοιτητών σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της χώρας, κατατάσσονται, επίσης, το Λουξεμβούργο (1,73%), η Σλοβακία (0,60%), η Λιθουανία (0,38%), η Νορβηγία (0,36%) και η Ελλάδα (0,34%).
Πάντως, η κατάταξη των χωρών με βάση τον αριθμό των φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό (σε απολυτές τιμές) δεν αντικατοπτρίζει πλήρως την πραγματικότητα.
Σε πολλές περιπτώσεις, η εικόνα αντιστρέφεται, όταν γίνεται αναγωγή των φοιτητών στο σύνολο του πληθυσμού της κάθε χώρας .
Χώρες με μεγάλο αριθμό φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό όπως η Κίνα, η Ινδία, το Μεξικό, οι ΗΠΑ και το Πακιστάν βρίσκονται χαμηλά στην κατάταξη, όταν εξετάζεται η αναλογία των φοιτητών αυτών σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της κάθε χώρας.
Εισερχόμενοι φοιτητές ανά χώρα υποδοχής
Σύμφωνα με στοιχεία της UNESCO, οι ΗΠΑ υποδέχονται τους περισσότερους φοιτητές παγκοσμίως . To 2016, πάνω από 900.000 φοιτητές από χώρες του εξωτερικού σπούδαζαν σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ. Η υψηλή ποιότητα των προγραμμάτων σπουδών, του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού και των τεχνολογικών υποδομών και εγκαταστάσεων είναι μερικοί μόνο από τους λόγους που προτιμώνται τα πανεπιστήμια των ΗΠΑ.
Τρεις αγγλοσαξονικές χώρες (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία) κατέχουν τις πρώτες θέσεις με τους περισσότερους φοιτητές από τοεξωτερικό. Δεδομένων των πληθυσμιακών μεγεθών της κάθε χώρας, στη δεύτερη θέση βρίσκεται το Ηνωμένο Βασίλειο (430.687 φοιτητές) και ακολουθεί η Αυστραλία με 335.512 φοιτητές. Η Ρωσία, η Γαλλία, η Γερμανία, ο Καναδάς, η Κίνα, η Ιαπωνία και η Ιταλία συμπληρώνουν τη δεκάδα των χωρών με τους περισσότερους φοιτητές από χώρες του εξωτερικού.
Σε υψηλό κίνδυνο η ανώτατη εκπαίδευση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα η Ανώτατη Εκπαίδευση φαίνεται ότι βρίσκεται σε υψηλότερο κίνδυνο, καθώς αντιμετωπίζει, ταυτόχρονα, μείωση της χρηματοδότησης, αύξηση του αριθμού των φοιτητών και μείωση του διδακτικού προσωπικού.
Αυτό τονίζει η ΑΔΙΠ, στην ετήσια έκθεση, ενώ σημειώνει τα εξής:
Κατά την περίοδο 2008 – 2016, η δημόσια χρηματοδότηση των ΑΕΙ παρουσίασε μείωση ύψους 65,04%, με ταυτόχρονη αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού κατά 15% και μείωση του διδακτικού προσωπικού κατά 4,17%, με συνακόλουθο αποτέλεσμα τη δυσμενή αναλογία διδασκόντων/φοιτητών (1/44).
Το 2016, το ποσοστό χρηματοδότησης των ΑΕΙ κατέγραψε περαιτέρω μείωση σε σχέση με το ΑΕΠ (από 0,07% σε 0,06%). Με δεδομένο την ταυτόχρονη μείωση της χρηματοδότησης και του ΑΕΠ, η Ανώτατη Εκπαίδευση στην Ελλάδα παρουσιάζει συνεχή αποεπένδυση, η οποία ξεπερνά ποσοστιαία την πτώση της οικονομίας συνολικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΔΙΠ, κατά το έτος 2017 η δημόσια χρηματοδότηση στα ΑΕΙ παρουσιάζει σχετική αύξηση.
