Alfavita Newsroom Υπουργείο Παιδείας και Αριστερά:
Ενδείξεις διολίσθησης και νεοφιλελεύθερος εναγκαλισμός
Είχα διαβάσει το τελευταίο, αν δεν κάνω λάθος, κείμενο του συντρόφου Σταύρου Κωνσταντακόπουλου, λίγες μέρες προτού μας αποχαιρετήσει, με τίτλο «Το κόμμα κι η κυβέρνηση» (Αυγή, 8.2.2015). Κι έγραφε: «…Αυτά είναι τα όπλα μας, αυτές και οι ατέλειές μας. Το θέμα είναι πώς θα κατορθώσουμε ενισχύοντας τα πρώτα και μειώνοντας μέχρι αφανισμού τα δεύτερα να ελέγξουμε την κυβέρνηση, ακόμα και τη δική μας κυβέρνηση, γιατί οι άνθρωποι δεν είναι αδιαφοροποίητα καλοί ή κακοί, ό, τι κι αν λένε οι συντηρητικοί. Οι άνθρωποι κατορθώνουν να λειτουργήσουν με τη μέγιστη δυνατή επάρκεια όταν ελέγχονται». Είχα επικαλεστεί το παραπάνω απόσπασμα, σε προηγούμενο κείμενό μου, όσο ζούσε. Υποστήριζε κι άλλες ενδιαφέρουσες απόψεις ο αγωνιστής διανοούμενος, σ αυτό το κείμενο. Δεν ξέρω γιατί, αλλά σα κάτι να μου λέει πως αυτά τα έγραφε για να απευθυνθεί στον Υπουργό Παιδείας. Λες και είχαν συζητήσει και είχαν διαφωνήσει σε θέματα της σχέσης ενός κομματικού Υπουργού Παιδείας με το κόμμα. Όπως ήρθαν τα πράγματα, μόνο ο Υπουργός ξέρει, αν ισχύει κάτι τέτοιο.
Γιατί αυτή η πρεμούρα;
Τι τα ήθελε αυτά ο νέος Υπουργός Παιδείας; Ο μοναδικός Υπουργός που στη διαδικασία των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης δήλωσε «Μαρξιστής»! Κι ύστερα «χάθηκαν στη μετάφραση», αυτός κι οι αριστεροί σύμβουλοί του. Νόμισαν, κατά πως φαίνεται, πως η πολιτική είναι χασάπικο τραγούδι και χορός. Σε περίοδο ανθρωπιστικής κρίσης, σήκωσαν την προτεραιότητα των «Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων»! Δεν αρκούσε, σε αυτή τη φάση, η ανακοίνωση της πολιτικής απόφασης για κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων; Δυσκολευόμαστε να κατανοήσουμε τους λόγους για τους οποίους προχώρησαν εσπευσμένα στη «σολομώντεια» λύση της θεσμικής διάκρισης των πρότυπων από τα πειραματικά. Κατέφυγαν στη «σαφή διάκριση» του αναγκαστικού νόμου 247 του 1936 για να αντλήσουν έρεισμα! Είπε και ξείπε ο Υπουργός. Ξεδίπλωσε και αναδίπλωσε. Αναγκάστηκε να διαψεύδει! Ώσπου δεσμεύτηκε ότι «Η μέχρι σήμερα λειτουργία των Προτύπων Πειραματικών Σχολείων του Νόμου 3966/2011 προφανώς θα αξιολογηθεί, όπως άλλωστε προβλέπεται και από τους κανόνες λειτουργίας τους». Το «προφανώς» και το «άλλωστε προβλέπεται», τι αριστερή μανούβρα είναι αυτή, στη συγκεκριμένη περίπτωση; Η αχρείαστη αξιολόγηση θα γίνει επειδή προβλέπεται; Τι νόημα έχει η αξιολόγηση της τριετίας ενός τύπου σχολείου που καταργήθηκε; Τόσο ακαταμάχητη γοητεία ασκεί η εργολαβία των αξιολογήσεων, στον κύκλο των οργανικών διανοούμενων της αριστεράς; Και οι εισαγωγικές εξετάσεις προβλέπονταν, αλλά καταργήθηκαν, χωρίς αξιολόγηση…