Έρευνα: Χρηματοδότηση και ερευνητική παραγωγή
Η δημόσια δαπάνη για την έρευνα και την ανάπτυξη προς τα ελληνικά ΑΕΙ μειώθηκε ποσοστιαία επί της συνολικής δαπάνης, από 37,79% κατά το έτος 2015, σε 31,89% κατά το έτος 2016. Κατά την ίδια περίοδο, ραγδαία μείωση, ύψους 22,15%, σημειώθηκε και στο ερευνητικό προσωπικό των ΑΕΙ.
Από το 2016 στο 2017 ανάλογη μείωση, κατά 4%, σημείωσε και η ελληνική ερευνητική παραγωγή σε επιστημονικές δημοσιεύσεις. Εντούτοις, η ελληνική ερευνητική δραστηριότητα εξακολουθεί να βρίσκεται σε καλό επίπεδο, κατέχοντας τη 17η θέση ανάμεσα σε 33 ευρωπαϊκές χώρες.
Το κοινό πλαίσιο σπουδών στον ΕΧΑΕ
Πραγματοποιείται αναλυτική επισκόπηση των προγραμμάτων σπουδών και των τριών κύκλων που λειτουργούν στα ΑΕΙ των χωρών του ΕΧΑΕ. Ειδικότερα παρουσιάζεται η φυσιογνωμία τους κυρίως ως προς τα έτη σπουδών και τον αριθμό των πιστωτικών μονάδων (ECTS). Περιλαμβάνεται ειδική αναφορά στα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (integrated masters) που λειτουργούν στις χώρες του ΕΧΑΕ. Πρόκειται για το θεσμό, ο οποίος καθιερώθηκε νομοθετικά στη χώρα μας με τον ν.4485/17.
Το 68% των φοιτητών είναι στα Πανεπιστήμια
Το μεγαλύτερο ποσοστό φοιτητών συγκεντρώνεται στα πανεπιστήμια (68%), ενώ στα ΤΕΙ το ποσοστό ανέρχεται στο 32%.
Το μεγαλύτερο ποσοστό των ΠΠΣ των πανεπιστημίων εντάσσεται στην επιστημονική περιοχή των ανθρωπιστικών επιστημών και των τεχνών (21%) και έπεται η περιοχή των επιστημών μηχανικών και μεταποίησης (19%). Ποσοστό της τάξης του 13% των ΠΠΣ καλύπτουν οι οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες, ενώ το ίδιο ποσοστό ισχύει και για τις φυσικές επιστήμες.
Στα ΤΕΙ, το μεγαλύτερο ποσοστό των ΠΠΣ εντάσσεται στα πεδία των τεχνολόγων/μηχανολόγων μηχανικών (50%), των διοικητικών επιστημών (30%) και των επιστημών υγείας (25%).
Ο φοιτητικός πληθυσμός των πανεπιστημίων,στο μεγαλύτερο ποσοστό του, κατανέμεταισε επιστημονικές περιοχές που ανήκουν κατά τάξη μεγέθους: (α) στις ανθρωπιστικές επιστήμες και τέχνες (18,17%), (β) στις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες (17,70%) και (γ) στις επιστήμες μηχανικών και μεταποίησης (15,10%).
Διδακτικό προσωπικό
Το μέσο ποσοστό αποχωρήσεων μελών ΔΕΠ στα πανεπιστήμια άγγιξε το 3,5%, ενώ το μέσο ποσοστό προσλήψεων κυμάνθηκε μεταξύ του 0,5% και 1%.
Σημαντικό ποσοστό των διδακτικών αναγκών και της υποστήριξής τους στα πανεπιστήμια καλύπτουν τα μέλη ΕΕΠ/ΕΔΙΠ/ΕΤΕΠ (16%) αλλά και οι συμβασιούχοι με ανάθεση διδακτικού έργου ορισμένου χρόνου (15%).