Η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, ουσιαστικά, βιάστηκε να πάρει θέση σε ένα σοβαρό πρόβλημα που δημιούργησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, με την αναθέρμανση, την αναβάθμιση, τη διεύρυνση και τη θεσμοθέτηση ενός ιδιότυπου και αντιφατικού νεοφιλελεύθερου αχταρμά των «πρότυπων πειραματικών σχολείων». Μόνο που εξάντλησε τη διαφοροποίηση της με το διαχωρισμό και την κλήρωση των μαθητών! Σε περίοδο πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης, όπου όλο και μεγαλύτερα στρώματα του λαού δοκιμάζονταν μέσα σε συνθήκες ανεργίας, φτώχειας και δραστικής περιστολής του κράτους πρόνοιας, καταργήθηκαν ή συγχωνεύτηκαν σχολεία και απολύθηκαν εκπαιδευτικοί. Την ίδια περίοδο οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ-ΝΔ επινόησαν σχολεία όξυνσης και έντασης των ταξικών διακρίσεων, ενισχύοντας την ηγεμονία της πιο ακραιφνούς νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας στην ελληνική δημόσια εκπαίδευση. Σε αυτό, η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας μάλλον δίνει μια δική της μη επεξεργασμένη και μη αριστερή συνέχεια. Ουσιαστικά, έχει ανακοινωθεί η θεσμική θωράκιση και πολιτική προστασία πέντε πρότυπων σχολείων και 55 πειραματικών σε όλη τη χώρα! Αυτή η εσπευσμένη ανακοίνωση μοιάζει να είναι ένα είδος προληπτικής πολιτικής (κυβερνητικής και κομματικής) προστασίας αυτών των σχολείων από οποιαδήποτε διαδικασία επανεξέτασης της σκοπιμότητάς τους. Στο άψε-σβήσε αποφασίστηκε ότι τα πρότυπα «θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν με τους δικούς τους(sic!), ιστορικά αιτιολογημένους, κανόνες συμπληρωματικά στο εκπαιδευτικό σύστημα ως η βέλτιστη εκδοχή του». Ιστορική θεμελίωση κι αυτή! Οι σύγχρονες νεοφιλελεύθερες εργαλειοθήκες των «υποδειγματικών» και «καλών πρακτικών» αριστείας βρίσκουν τη δικαίωσή τους σε έναν αδέξιο αναχρονισμό!
Ανθρωπιστική κρίση και ιδεολογικές υποχωρήσεις
Αν πάρουμε στα σοβαρά τη διευκρίνιση της νέας πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, ότι τα «πρότυπα είναι σχολεία τα οποία οργανώνονται και λειτουργούν σε υποδειγματικές συνθήκες, όπως αυτές ορίζονται από τα πορίσματα της εκπαιδευτικής θεωρίας και διδακτικής πρακτικής», προβληματιζόμαστε εάν και κατά πόσο τους απασχολεί ουσιαστικά η ανθρωπιστική κρίση. Αλλιώς, πώς να εξηγήσουμε τη δέσμευση για «υποδειγματικές συνθήκες», σε συνθήκες κρίσης, σε πέντε μόνο «ιστορικά σχολεία» των οποίων οι απαρχές τοποθετούνται σε αναγκαστικό νόμο του 1936; Βρισκόμαστε σε μια εποχή, που η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και οι μνημονιακές πολιτικές σπρώχνουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμια προς αναζήτηση πηγών χρηματοδότησης και χορηγών. Άραγε, η υπενθύμιση ότι τα πρότυπα σχολεία «ιδρύθηκαν ως κληροδοτήματα»(19ο αιώνα) και ότι είχαν «ίδιους πόρους ώστε να λειτουργούν ως υποδειγματικά, πρότυπα σχολεία», με ποιον τρόπο συμβάλλει στην προώθηση της ηγεμονίας της αριστεράς; Τι να σημαίνει η διευκρίνηση ότι επιτρεπόταν «παρέκκλισις»; Σε ποια επιστημολογική παραδοχή, εξάλλου, εδραιώνεται η επίκληση «των πορισμάτων της(sic!) εκπαιδευτικής θεωρίας και διδακτικής πρακτικής», ως εάν πρόκειται για μία μοναδική, μονοσήμαντη και κοινώς αποδεκτή θεωρία και πρακτική; Ποια είναι αυτή, άραγε;