Εκπαιδευτικό έργο και επιδόσεις των φοιτητών
Ποσοστό 50% των φοιτητών των πανεπιστημίων εμφανίζεται να ολοκληρώνει τις σπουδές του κανονικά (στα ν έτη), ενώ καταγράφεται και υψηλό ποσοστό (37%) φοιτητών, οι οποίοι έχουν ξεπεράσει τα ν+2 έτη σπουδών. Ειδικότερα, τα μεγαλύτερα ποσοστά φοιτητών, που βρίσκονται πάνω από τα ν+2 έτη σπουδών, εντοπίζονται στις διοικητικές και νομικές επιστήμες (47%), τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις τέχνες (46%) αλλά και τις φυσικές επιστήμες (45%), ενώ ως περισσότερο συνεπείς φοιτητές εμφανίζονται εκείνοι των επιστημών μηχανικών και μεταποίησης (32%), της εκπαίδευσης (33%) και των επιστημών υγείας (39%).
Για 2017,το μέσο ετήσιο ποσοστό των αποφοίτων των πανεπιστημίων υπολογίζεται περίπου στο 13% του συνόλου των ενεργών φοιτητών (στους ενεργούς φοιτητές περιλαμβάνονται οι φοιτητές όλων των ετών). Το ποσοστό αυτό φαίνεται να επιδεινώθηκε, υποχωρώντας κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες από το προηγούμενο έτος, όπου οι απόφοιτοι ανήλθαν σε 15% του συνόλου των ενεργών φοιτητών.
Ο μέσος βαθμός πτυχίου των αποφοίτων υπολογίζεται στο βαθμό επτά (7), ενώ ποσοστό 18% των αποφοίτων πήρε πτυχίο με βαθμό από οκτώ (8) και άνω.
Οι περισσότερο «συνεπείς» απόφοιτοι (στα ν έτη σπουδών) είναι οι απόφοιτοι των επιστημών υγείας (49,04%) και της εκπαίδευσης (48,55%).
Σημαντικός είναι ο μέσος βαθμός υπερκάλυψης των δηλωμένων δυνατοτήτων εκπαίδευσης από τα πανεπιστήμια. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 170%, που σημαίνει ότι εισάγονται 70 επιπλέον φοιτητές από τους 100 που μπορούν να εκπαιδεύσουν τα πανεπιστήμια. Το γεγονός αυτό, σε συνάρτηση με τη μείωση του διδακτικού προσωπικού και το πολύ χαμηλό ποσοστό αναπλήρωσής του επιδρά αρνητικά στην ποιότητα των σπουδών.
Καταγράφεται χαμηλή κινητικότητα φοιτητών (μέσω Erasmus) τόσο εισερχόμενων (1%) όσο και εξερχόμενων φοιτητών (1%).
Έρευνα και Καινοτομία
Το μέσο πλήθος των διδακτορικών διατριβών που απονέμονται σε ετήσια βάση από κάθε πανεπιστημιακό τμήμα ανέρχεται στις οκτώ (8).
Κάθε καθηγητής έχει υπό την επίβλεψή του, κατά μέσο όρο, τρεις (3) υπό εκπόνηση διδακτορικές διατριβές.
Κατά το έτος 2017, δημοσιεύτηκαν 1,5 (μέσος όρος) εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές ανά μέλος ΔΕΠ των πανεπιστημίων.
Η χρηματοδότηση των ερευνητικών έργων που προέρχεται από την Ευρώπη και από διεθνείς πηγές υπερέχει με ποσοστό 45% έναντι των εθνικών (δημοσίων και ιδιωτικών) χρηματοδοτήσεων, γεγονός που καταδεικνύει τη σχετικά υψηλή και διεθνοποιημένη ερευνητική δραστηριότητα των Ιδρυμάτων.
Στα ελληνικά ΑΕΙ η καινοτομία στους δείκτες «διπλώματα ευρεσιτεχνίας» και «δημιουργία τεχνοβλαστών» εξακολουθεί να βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Διοικητικό προσωπικό, υποδομές και υπηρεσίες
Οι υπάλληλοι των γραμματειών των πανεπιστημιακών τμημάτων συνιστούν την πλειονότητα των διοικητικών υπαλλήλων (21%) και έπονται οι εργαζόμενοι στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Έρευνας –ΕΛΚΕ (17%), τις Υπηρεσίες για διοικητικά θέματα και διαχείριση προσωπικού (16%), τις Οικονομικές Υπηρεσίες (12%), τις Υπηρεσίες Βιβλιοθήκης (11%), καθώς και στις Υπηρεσίες διαχείρισης υποδομών πληροφορικής (8%).
Πολύ μικρό ποσοστό (0,5% έως 1%) του διοικητικού προσωπικού κατανέμεται στις υπόλοιπες υπηρεσίες (ΜΟΔΙΠ, ΔΑΣΤΑ, καθώς και Υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας και συμβουλευτικής). Ως εκ τούτου, τα Ιδρύματα αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη αποτελεσματικών υπηρεσιών σε θέματα φοιτητικής μέριμνας, έρευνας και καινοτομίας, μεταφοράς τεχνολογίας, διασύνδεσης με την αγορά εργασίας, καθώς και Διασφάλισης Ποιότητας.
Οι αίθουσες διδασκαλίας έχουν οριακή επάρκεια θέσεων, με μέση αναλογία μία (1) θέση για 3 φοιτητές, ενώ για τις βιβλιοθήκες μία (1) θέση αντιστοιχεί σε 35 φοιτητές.
Ωστόσο, οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες των βιβλιοθηκών είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένες σε εθνικό επίπεδο, εφόσον παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης σε πλούσιο ηλεκτρονικό επιστημονικό υλικό.
Αριθμός ερευνητικών εργασιών (δημοσιεύσεων)
Σε απόλυτο αριθμό, το 2017, η Ελλάδα, με 18.115 δημοσιεύσεις, βρίσκεται στην 17η θέση σε σύνολο 33 ευρωπαϊκών χωρών , πάνω από τη Ρουμανία (15.273), την Ιρλανδία (13.778), την Ουγγαρία (10.826), τη Σλοβακία (8.341), την Κροατία (6.678) και τη Σλοβενία (6.102). Τον μεγαλύτερο αριθμό δημοσιεύσεων εμφανίζει το Ηνωμένο Βασίλειο (191.830) και ακολουθούν η Γερμανία (170.114), η Γαλλία (115.747), η Ιταλία (110.402) και η Ισπανία (90.082). Καλύτερες επιδόσεις από την Ελλάδα εμφανίζουν, μεταξύ άλλων, το Βέλγιο (32.181), η Δανία (27.010), η Αυστρία (24.826), η Πορτογαλία (24.188), η Τσεχία (24.059), η Φινλανδία (19.496) και η Νορβηγία (22.078).
Αναφορές ανά δημοσιευμένη εργασία
Σύμφωνα με στοιχεία της Scimago, τις περισσότερες αναφορές ανά δημοσίευση εμφανίζει μια πολύ μικρή χώρα, το Πριγκιπάτο του Μονακό (1,93 αναφορές ανά δημοσίευση). Από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες , ξεχωρίζουν οι επιδόσεις της Ελβετίας με 0,98 αναφορές ανά δημοσίευση, της Ισλανδίας με 0,93 αναφορές, της Δανίας και της Ολλανδίας με 0,91 και του Βελγίου με 0,88 αναφορές ανά δημοσίευση. Το Ηνωμένο Βασίλειο, πρώτο σε αριθμό δημοσιεύσεων στην Ευρώπη, στην κατάταξη των χωρών με βάση τις αναφορές ανά δημοσίευση βρίσκεται λίγο πάνω από τη μέση της λίστας, με 0,76 αναφορές ανά δημοσίευση, ίδια επίδοση με την Ιταλία, και ακολουθούν η Φινλανδία και η Ιρλανδία (0,75), η Γερμανία, η Ουγγαρία και η Νορβηγία (0,73). Η Ελλάδα, με 0,65 αναφορές ανά δημοσίευση, βρίσκεται στην 23η θέση σε σύνολο 33 χωρών, μόλις πάνω από την Πορτογαλία (0,63 αναφορές), τη Λιθουανία (0,59 αναφορές), τη Σλοβενία (0,56 αναφορές) και τη Βουλγαρία (0,53 αναφορές) και κάτω από την Κύπρο (0,7 αναφορές), τη Γαλλία (0,69 αναφορές) και την Ισπανία (0,66 αναφορές).