Στην πενταετία 2010-2014 το Υπουργείο Παιδείας, όπως σημειώσαμε, επέδειξε μια πρωτοφανή αντιφατική και αυταρχική εκπαιδευτική πολιτική που άγγιζε τα όρια ενός πρωτόγνωρου κοινωνικού κανιβαλισμού. Έγιναν αθρόες καταργήσεις/ συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων ενώ είχαμε δραματική μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών, με τις απολύσεις και τις διαθεσιμότητες. Την ίδια εποχή είχαμε την καθιέρωση των 60 πρότυπων πειραματικών σχολείων νεοφιλελεύθερης επινόησης. Είναι αρκετό μια αριστερή κυβέρνηση να περιορίζεται στην καθιέρωση της κλήρωσης και του διαχωρισμού του ενός σχολείου σε δύο; Και γιατί, άραγε, το θέμα της εισαγωγής των μαθητών στα «ιστορικά πρότυπα σχολεία» αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια άλλων οργάνων; Τι σημαίνει αυτή η παραχώρηση;
Η κλήρωση: Το δικαίωμα στη βέλτιστη εκπαίδευση ως λαχείο
Όπως διαβάζουμε στην ανακοίνωση του Υπουργείου, «Οι εκπαιδευτικές καινοτομίες, οι οποίες αναπτύσσονται και εφαρμόζονται σε ένα πειραματικό σχολείο, πρέπει να ελέγχονται και να αξιολογούνται σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του μαθητικού πληθυσμού και συνεπώς σε ένα τυχαίο δείγμα, το οποίο μπορεί να προκύψει µόνο από την εισαγωγή των μαθητών και μαθητριών στα σχολεία αυτά µε κλήρωση». Α! Τόσο «ακαταμάχητο λάθος»! Έχουμε να κάνουμε με μια σαφή υποχώρηση του προτάγματος για εκπαίδευση χωρίς κοινωνικά εμπόδια και φραγμούς. Αντί για αυτό, προτάσσεται το επιχείρημα της μεθοδολογίας. Η κλήρωση δηλαδή στα πειραματικά επιβάλλεται για λόγους μεθοδολογικής εγκυρότητας των εκπαιδευτικών πειραματισμών («αντιπροσωπευτικό δείγμα») και όχι για ιδεολογικούς και πολιτικούς λόγους υπεράσπισης της κοινωνικής δικαιοσύνης, μπροστά στην εκπαίδευση. Ας αφήσουμε που, στην όλη επιχειρηματολογία, προβάλλεται ο αυθαίρετος μεθοδολογικός ισχυρισμός ότι «αντιπροσωπευτικό δείγμα» και «τυχαίο δείγμα» ταυτίζονται και ότι αυτό εξασφαλίζεται με κλήρωση! Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δείγμα μαθητών που συγκροτούν ένα τμήμα ή μια τάξη, ούτε «τυχαίο» ούτε «αντιπροσωπευτικό» μπορεί να είναι. Είναι, απλώς, ένα δείγμα «ευκαιριακό» και κοινωνικά μεροληπτικό. Μαθητές από μη προνομιούχα κοινωνικά στρώματα ενεργοποιούν έναν ιδιότυπο κοινωνικό αυτό-αποκλεισμό και δε διανοούνται να συμμετάσχουν στην κλήρωση. Από πότε η κλήρωση είναι κοινωνικά ουδέτερη; Για την αριστερά, ωστόσο, η εκπαίδευση ως δημόσιο και κοινωνικό αγαθό στη «βέλτιστη εκδοχή» της, δε μπορεί να αντιμετωπίζεται ως υπόθεση λαχειοφόρου αγοράς.
Τα πειραματικά, η έρευνα και η «καινοτομία»
Τα πειραματικά σχολεία έχουν μακράς διάρκειας ιστορία, στην εκπαίδευση της χώρας μας, και λειτούργησαν κάτω από τι ιδιαίτερες κοινωνικοπολιτικές συνθήκες που υπήρχαν κάθε φορά. Ο θεσμός καθιερώνεται αρχικά με τις ρυθμίσεις του ν. 4376/1929 και την ίδρυση Πειραματικών Σχολείων, με την εποπτεία των Φιλοσοφικών Σχολών, στην Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκαν και άλλα πειραματικά σχολεία σε άμεση σχέση με τα πανεπιστήμια και τη λεγόμενη «πρακτική άσκηση» των μελλοντικών εκπαιδευτικών και τις σχολές τους, οι οποίες παράγουν εν δυνάμει εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας ή και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Πάτρα, Ιωάννινα, Κρήτη, Θεσσαλία κλπ).