Σύμφωνα με στοιχεία της Scimago, η Ελλάδα βρίσκεται στην 17η θέση μεταξύ 33 ευρωπαϊκών χωρών στις κατηγορίες: συνολικός αριθμός δημοσιεύσεων, δημοσιεύσεις με αναφορές, συνολικός αριθμός αναφορών και αυτο-αναφορές. Η καλύτερη θέση για την Ελλάδα (16η θέση) καταγράφεται στον δείκτη ποιότητας δημοσιεύσεων H index, ενώ η χειρότερη (23η θέση) καταγράφεται στην κατηγορία αναφορές ανά δημοσίευση, δείκτη ο οποίος μετρά, μεταξύ άλλων, την απήχηση του ερευνητικού έργου στη διεθνή κοινότητα.
Αναλογία δημοσιεύσεων ανά ερευνητή
Σύμφωνα με στοιχεία της Scimago και της Eurostat, το 2016, στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 28, την καλύτερη αναλογία δημοσιεύσεων/ερευνητών εμφανίζει η Κύπρος με 2,81 δημοσιεύσεις ανά ερευνητή (Σχήμα 54), ενώ δεύτερη, σε μεγάλη απόσταση από την Κύπρο, έρχεται η Τσεχία με 1,20 δημοσιεύσεις ανά ερευνητή. Από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ξεχωρίζουν οι επιδόσεις της Κροατίας (0,92), της Ιταλίας (0,87), της Μάλτας (0,86), της Ρουμανίας (0,83) και του Λουξεμβούργου (0,80). Η Ελλάδα, με 0,64 δημοσιεύσεις ανά ερευνητή, βρίσκεται στη δέκατη τρίτη (13η) θέση της κατάταξης των ευρωπαϊκών χωρών, μόλις κάτω από το Ηνωμένο Βασίλειο (0,67) και πάνω από τη Δανία (0,64), το Βέλγιο (0,61) και την Πορτογαλία (0,59). Τις χειρότερες επιδόσεις στο σύνολο των χωρών της ΕΕ εμφανίζουν η Βουλγαρία (0,27), η Πολωνία (0,29), η Λιθουανία (0,41) και η Ουγγαρία (0,42).
Διπλώματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters)
Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επίπεδου (Integrated Masters) συναντώνται στην πλειονότητα των συστημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης των ευρωπαϊκών χωρών (Σχήμα 60). Πρόκειται για προγράμματα εκτεταμένης φοίτησης, τα οποία οδηγούν στην απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης, ενσωματώνοντας σπουδές προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου (1ος και 2ος κύκλος). Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επίπεδου τοποθετούνται έξω από τη διάρθρωση των τριών κύκλων σπουδών της διαδικασίας της Bologna (Πτυχίο/Bachelor – Master – Διδακτορικό), ενώ προσελκύουν διαφορετικό αριθμό φοιτητών, ανάλογα με τη χώρα στην οποία υφίστανται. Στις χώρες μέλη του ΕΧΑΕ, το ποσοστό των φοιτητών που επιλέγει να φοιτήσει σε τέτοιου είδους προγράμματα (όπου αυτά υπάρχουν) κυμαίνεται από λιγότερο από 5% έως, περίπου, 20%.