Με το Ν. 3966/2011, έχουμε την επινόηση της συνδυασμένης λειτουργίας των δύο τύπων σχολείων στη «συσκευασία του ενός», των λεγόμενων πρότυπων-πειραματικών σχολείων, τα οποία προβάλλονται ως «τα εργαστήρια ανασυγκρότησης της ελληνικής εκπαίδευσης, που έχει ξεκινήσει με την καθιέρωση του Νέου Σχολείου και των συναφών δράσεων που το συνοδεύουν»!!! (www.opengov.gr). Σε περίοδο σοβαρής ανθρωπιστικής κρίσης, το Υπουργείο Παιδείας και η τότε κυβέρνηση, έχοντας ως πρόταγμα το ιδεολόγημα της «κοινωνίας της γνώσης», αποφάσισε ότι «το εκπαιδευτικό μας σύστημα χρειάζεται την αξιοκρατική πνευματική άμιλλα, την αριστεία και την καινοτομία, την ανοιχτή και ποιοτική αναβάθμιση μαθητών και εκπαιδευτικών, μεθόδων και πρακτικών». Έτσι, δίπλα και μέσα στα συντρίμμια της δημόσιας εκπαίδευσης, με τα κοινοτικά κονδύλια του ΕΣΠΑ, επέβαλε «νησίδες αριστείας, έρευνας και καινοτομίας». Επρόκειτο για ένα δίκτυο σχολείων, με ειδικές συνθήκες οργανωτικής δομής, στελέχωσης και λειτουργίας, τα οποία μέσα σε τρία χρόνια κατάφεραν να επιδείξουν υψηλούς βαθμούς προσήλωσης στην ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική, με άξονα την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων και των εκπαιδευτικών. Την ίδια εποχή που οι εκπαιδευτικοί στα τυπικά σχολεία έδιναν τη μάχη κατά της αυταρχικής και συμμορφωτικής αξιολόγησης, το δίκτυο των πρότυπων πειραματικών σχολείων, αναιρώντας τον πειραματικό και καινοτομικό τους χαρακτήρα, πρωτοστατούσε στην άνευ όρων και πιστή εφαρμογή των αξιολογήσεων της «ρουμπρίκας». Είχαν πάρει το βραβείο «αριστείας» στην ταχεία και αποτελεσματική υιοθέτηση των κεντρικών νεοφιλελεύθερων πολιτικών.
Η νέα πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, τέσσερα χρόνια μετά, δεν προχώρησε στην κατάργηση αυτού του τύπου σχολείων. Αντίθετα, προέκρινε τη σολομώντεια λύση της επανασύστασης των 5 πρότυπων και των 55 πειραματικών σχολείων. Αν τα πρότυπα «οργανώνονται και λειτουργούν σε υποδειγματικές συνθήκες» (είναι τα μοντέλα), τα πειραματικά οργανώνονται σε πειραματικές συνθήκες, όπου «εφαρμόζονται και αξιολογούνται καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα, νέες μέθοδοι και τεχνικές διδασκαλίας, εισάγονται και αξιοποιούνται για εκπαιδευτική χρήση νέες τεχνολογίες, υποστηρίζεται η εισαγωγή των παιδιών στις τέχνες και διευκολύνεται η πρόσβαση τους στα επιτεύγματα του πολιτισμού».