Για παράδειγμα, στη Σουηδία, ο αριθμός των φοιτητών που σπουδάζει για την απόκτηση διπλωμάτων ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου αντιστοιχεί περίπου στο 20% του συνόλου των φοιτητών του πρώτου και δεύτερου κύκλου σπουδών.
Σε αντίθεση με τη Φινλανδία, την Ισλανδία, την Τουρκία, τη Μολδαβία και τη Ρωσία, όπου το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται κάτω από 5%.
Σε 17 συστήματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, οι φοιτητές προγραμμάτων ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters) αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του συνόλου των φοιτητών σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών, ενώ σε 12 συστήματα, η αντίστοιχη αναλογία κυμαίνεται από 10% -19,9%.86
Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επίπεδου μπορεί να ενσωματώνουν πρακτική άσκηση, έρευνα ή να απαιτούν την επιτυχή εξέταση σε προχωρημένες ή/και εξειδικευμένες ενότητες μαθημάτων.
Τα αντικείμενα σπουδών των προγραμμάτων αυτών συνδέονται συχνά με τα πεδία των ρυθμιζόμενων επαγγελμάτων στην Ευρώπη (Οδηγία 2005/36/EC), τα οποία προϋποθέτουν την ύπαρξη συγκεκριμένων προσόντων, συμπεριλαμβανομένης της πρακτικής άσκησης, κυρίως στην ιατρική, την οδοντιατρική, την κτηνιατρική, τη φαρμακευτική και την αρχιτεκτονική.
Ωστόσο, συναντώνται συχνά και σε άλλα αντικείμενα σπουδών, όπως στις επιστήμες μηχανικών και μεταποίησης, τις επιστήμες του δικαίου και τη θεολογία.
Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters) δεν πρέπει να συγχέονται με τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών εκτεταμένης φοίτησης (π.χ. πέντε χρόνια), τα οποία οδηγούν αποκλειστικά στην απόκτηση πρώτου πτυχίου.
Αναλυτικότερα, στο σύνολο των χωρών του ΕΧΑΕ, τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου συναντώνται σε τριάντα πέντε (35) συστήματα Ανώτατης Εκπαίδευσης στα αντικείμενα της ιατρικής (31 συστήματα), της οδοντιατρικής (31 συστήματα), της κτηνιατρικής (27 συστήματα), της αρχιτεκτονικής (21 συστήματα), της φαρμακευτικής (21 συστήματα), της εκπαίδευσης εκπαιδευτών (13 συστήματα), του δικαίου (12 συστήματα), των μηχανικών (12 συστήματα) και της θεολογίας (12 συστήματα). Στα υπόλοιπα αναφερόμενα πεδία (15 συστήματα) περιλαμβάνονται η ψυχολογία, η λογοθεραπεία, η φυσικοθεραπεία, η νοσηλευτική, η μαιευτική, η χημεία, η φυσική, οι καλές τέχνες, η βιολογία, τα μαθηματικά, η στατιστική, η πληροφορική, οι επιστήμες της θάλασσας, η γεωπονία, η δασοπονία, η αρχιτεκτονική τοπίου και η διατήρηση και αποκατάσταση της πολιτιστικής κληρονομίας.
Για τους φοιτητές, τα πλεονεκτήματα της απόκτησης ενιαίων τίτλων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου συνοψίζονται ως εξής:
Η απόκτηση διπλωμάτων ενιαίων σπουδών προσφέρει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στους αποφοίτους, οι οποίοι εισέρχονται στην αγορά εργασίας με εξειδικευμένες γνώσεις που πιστοποιούνται από την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.
Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών απευθύνονται σε φοιτητές με συγκεκριμένους στόχους που έχουν αποφασίσει από νωρίς τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό.
Οι ενιαίοι τίτλοι σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου επιτρέπουν την περαιτέρω εξειδίκευση των αποφοίτων τους, μέσω της δυνατότητας επιλογής ατομικής ή και ομαδικής εργασίας στο τελευταίο έτος σπουδών, σε συνδυασμό με την επιλογή εξειδικευμένων μαθημάτων στο θεματικό αντικείμενο ενδιαφέροντός τους.
Τα προγράμματα ενιαίων σπουδών αναπτύσσουν περαιτέρω τις τεχνικές ικανότητες και γνώσεις των αποφοίτων τους, οι οποίες απαιτούνται σε περισσότερο πρακτικά επαγγέλματα ή στην έρευνα.
Σεπολλάπρογράμματαενιαίωνσπουδώνμεταπτυχιακούεπιπέδου,οιφοιτητέςέχουν,κατά περίπτωση, τη δυνατότητα να αποχωρήσουν στο τέλος του τρίτου έτους σπουδών, λαμβάνοντας πτυχίο πανεπιστημίου πρώτου κύκλου.
Σε αντίθεση με τα συμβατικά προγράμματα προπτυχιακών σπουδών, η χρηματοδότηση των σπουδών μέσω δανειοδότησης καλύπτει ταυτόχρονα το κόστος για την ολοκλήρωση προπτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών, χωρίς να χρειάζεται η υποβολή νέας αίτησης χρηματοδότησης, όπως παραδοσιακά συμβαίνει με τους αποφοίτους των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών που επιθυμούν τη συνέχιση των σπουδών τους σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Μεγάλη Βρετανία
Στο Μεγάλη Βρετανία τα διπλώματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters) συναντώνται κυρίως στις θετικές επιστήμες και στις επιστήμες μηχανικών και μεταποίησης, συμπεριλαμβανομένων, ωστόσο, και άλλων αντικείμενων σπουδών. Η υλοποίηση των «Integrated Masters» συνδυάζει προχωρημένες σπουδές προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου σε ένα ενιαίο πρόγραμμα σπουδών. Με εξαίρεση τη Σκωτία, όπου η φοίτηση είναι πενταετής, οι φοιτητές αποκτούν έπειτα από τέσσερα χρόνια σπουδών μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης ενιαίων σπουδών. Όπου προβλέπεται πρακτική άσκηση (industrial placement), η ολοκλήρωση των σπουδών παρατείνεται, ανάλογα με το χρονικό διάστημα ολοκλήρωσης της πρακτικής.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα διπλώματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου περιλαμβάνουν τουλάχιστον ενός έτους σπουδές στο επίπεδο 7 του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων για την Ανώτατη Εκπαίδευση στην Αγγλία, την Ουαλία και τη Βόρεια Ιρλανδία και, αντίστοιχα, στο επίπεδο 11 για τη Σκωτία.
Επιπλέον, σύμφωνα με το πλαίσιο κατανομής πιστωτικών μονάδων της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας του Ηνωμένου Βασιλείου (QAA), για τα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών (Master’s Degree), o ελάχιστος αριθμός πιστωτικών μονάδων είναι 180, από τις οποίες οι 150 τουλάχιστον σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Για τα προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters), μια τυπική κατανομή περιλαμβάνει 480 πιστωτικές μονάδες, από τις οποίες οι 120 τουλάχιστον σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Εξαίρεση αποτελεί η Σκωτία, όπου, λόγω της τετραετούς φοίτησης για τη λήψη πτυχίου, ο ελάχιστος αριθμός πιστωτικών μονάδων είναι 600, από τις οποίες 120 τουλάχιστον σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Σημειώνεται ότι το πλαίσιο απόδοσης πιστωτικών μονάδων στο Ηνωμένο Βασίλειο διαφοροποιείται από το ευρωπαϊκό σύστημα συσσώρευσης και μεταφοράς πιστωτικών μονάδων (ECTS), όπου, για την απονομή ενός Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (Master’s Degree), απαιτούνται 90-120 ECTS (180-24093 πιστωτικές μονάδες, αντίστοιχα, στο Ηνωμένο Βασίλειο), από τις οποίες 60 τουλάχιστον (120 πιστωτικές μονάδες στο Ηνωμένο Βασίλειο) σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
Ενιαία προγράμματα σπουδών συναντώνται και σε διδακτορικό επίπεδο, όπου οι σπουδές μεταπτυχιακού επιπέδου ενσωματώνονται στις σπουδές διδακτορικού επιπέδου.