Αναρωτιέται κανείς, αν τα παραπάνω είναι ειδικό προνόμιο των πειραματικών σχολείων, σε τι διαφοροποιούνται από τα συμβατικά δημόσια σχολεία; Έχουμε εξορίσει κι από πότε, από το συμβατικό δημόσιο σχολείο, «τα επιτεύγματα του πολιτισμού», τις τέχνες, την κριτική δημιουργική αξιοποίηση των τεχνολογιών, τις νέες μέθοδοι και καινοτομίες; Τελικά, μήπως, είναι οι εκπαιδευτικοί και ο μειωμένος φόρτος εργασίας τους, αυτά που κάνουν τη διαφορά; Και γιατί, προκρίθηκε η προτεραιότητα θεσμικής θωράκισης των πειραματικών και των προτύπων, σε βάρος μιας ενιαίας και συνολικής αναβάθμισης του δωδεκάχρονου ενιαίου σχολείου και των εκπαιδευτικών του; Τι να σημαίνει, άραγε, η συνέχιση και η έμμονη προβολή του εμπειρισμού και μιας θετικίστικης παιδαγωγικής του πειράματος, λες και βρισκόμαστε στα τέλη του Ιθ αιώνα, τότε που η κίνηση για «επιστημονική παιδαγωγική» επέβαλε την υιοθέτηση του «παραδείγματος» των θετικών επιστημών; Τότε, όπως τα εργαστήρια της Βιολογίας και της Φυσικής, έτσι και τα Τμήματα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας είχαν τα ανάλογα πειραματικά εργαστήρια-σχολεία, για την πειραματική δοκιμασία και τον έλεγχο παιδαγωγικών υποθέσεων. Λέτε, η ανάπτυξη και η λειτουργία 18 παιδαγωγικών τμημάτων προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης να συνδέεται με την απογείωση των ερευνών και των πειραματισμών και την έξαρση του εμπειρισμού στην ελληνική εκπαίδευση; Προς τι αυτή η θεσμική θωράκιση των 55 πειραματικών σχολείων; Μήπως, για την προώθηση της καινοτομίας στην εκπαίδευση; Έχει δώσει η αριστερά, σήμερα, ορισμό ή ορισμούς για την καινοτομία στην εκπαίδευση; Μήπως, άκριτα, συμβάλλουμε ώστε να διαιωνίζονται απλοϊκές και μηχανιστικές επινοήσεις καινοτομίας, όπως αυτές που ευαγγελίζονταν, κατά κύματα και περιόδους, τα κοινοτικά προγράμματα και η εύκολη χρηματοδότηση; Άραγε, θα δεχόταν η αριστερά ως πρόταση καινοτομίας ένα μέτρο που οξύνει, βαθαίνει και επιτείνει τον ταξικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης και τις κοινωνικές διακρίσεις σε βάρος των μη προνομιούχων κοινωνικών στρωμάτων; Η αριστερά μπορεί να δεχτεί ως καινοτομία ένα μέτρο, μια μέθοδο ή ένα θεσμό που δεν αμβλύνει την αναπαραγωγική λειτουργία της εκπαίδευσης σε μια ταξική κοινωνία; Αν η απάντηση είναι όχι, τότε προς τι η εμμονή στο πειραματικό, στο πρότυπο, στις υποδειγματικές, στην καινοτομία, δίχως το πρόσημο της κοινωνικής μέριμνας για αυτούς που συστηματικά αποκλείονται από το δημόσιο και κοινωνικό αγαθό της παιδείας; Κι αν εκεί στο Υπουργείο Παιδείας διολισθαίνουμε στον εναγκαλισμό με τον νεοφιλελευθερισμό (ΟΟΣΑ, PISA, πειραματικά και πρότυπα σχολεία, αξιολόγηση, αριστεία, ανταγωνισμός, κ.α.) πώς οι εκπαιδευτικοί, οι γονείς και οι μαθητές θα αγωνιστούν για την ηγεμονία της αριστεράς;
Όλες οι σημαντικές και έκτακτες ειδήσεις σήμερα
Παν.Πατρών: Μοριοδοτούμενο σεμινάριο ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗΣ με μόνο 65Є εγγραφή - έως 22 Απριλίου
Μοριοδοτούμενο σεμινάριο Ειδικής Αγωγής (ΕΛΜΕΠΑ) με μόνο 50Є εγγραφή- αιτήσεις ως 22/4
2ος Πανελλήνιος Γραπτός Διαγωνισμός ΑΣΕΠ: Τα 2 μαθήματα εξέτασης και η ύλη
Proficiency και Lower μόνο 95 ευρώ σε 2 μόνο ημέρες στα χέρια σας (ΧΩΡΙΣ προφορικά, ΧΩΡΙΣ έκθεση!)
ΕΥΚΟΛΕΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΙΣΠΑΝΙΚΩΝ και ΙΤΑΛΙΚΩΝ για εκπαιδευτικούς - Πάρτε τις άμεσα