Τα ενιαία προγράμματα σπουδών διδακτορικού επιπέδου προϋποθέτουν τετραετή φοίτηση (1+3 έτη).
Ένας χρόνος σπουδών αντιστοιχεί στην απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών (Master’s Degree).
Εφόσον ο φοιτητής παρουσιάσει ικανοποιητική πρόοδο, ακολουθούν τρία έτη φοίτησης για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου.95 Σε περίπτωση μη συνέχισης για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου, ο φοιτητής μπορεί να αποφοιτήσει (έπειτα από ένα έτος), λαμβάνοντας μεταπτυχιακό τίτλο ειδίκευσης (Master’s Degree).
Πορτογαλία
Η ανώτατη εκπαίδευση στην Πορτογαλία υλοποιείται από τα ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, όπου περιλαμβάνονται και οι πολυτεχνικές σχολές, οι οποίες δεν έχουν δικαίωμα χορήγησης διδακτορικών τίτλων, και τα πανεπιστήμια.
Στο πορτογαλικό σύστημα Ανώτατης Εκπαίδευσης, από τη Διακήρυξη της Bologna και μετέπειτα, ο πρώτος κύκλος σπουδών περιλαμβάνει τρία έτη φοίτησης για την απόκτηση πτυχίου, δυο έτη για την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου (δεύτερος κύκλος) και 3 ή 4 έτη για την απόκτηση διδακτορικού τίτλου (τρίτος κύκλος), κατά τα οποία, το πρώτο έτος περιλαμβάνει παρακολούθηση μαθημάτων, ενώ o υπόλοιπος χρόνος διατίθεται για την ολοκλήρωση της διδακτορικής διατριβής.
Στην περίπτωση των διπλωμάτων ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters), οι φοιτητές αποφοιτούν, έπειτα από πέντε έτη σπουδών, με μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης.
Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα είτε να αποφοιτήσουν στο τρίτο έτος σπουδών, λαμβάνοντας μόνο πτυχίο, είτε να συνεχίσουν στο τέταρτο έτος, με σκοπό την απόκτηση μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης.
Σημειώνεται ότι σε ορισμένα αντικείμενα σπουδών, όπως των πολιτικών μηχανικών, η απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου είναι απαραίτητη για την άσκηση του οικείου επαγγέλματος με πλήρη δικαιώματα.99 Παρακάτω παρουσιάζεται η τυπική οργάνωση ενός πιστοποιημένου από την A3ES (Agency for Evaluation and Accreditation of Higher Education) προγράμματος ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου.
Την τελευταία δεκαετία, στην Πορτογαλία έχει ολοκληρωθεί μεγάλος αριθμός πιστοποιήσεων και επαναπιστοποιήσεων προγραμμάτων σπουδών, στα οποία περιλαμβάνονται πάνω από 165 προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters) στα αντικείμενα της ιατρικής, της αρχιτεκτονικής, της πληροφορικής, της φαρμακευτικής, της βιολογίας, της φυσικής, της χημείας, της ψυχολογίας και της επιστήμης των μηχανικών.
Ενδεικτικά, από το 2012 έως το 2016, ο προγραμματισμός πιστοποιήσεων περιλάμβανε, μεταξύ άλλων, 126 προγράμματα ενιαίων σπουδών μεταπτυχιακού επιπέδου (Integrated Masters).
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Εσείς γνωρίζετε τι σημαίνει «νείρομαι»;
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 24 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 24/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
